Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Okul Dışı Öğrenme Ve Okul Dışı Öğrenmeyi Düzenleme Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 236 - 248, 01.11.2024

Alperen Usta , Güldem Dönel Akgül , Mehmet Ali Pınar , Adem Kenan

Öz

Bu çalışma, fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme süreçlerini nasıl organize ettiklerini ve bu süreçleri nasıl planladıklarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, öğretmenlerin cinsiyet, eğitim seviyesi ve mesleki deneyim gibi demografik özelliklerinin bu süreçler üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi hedeflemektedir. Araştırma, ilişkisel tarama deseni kullanılarak yapılmış olup, Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan köy, şehir ve özel ortaokullarda görev yapan 102 fen bilimleri öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, öğretmenlerin okul dışı öğrenme ve bu süreci düzenleme düzeylerini ölçmek amacıyla Okul Dışı Öğrenmeyi Düzenleme Ölçeği (ODÖDÖ) kullanılmıştır. Bulgular, cinsiyetin okul dışı öğrenme süreçlerini yönetme düzeyleri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermektedir. Ayrıca, lisans ve lisansüstü eğitim düzeylerine göre öğretmenler arasında okul dışı öğrenme düzenleme düzeyleri açısından belirgin bir fark bulunmamaktadır. Mesleki deneyim grupları arasında yapılan analizler ise bilgi ve planlama alt boyutlarında önemli farklılıklar ortaya koymuştur. Özellikle, daha az deneyime sahip öğretmenlerin, okul dışı öğrenme süreçlerini daha etkin kullanabilmeleri için deneyimli öğretmenler tarafından mentorluk programlarının düzenlenmesi önerilmektedir. Son olarak, eğitim kurumları ve yerel yönetimlerin, öğretmenlerin okul dışı öğrenme ortamlarını daha etkin kullanmalarını teşvik etmek üzere programlar geliştirmesi ve okul dışı öğrenme yöntemlerinin entegrasyonunu desteklemesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Fen Eğitimi, Okul dışı Öğrenme ortamı

Determining the Levels of Science Teachers' Organization of Out-of-School Learning Activities

Öz

This study analyses how science teachers organise and plan their out-of-school learning processes. Additionally, it aims to evaluate the impact of teachers' demographic characteristics such as gender, education level, and professional experience on these processes. The research was conducted using a relational survey design with 102 science teachers from rural, urban, and private middle schools in the Eastern Anatolia Region. The study utilized the Out-of-School Learning Regulation Scale, which was developed to measure teachers' levels of organizing and managing out-of-school learning activities. Findings indicate that gender does not have a statistically significant effect on the levels of managing out-of-school learning processes. Moreover, there is no significant difference in out-of-school learning organizing levels among teachers based on their undergraduate or graduate education levels. Analyses among different professional experience groups revealed significant differences in the dimensions of knowledge and planning. Particularly, mentorship programs by experienced teachers are recommended to help less experienced teachers effectively utilize out-of-school learning processes. Finally, educational institutions and local governments should develop programs to encourage teachers to use out-of-school learning environments more effectively and support the integration of out-of-school learning methods.

Anahtar Kelimeler

Education, Science teacher, Out-of-school learning environments

Kaynakça

• 2023 Eğitim Vizyonu (2018). [Erişim adresi: https://tegm.meb.gov.tr/www/2023-vizyonu/icerik/23, Erişim tarihi: 01.06.2024]
• Acar, İ. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algıları ve öz yeterlilik inançlarının incelenmesi. (Tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi.
• Aslan, Ö. (2021). Okul dışı öğrenme ortamları düzenlemeye yönelik eğitim yöneticileri ve öğretmen algıları. (Tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi.
• Aydın, S., Haşıloğlu, M. A., & Kunduracı, A. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin ders dışı etkinlikleri kullanmada özyeterlik algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 94-103.
• Bezzekçi, S. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin eğitim yöneticilerinin algıları, (Merkezefendi ve Sarayköy ilçe örneği). (Tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi.
• Bolat, A., Karamustafaoğlu, S. & Karamustafaoğlu, O. (2020). Okul dışı öğrenme ortamının 5. sınıf ‘canlılar dünyası’ ünitesinde öğrenci başarısına etkisi: Biyoçeşitlilik müzesi örneği. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 42-54.
• Bolat, Y., & Köroğlu, M. (2020). Out-of-school learning and scale of regulating out-of-school learning: Validity and reliability study, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(13), 1630-1663.
• Bostan Sarıoğlan, A., & Küçüközer, H. (2017) Fen Bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi (İAD), 2(1), 1-15.
• Bozdoğan, A. E. (2017). “Fen eğitiminde informal öğrenme ortamları” dersine yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017(8), 1-17.
• Bozpolat, E. & Alem, F. (2022). Ortaokul öğretmenlerinin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(36), 1368-1397.
• Büyükşahin, Y. (2017). Fen eğitiminde okul dışı öğrenme ortamları. MP Demirci Güler (Ed), Fen bilimleri öğretimi (318-330) içinde. Pegem Akademi.
• Cirit Gül, A., Tağrikulu, P., & Çobanoğlu, E. O. (2023). Öğretmenlerin okul dışı öğrenme ortamlarını düzenlemeye ilişkin yeterliliklerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 1462-1499.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education. Routledge.
• Çığrık, E., & Özkan, M. (2016) Bilim Merkezi’nde yürütülen öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 279-301.
• Demir, M. K. (2007). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi ve sosyal bilgiler derslerinde gözlem gezisi yöntemini uygulama durumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 323-343.
• Demirel, R. & Özcan, H. (2020). Ortaokul öğrencileri ile bir okul dişi öğrenme ortamına alan gezisi: Tropikal kelebek bahçesi örneği. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 5(2), 120-144.
• Duman, M. (2022). Sınıf öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik algıları. (Tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi.
• Ertuğrul, A., & Karamustafaoğlu, O. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşleri: Kayseri bilim merkezi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(2), 107-116.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (2. baskı). Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kılıç, H. & Bilgin, A. (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarının 5. sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay ünitesine yönelik akademik başarı ve tutumlarına etkisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 8(2), 211-236.
• Küçük, A. & Yıldırım, N. (2021). Okul dışı öğrenme ortamlarında işlenen insan ve çevre ünitesinin akademik başarı üzerindeki etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 9 (2), 205-264.
• Öner, G. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ‘okul dışı tarih öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Turkish History Education Journal, 4(1), 89-121. https://doi.org/10.17497/tuhed.185618
• Pekin, M. & Bozdoğan, A. E. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin okul dışı çevrelere gezi düzenlemeye ilişkin öz yeterliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi: Tokat ili örneği. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(17), 114-133.
• Sontay, G., & Karamustafaoğlu, O. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin gezi düzenlemeye ilişkin öz-yeterlilik inançlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 863-879.
• Tungaç, A. S., & Ünaldı Coral, M. N. (2017) Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı (doğa deneyimine dayalı) eğitime yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Social Sciences, 8(26), 24-42.
• Ürey, M., & Kaymakcı, S. (2020). Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde kullanılan okul dışı öğrenme ortamları ve uygulamaları hakkındaki görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(227), 7-32.
• Yokuş, G. (2020). Integrating outdoor school learning into formal curriculum: designing outdoor learning experiences and developing outdoor learning framework for pre-service teachers. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 5(13), 1330-1388.