The Effect of Health Literacy Level on Internet Decision-Making Level in Pregnancy

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 998 - 1007, 25.09.2025

Sümeyye Altıparmak , Şeyma Karabulut Bozal

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1460329

Abstract

This research was conducted in order to determine the relationship of health literacy level with the level of internet decision-making during pregnancy.
The sample of this cross-sectional and correlation-seeking study consisted of 373 pregnant who applied to the hospital on the date of the research in a pregnancy education class, agreed to participate in the study and met the inclusion criteria. The data were obtained through the “Personal Introduction Form”, the “Internet Decision-Making Scale in Pregnancy (IDMSP)” and the “Health Literacy Scale (HLS-14)”. Descriptive statistics, Pearson correlation and regression analysis were used in the analysis of the data.
The mean age of the pregnant was found to be 28.36±5.13 and the mean age was found to be 36.35±2.68 weeks of gestation. The average total score of the HLS of pregnant was 46.00±7.00, and the average total score of the IDMSP was 16.90±11.00. As a result of the correlation analysis, when the HLS of pregnant and the total score averages obtained from the IDMSP were compared, it was determined that there was a negative weakly significant relationship between the score averages (r=-0.107; p=0.039). In addition, as a result of the regression analysis, it was found that 9% of the variance in the dependent variable was explained by the independent variable and that making decisions via the Internet on the level of health literacy was a significant predictor.
It was found that as the health literacy levels of pregnant increased, the levels of decision-making via the internet decelerated and the relationship between them was significant. In addition, it was found that making decisions via the internet was a significant predictor of health literacy level. When evaluated from this point of view, it can be said that it is important to evaluate the health literacy and decision-making levels of pregnant during pregnancy.

Keywords

Decision-making , Health literacy , Information , Internet , Pregnant

Sağlık Okuryazarlık Düzeyinin Gebelikte İnternet Yoluyla Karar Alma Düzeyine Etkisi

Abstract

Bu araştırma sağlık okuryazarlık düzeyinin gebelikte internet yoluyla karar alma düzeyi ile ilişkisinin belirlenmesi amacıyla yapıldı.
Kesitsel ve ilişki arayıcı nitelikte yapılan bu araştırmanın örneklemini, bir gebe eğitim sınıfında araştırmanın yapıldığı tarihte hastaneye başvuran, çalışmaya katılmayı kabul eden ve alınma kriterlerini karşılayan 373 gebe oluşturdu. Veriler, “Kişisel Tanıtım Formu”, “Gebelikte İnternet Yoluyla Karar Alma Ölçeği (GİYKAÖ)” ve “Sağlık Okuryazarlık Ölçeği (SOYÖ)” aracılığıyla elde edildi. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, pearson korelasyon ve regresyon analizi kullanıldı. Yaş ortalaması 28.36±5.13 olan gebelerin ortalama 36.35±2.68 gebelik haftasında olduğu saptandı.
Gebelerin SOYÖ toplam puan ortalaması 46.00±7.00, GİYKAÖ toplam puan ortalamasının ise 16.90±11.00 olarak bulundu. Yapılan korelasyon analizi sonucunda, gebelerin SOYÖ ve GİYKAÖ’den aldıkları toplam puan ortalamaları karşılaştırıldığında; puan ortalamaları arasında negatif yönde zayıf düzeyde anlamlı ilişki olduğu belirlendi (r=-0.107; p=0.039). Ayrıca yapılan Regresyon analizi sonucunda bağımlı değişkendeki varyansın %9’unun bağımsız değişken tarafından açıklandığı ve sağlık okuryazarlık düzeyi üzerinde internet yoluyla karar almanın anlamlı bir yordayıcı olduğu bulunmuştur.
Bu çalışma ile gebelerin sağlık okuryazarlık düzeyleri arttıkça internet yoluyla karar alma düzeylerinin azaldığı ve aralarındaki ilişkinin anlamlı olduğu saptandı. Ayrıca sağlık okuryazarlık düzeyi üzerinde internet yoluyla karar almanın anlamlı bir yordayıcı olduğu bulundu. Bu açıdan değerlendirildiğinde gebelik döneminde gebelerin sağlık okuryazarlık ve internet yoluyla karar alma düzeylerinin değerlendirilmesinin önemli olduğu söylenebilir.

Keywords

Bilgi , Gebe , İnternet , Karar alma , Sağlık okuryazarlığı

Ethical Statement

Araştırmanın yapılması için kurumdan yazılı izin ve ilgili yerel etik kuruldan (05.07.2022 tarih ve 2022/3685 sayı ile etik onay alınmıştır. Bununla birlikte araştırmaya başlamadan önce, tüm gebelere bilgilendirilmiş onam formu imzalatılmıştır. Çalışma boyunca Helsinki Deklerasyonuna uyulmuştur.

Supporting Institution

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Thanks

Çalışmaya katılmayı kabul eden ve tüm sorulara cevap veren gebelere teşekkür ederiz.

