2008 KRİZ ÖNCESİ VE SONRASI İSO 500 SANAYİ İŞLETMELERİNİN ETKİNLİKLERİNİN ÖLÇÜMÜ: VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YAKLAŞIMI

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 34, 02.02.2017

Yasemin Keskin Benli , Süleyman Serdar Karaca

Öz

Günümüzde artan rekabet, işletmelerin kaynaklarını daha etkin ve
verimli kullanmalarını zorunlu hale getirmiştir. Böylece işletmeler performanslarını
artırarak, gelecekteki riskleri de minimum edebileceklerdir. Bu çalışma, İSO
500’de faaliyet gösteren işletmelerin 2008 kriz öncesi ve sonrası etkinliğini
ölçmeyi amaçlamaktadır. Etkinliği ölçmek için girdi eğilimli ve ölçeğe göre
sabit getiri modeli olan Veri Zarflama Analizi kullanılmıştır. 2007 ve 2009
yılları için 15 işletme incelenmiştir. Çıktı değişkeni olarak net kar marjı;
girdi değişkenleri olarak aktif devir hızı, özkaynak devir hızı, alacak devir
hızı ve duran varlık devir hızı kullanılmıştır. Sonuç olarak, kriz öncesi bir
işletme etkinken, kriz sonrası iki işletme etkin bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik Ölçümü, Performans, Veri Zarflama Analizi

MEASURING THE EFFICIENCY OF ICI 500 MANUFACTURING COMPANIES IN PRE AND POST PERIODS OF 2008 CRISIS: A DATA ENVELOPMENT ANALYSIS APPROACH

Öz

ABSTRACT

In Today’s competitive and challenging markets many businesses are forced to use
their resources more efficiently and productively. Thus, companies are to minimize
their future risks by increasing their performance. This study aims to measure the efficiency levels of
ICI 500 companies (Istanbul Chamber of Industry)
before and after the 2008 global crisis. Data Envelopment Analysis (DEA) is an
input oriented and constant returns to scale model
that is used to measure the efficiency. 15 companies were
examined for 2007 and 2009 years. Net profit margin is used as output data whereas asset turnover, equity turnover, receivables turnover
and fixed asset turnover are used as the input data. Only one
company was found efficient before the crisis and two companies after the
crisis. 

Anahtar Kelimeler

Measuring of Efficiency, Performance, Data Envelopment Analysis

Kaynakça

• Afza, T., & Asghar, M.J.K.A. (2010). “Efficiency of the Insurance Industry in Pakistan: An Application of Non-parametric Approach”, Institute of Interdisciplinary Business Research, 2 (8), 84-98.
• Altın, H. (2010). Küresel Kriz Ortamında İMKB Sınai Şirketlerine Yönelik Finansal Etkinlik Sınaması: Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 15-30.
• Bakırcı, F. (2006). Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama, Atlas Yayınları No: 53.
• Benli Keskin, Y. (2006). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası İmalat Sanayi İçin Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi, Seçkin Yayıncılık, Şubat, Ankara.
• Benli Keskin, Y., & Değirmen, S. (2013). The Application of Data Envelopment Analysis Based Malmquist Total Factor Productivity Index: Empirical Evidence in Turkish Banking Sector. Panoeconomicus, 2 (Special Issue), 139-159.
• Charnes, A., Cooper, W.W., & Rhodes, E. (1978). Measuring the Efficiency of Decision Making Units. European Journal of Operational Research, 2, 429-444.
• Demir, Y., & Gençtürk, M. (2006). İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü. Dokuz Eylül Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 21 (2), 49-74.
• Erdoğan, M., & Yıldız, B. (2015). Sağlık İşletmelerinde Finansal Oranlar Aracılığıyla Performans Ölçümü: Hastanelerde Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (9), 129-148.
• Farrell, M.J. (1957). The Measurement of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Society (A, general), 120, 253–281.
• Gencer, H. (2011). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 3-4.
• Gök, M.Ş. (2013). ImprovingService Quality in Turkish Healthcare System: The Role of Medical Technology. International of Review Economics and Management, 1 (1), 92-107.
• http://www.borsaistanbul.com/veriler/verileralt/sirket-haberleri-arsiv/11/02/2016
• Ji, Yong-Bae., & Lee, C. (2010). Data Envelopment Analysis. The Stata Journal, 2, 267-280.
• Kamaruddin, B.H., & Abokeresh, M.S.M. (2012). The Performance of Privatized Firms: Empirical Analysis for Libya. International Review of Business Research Papers, 8 (6), 134-148.
• Karakaya, A., Kurtaran, A. & Dağlı, H. (2014). Bireysel Emeklilik Şirketlerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22, 1-23.
• Kaya, A., & Gülhan, Ü. (2010). Küresel Finansal Krizin İşletmelerin Etkinlik ve Performans Düzeylerine Etkileri: 2008 Finansal Kriz Örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 11, 61-69.
• Kayalıdere, K., & Kargın, S. (2004). Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 196-219.
• Mittal, S., A. Gupta & Patel, G. (2013). Usage of DEA Technique for Measuring Productivity of Grocery Retail Outlets. Delhi Business Review, 14 (1), 91-114.
• Öncel, A., & Şimşek, S. (2011). Türkiye’de Bölgelerarası Kaynak Kullanım Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37, 87-119.
• Perçin, S., & Ustasüleyman, T. (2007). Tekstil ve Gıda Sektöründe Etkinlik Ölçümü: VZA-Malmquist TFP Endeksi Uygulaması. İktisat İşletme ve Finans, 22 (250), 154-171.
• Tektüfekçi, F. (2010). İMKB’ye Kayıtlı Halka Açık Teknoloji Şirketlerinde Finansal Etkinliğin Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (2), 69-77.
• Yalama, A., & Sayım, M. (2008). Veri Zarflama Analizi İle İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (1), 89-107.
• Yayar, R., & Çoban, N. (2012). İSO 500 Firmalarının Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Dokuma ve Giyim Eşya Sanayi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5 (2), 165-180.
• Yayar, R., Karaca, S.S., & Erol, Y. (2012). Data Envelopment Analysis Approach for the Measurement of ISO 500 Firms’ Efficiencies: Iron-Steel Basic Metal Industry. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 47, 19-29.
• Yayar, R., & Karaca, S.S. (2014). Efficiency Analysis in Turkish Banking Sector. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (2), 1-15.