THE EFFECT OF EMPLOYEES’ EXPOSURE TO VIOLENCE ON ORGANIZATIONAL CYNICISM AND THE MEDIATING ROLE OF PERCEIVED ORGANIZATIONAL SUPPORT: AN APPLICATION IN THE HEALTH SECTOR

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 4, 993 - 1008, 28.12.2023

Aslı Kandemir Emekli , Ayşegül Asuman Akdoğan

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1312223

Öz

Violence, which is one of the important social problems nowadays, is more common in working life, especially in the service sector, compared to other fields. The health sector is one of these areas, and we frequently encounter violence in the health care sector in our daily life. With the emergence of the Covid-19 pandemic, the importance of the service provided by health care personnel has drawn more attention, but violence in the health care sector continued to occur. This research was conducted on 200 health care workers to determine the effect of health care workers' exposure to violence from various professions on organizational cynicism and the mediating role of perceived organizational support in this effect. The questionnaire technique was used as a data collection method in the research. Personal information, Organizational Cynicism Scale, Perceived Organizational Support Scale and Violence Event Form were included in the questionnaire form. In the analysis of the data, SPSS 20 package program was used and frequency and percentage, arithmetic mean, independent samples t-test, simple linear regression and multiple linear regression analyzes were performed. As a result of the analysis, the degree of participants’ exposure to violence was positive on the levels of organizational cynicism; On the other hand, it has been found to have a negative effect on the perceptions of organizational support. The perceived organizational support levels of the participants also have a negative effect on their organizational cynicism levels. It has also been found that perceived organizational support has a partial mediating role in the effect of exposure to violence on organizational cynicism.

Anahtar Kelimeler

violence, Perceived Organizational Support, Organizational Cynicism, Violence, Violence in Health Care Sector

Proje Numarası

yok

ÇALIŞANLARA ŞİDDETİN ÖRGÜTSEL SİNİZM ÜZERİNE ETKİSİ VE ALGILANAN ÖRGÜTSEL DESTEĞİN ARACILIK ROLÜ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Öz

Günümüzün önemli toplumsal sorunlarından biri olan şiddet, çalışma hayatında özellikle hizmet sektöründe diğer alanlara kıyasla daha fazla görülmektedir. Sağlık sektörü bu alanlardan biri olup sağlıkta şiddetle günlük hayatta sıklıkla karşılaşılmaktadır. Covid-19 pandemisiyle birlikte sağlık personeli tarafından verilen hizmetin önemi daha da artmış, fakat sağlıkta şiddet olayları meydana gelmeye devam etmiştir. Bu araştırma çeşitli mesleklerden sağlık çalışanlarının şiddete maruz kalma durumlarının örgütsel sinizme etkisini ve bu etkide algılanan örgütsel desteğin aracı rolünü belirlemek amacıyla 200 sağlık çalışanı üzerinde yapılmıştır. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Anket formunda kişisel bilgilere, Örgütsel Sinizm Ölçeği, Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve Şiddet Olay Formu’na yer verilmiştir. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programı kullanılmış ve frekans ve yüzde, aritmetik ortalama, bağımsız örneklemler t testi, basit doğrusal regresyon ve çoklu doğrusal regresyon analizlerinden faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda katılımcıların şiddete maruz kalma derecelerinin örgütsel sinizm düzeyleri üzerinde pozitif; örgütsel destek algıları üzerinde ise negatif bir etkisi bulunduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların algılanan örgütsel destek düzeylerinin örgütsel sinizm düzeyleri üzerinde negatif bir etkisi bulunmaktadır. Şiddete maruz kalmanın örgütsel sinizm üzerindeki etkisinde algılanan örgütsel desteğin kısmi aracılık rolünün bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