References

• 1. Hæsum, LKE, Ehlers, LH. and Hejlesen, OK. (2017). “The Long-Term Effects of Using Telehomecare Technology on Functional Health Literacy: Results From a Randomized Trial”. Public Health, 150, 43-50.
• 2. Uemura, K, Yamada, M. and Okamoto, H. (2018). “Effects of Active Learning on Health Literacy and Behavior in Older Adults: A Randomized Controlled Trial”. Journal of the American Geriatrics Society, 66(9), 1721-1729.
• 3. Dadipoor, S, Ramezankhani, A, Alavi, A, Aghamolaei, T. and Safari-Moradabadi, A. (2017). “Pregnant Women’s Health Literacy in The South of Iran”. Journal of Family & Reproductive Health, 11(4), 211–218.
• 4. Arikan, A. (2020). Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye/Ankara.
• 5. Solhi, M, Abbasi, K, Ebadi Fard Azar, F. and Hosseini, A. (2019). “Effect of Health Literacy Education on Self-Care in Pregnant Women: A Randomized Controlled Clinical Trial”. International Journal of Community Based Nursing and Midwifery, 7(1), 2–12.
• 6. Balçık, P.Y, Taşkaya, S, ve Şahin, B. (2014). “Sağlık Okur-yazarlığı”. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4), 321-326.
• 7. Filiz, E. ve Bodur, S. (2022). “Gebe Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı ve Sağlık Algısı İlişkisinin Değerlendirilmesi”. Selçuk Sağlık Dergisi, 3(1), 17-33.
• 8. Akça, E, Sürücü, Ş.G, ve Akbaş, M. (2020). “Gebelerde Sağlık Algısı, Sağlık Okuryazarlığı ve İlişkili Faktörler”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(3), 630-642.
• 9. Shieh, C, and Halstead, J.A. (2009). “Understanding The Impact of Health Literacy on Women's Health”. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 38(5), 601-612.
• 10. Nawabi, F, Alaylı, A, Krebs, F, Lorenz, L, Shukri, A, Bau, A.M. and Stock, S. (2021). “Health Literacy Among Pregnant Women in a Lifestyle İntervention Trial: Protocol for an Explorative Study on The Role of Health Literacy in The Perinatal Health Service Setting”. BMJ Open, 11 (7), e047377.
• 11. Peipert, JD, Lad, T., Khosla, PG, Garcia, SF and Hahn, EA. (2021). “A Low Literacy, Multimedia Health Information Technology Intervention to Enhance Patient-Centered Cancer Care in Safety Net Settings Increased Cancer Knowledge in A Randomized Controlled Trial”. Cancer Control, 28, 10732748211036783.
• 12. Özyurt, T.E, Aydemir, Y, Aydın, A, İnci, M.B, Ekerbiçer, H, Muratdağı, G, ve Kurban, A. (2020). “İnternet ve Televizyonda Sağlık Bilgisi Arama Davranışı ve İlişkili Faktörler”. Sakarya Tıp Dergisi, 10(Özel Sayı), 1-10.
• 13. Kocabaş, İ. (2021). Çevrimiçi Sağlık İletişiminde Bilgilendirme Aracı Olarak Web Sayfası Kullanımı. Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi, 3(2), 27-65.
• 14. Meyers, N, Glick, A.F, Mendelsohn, A.L, Parker, R.M, Sanders, L.M, Wolf, M.S, and Yin, H.S. (2020). “Ebeveynlerin Sağlık Yönetimi İçin Teknoloji Kullanımı: Bir Sağlık Okuryazarlığı Perspektifi”. Akademik Pediatri, 20 (1), 23-30.
• 15. TÜİK. (2023). “Türkiye İstatistik Kurumu, Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması”. Erişim Adresi:https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2023-49407 Erişim Tarihi: 15.12.2023
• 16. Demir, Y. ve Gözüm, S. (2011). New trends in health education; web supported health education. DEUHYO ED, 4(4), 196-203.
• 17. Cemek, T. (2020). Gebelerin İnternet Yoluyla Karar Alma Durumlarının Yaşam Kalitesiyle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye/Sivas.
• 18. Akyıldız, D. ve Var, H. (2020). “Türkiye’de Gebelikle İlgili Web Sitelerinin Özelliklerinin İncelenmesi”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 7(4), 252-256.
• 19. Tsai, Y. J, Hsu, Y.Y, Hou, T.W. and Chang, C. H. (2018). “Effects of a Web‐Based Antenatal Care System on Maternal Stress and Self‐Efficacy During Pregnancy: A Study in Taiwan. Journal of Midwifery & Women's Health, 63(2), 205-213.
• 20. Lagan, B.M, Sinclair, M. and Kernohan, W.G. (2011). “What is The İmpact of The İnternet on Decision‐Making in Pregnancy? A Global Study”. Birth, 38(4), 336-345.
• 21. Batman, D. (2018). “Gebe Kadınların Gebelikleriyle İlgili Araştırdığı Konular ve Bilgi Kaynakları: Nitel Bir Çalışma”. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 63-69.
• 22. Erdemoğlu, Ç, Altıparmak, S. ve Özşahin, Z. (2019). “Gebelerin Kişilik Özelliği ve Stresle Başa Çıkma Tutumlarının Doğum Korkusuna Etkisi”. The Journal of Turkish Family Physician, 10(3), 130-139.
• 23. Deniz, S. (2020). “Bireylerin E-Sağlık Okuryazarlığı ve Siberkondri Düzeylerinin İncelenmesi”. İnsan ve İnsan, 7(24), 84-96.
• 24. Koyun, A. ve Erbektaş, G. (2016). “The Factors that Affect the Decision-Making of Pregnants via Internet”. Clinical and Experimental Medical Sciences. 5 (1), 1-8.
• 25. Suka M, Odajima, T, Kasai, M, Igarashi, A, Ishikawa, H, Kusama, M, Nakayama, T, Sumitani, M. And Sugimori, H. (2013). “The 14-item Health Literacy Scale for Japanese Adults (HLS-14)”. Environmental Health and Preventive Medicine;18(5):407.
• 26. Türkoğlu, N, ve Kılıc, D. (2021). “Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1), 25-33.
• 27. Musaoğlu, E. (2021). Gebe Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı ile Genital Hijyen Davranışları ve Bunlarla İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Türkiye/ Sakarya.
• 28. Khorasani, E.C, Peyman, N. and Esmaily, H. (2018). “Measuring Maternal Health Literacy in Pregnant Women Referred to The Health Care Centers of Mashhad, Iran, in 2015”. Journal of Midwifery and Reproductive Health. 6 (1), 1157-1162
• 29. Kıral, C. (2022). Toplumun E-Sağlık Okuryazarlığı ve Mobil Sağlık Uygulamalarını Kullanma Durumlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye/Edirne.
• 30. Bayrak, E, ve Kanbur, A. (2022). “Gebelerde İnternet Yoluyla Karar Alma ile Sağlık Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 10(1), 255-269.
• 31. Sezer, A. (2012). Sağlık Okuryazarlığının Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ile İlişkisi. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye/İstanbul.
• 32. Uğurlu, Z. ve Akgün, H.S. (2019). “Sağlık Kurumlarına Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığının ve Kullanılan Eğitim Materyallerinin Sağlık Okuryazarlığına Uygunluğunun Değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 96-106.
• 33. Budak, S. ve Özkan, S. (2021). “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeylerini Arttırmaya Yönelik Bir Eğitim Müdahalesi”. Turkey Health Literacy Journal, 2(2), 75-80
• 34. Güneş, G.Ö, Nazlı, Ü, Uzunkaya, E.N. ve Karaçam, Z. (2020). “Gebelerin Bilgi Kaynağı Olarak İnternet ve Sosyal Medya Kullanım Durumları”. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(3), 210-220.
• 35. Bert, F, Gualano, M.R, Brusaferro, S, De Vito, E, de Waure, C, La Torre, G, Manzoli, L, Messina, G, Todros, T, Torregrossa, M.V. and Siliquini, R. (2013). “Pregnancy E-health: A Multicenter Italian Cross-sectional Study on İnternet Use and Decision-making Among Pregnant Women”. Journal of Epidemiology and Community Health 67(12):1013–1018.
• 36. Bjelke, M, Martinsson, A.K, Lendahls, L. and Oscarsson, M. (2016). “Using the Internet as A Source of Information During Pregnancy A Descriptive Cross-sectional Study in Sweden”. Midwifery, 40:187–191.
• 37. Borges, A.C.C, Ferreira, R.C, Rodrigues, L.G, Perazzo, M.F, Paiva, S.M. and Senna, M.I.B. (2021). “Internet and Decision-making Regarding Health Among Pregnant Woman: Cross-cultural Adaptation of a Questionnaire for Use in Brazil”. Cad. Saúde Pública 37 (2).
• 38. Tsai, Y.J, Hsu, Y.Y, Hou, T.W. and Chang, C. H. (2018). “Effects of A Web‐Based Antenatal Care System on Maternal Stress and Self‐Efficacy During Pregnancy: A Study in Taiwan”. Journal of Midwifery & Women's Health, 63(2), 205-213.
• 39. .Yumei, P, Huiying, K, Liqin, S, Xiaoshan, Z, Meijing, Z, Yaping, X, and Huifen, Z. (2024). The Mediating Effect of E-Health Literacy on Social Support and Behavioral Decision-Making on glycemic management in Pregnant Women With Gestational Diabetes: A Cross-Sectional Study. Frontiers in Public Health, 12, 1416620.
• 40. Polat, F, ve Karasu, F. (2022). “Gebelerde İnternet Kullanımının Kendisi ve Bebeğinin Sağlığı Hakkındaki Düşünceleriyle İlişkisi”. Bağımlılık Dergisi, 23(4), 483-491