algılanan örgtüsel destek, örgütsel sinizm, sağlıkta şiddet, şiddet

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: bases and consequences. Genetic, Social and General Psycology Monographs, 126(3), 269-292.
• Akman, G. (2013). Sağlık çalışanlarının örgütsel ve genel sinizm düzeylerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Altıntaş, N. (2006). Sağlık kurumlarında çalışan hemşirelere yönelik şiddetin belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Arnetz, J.B., & Arnetz, B.B. (2001). Violence towards health care staff and possible effects on the quality of patient care. Soc Sci Med, 52(3), 417-427.
• Aydın, Ö. (2018). Algılanan örgütsel destek ile örgütsel sinizmin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkileri: atatürk havalimanı temsil-gözetim ve yönetim hizmetleri şirketlerine yönelik bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Berlanda, S., Pedrazza, M., & Fraizzoli, M. (2019). Addressing risks of violence against healthcare staff in emergency departments: the effects of job satisfaction and attachment style. BioMed Research International, 2019. https://doi.org/10.1155/2019/5430870
• Çağ, A. (2011). Algılanan örgütsel adaletin, örgütsel sinizme ve işten ayrılma niyetine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Çakır, A. (2009). Aile içinde ve toplumda maruz kalınan fiziksel şiddetin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Dağ, E. (2017). Hasta ve yakınlarını şiddete yönelten sebeplerin araştırılması: burdur ili örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Dean, J.,Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy Of Management Review, 23(2), 341-352.
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S.,& Sowa, D. (1986) Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507.
• Emre, R. (2018). Araştırma görevlilerinin örgütsel politika ve örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm düzeyleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Eyitmiş, M., & Sezer, F. (2022). Covid-19 döneminde sağlık personeline yönelik hasta-hasta yakınlarının uyguladığı şiddet değişti mi? nitel bir çalışma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 244-268.
• Gül, H., & Ağıröz, A. (2011). Mobbıng ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: hemşireler üzerinde bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(2), 37-47.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. İstanbul Tabip Odası. (2013). Şiddetle başa çıkmak. https://www.ttb.org.tr/kutuphane/siddetlebasacikmak4.pdf
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Kayhan Tetik B., Gözükara Bağ H. & Gültekin, A. (2018). Sağlık personeline yönelik şiddet nedenlerinin ve şiddet uygulamayı düşünen bireylerin sosyodemografik özelliklerinin değerlendirmesi. Jour Turk Fam Phy; 9(1). Doi: 10.15511/tjtfp.18.00102.
• Kenar, G., & Özdemir, G. (2018). Hekimlere yönelik işyerinde şiddetin algılanan örgütsel destek üzerindeki etkileri. T. Akçakanat, H. H. Uzunbacak, S. Özdemir ve G. Karadeniz (Ed.), 6.Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 355-367).
• Kerse, G., & Karabey, C.N. (2019). Örgütsel sinizm ve özdeşleşme bağlamında algılanan örgütsel desteğin işe bağlanma ve politik davranış algısına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 83-108.
• Lafta R. K. & Falah N. (2019). Violence against health-care workers in a conflict affected city. Medicine, Conflict and Survival, 35(1), 65–79. Doi: 10.1080/13623699.2018.1540095.
• Liu, W., Zhao, S., Shi, L., Zhang, Z., Liu, X., Li, L. I., ... & Ni, X. (2018). Workplace violence, job satisfaction, burnout, perceived organisational support and their effects on turnover intention among Chinese nurses in tertiary hospitals: a cross-sectional study. BMJ open, 8(6), 1-11.
• Magnavita, N., & Heponiemi, T. (2012). Violence towards health care workers in a Public Health Care Facility in Italy: A repeated cross-sectional study. BMC Health Services Research, 12(1), 1-9.
• Milet, F. M. (2016). Sağlık çalışanlarına şiddet davranışlarının değerlendirilmesi ve sağlık çalışanları iş doyumu [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
• Mirvis, P.H., & Kanter, D.L. (1991). Beyond demography: A psychographic profile of the workforce. Human Resource Management, 30 (1), 45-68.
• Nart, S. (2014). İş ortamında şiddet, tükenmişlik ve iş tatmini ilişkileri: sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 23, 248- 268.
• Oxford Learner’s Dictionaries. (2020, Şubat 10). Definition of cynicism noun from the oxford advanced learner's dictionary. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/cynicism
• Özişli, Ö.(2022). Sağlıkta şiddetin nedenleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 8(1), 62-68.
• Pedrazza M., Berlanda S. & Trifiletti E. (2016). Exploring physicians' dissatisfaction and work-related stress: development of the phydis scale. Frontiers in Psychology, 7, doi: 10.3389/fpsyg.2016.01238.01238
• Rhoades, L.& Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: a review of the literatüre. Journal of applied psychology, 87(4), 698-714.
• Samat, L. (2020). Algılanan örgütsel destek ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi: bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
• Saeki K., Okamoto N. & Tomioka K. (2011). Work-related aggression and violence committed by patients and its psychological influence on doctors. Journal of Occupational Health, 53(5), 356–364.
• Sen, C., Mert, I.S. & A. M Abubakar (2021). Nexus among perceived organizational support, organizational justice and cynicism, International Journal of Organizational Analysis.
• TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi). (2013). Sağlık çalışanlarına yönelik artan şiddet olaylarının araştırılarak gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/110
• Tokgöz, N. (2011). Örgütsel sinisizm, örgütsel destek ve örgütsel adalet ilişkisi: elektrik dağıtım işletmesi çalışanları örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 363‐387.
• Topçu, İ., Türkkan, N. Ü. & Bacaksız, F. E. (2013). Sağlık çalışanlarında örgütsel sinizm ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(3), 125-131.
• Turunç, Ö., & Çelik, M. (2010). Çalışanların algıladıkları örgütsel destek ve iş stresinin örgütsel özdeşleşme ve iş performansına etkisi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(2), 183-206.
• WHO (World Health Organization). (2002). World report on violence and health. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf
• Yücel, İ.., & Çetinkaya, B. (2015). Örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki ve çalışanların yaşının bu ilişki üzerindeki etkisi “bazen hoşlanmasak da kalmak zorunda olabiliriz!”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (3), 247-271