TÜRKİYE’DE KADINLARIN İŞGÜCÜNE KATILIM ORANINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 32, 29 - 51, 30.04.2023

İlknur Ülkü Kocabaş Füsun Küçükbay

https://doi.org/10.31199/hakisderg.1202393

Öz

Ülke refah seviyesinin arttırılması ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabilmesi için kadın istihdamının önemi oldukça fazladır. Sanayi Devrimi ve küreselleşmeyle birlikte değişen toplumsal yapı, kadınların işgücü piyasasına katılmasına katkı sağlamıştır. İşgücü piyasasında kadınlar, geçmişten günümüze değin farklı statü ve biçimlerde üretim faktörleri içinde yer almış ve şu anda hemen hemen her alanda aktif olarak rol almaktadırlar. Zaman içerisinde gelişen işgücü piyasası ve teknolojiyle birlikte, kadınlar çalışma hayatında geçmişe nazaran daha fazla rol almaya başlamış olsalar da erkeklere kıyasla hala geride kalmaktadırlar. Söz konusu bu farkın kapatılması ve kadınların işgücü piyasasına dahil olmasını engelleyen faktörlerin belirlenip tedbirlerin alınması gerekmektedir. Kadınların işgücüne katılımını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bu faktörler; yaş, medeni durum, eğitim seviyesi, doğurganlık oranı, ücret eşitsizliği ve içinde bulundukları ekonomik şartlar olarak sıralanabilir. Çalışmanın amacı; kadınların işgücüne katılım oranını etkileyen faktörleri analiz etmek ve Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranını arttırmak için önerilerde bulunmaktır. Bu çalışmada, Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı ile iki değişken (eğitim seviyesi ve doğurganlık oranı) arasındaki ilişki eş bütünleşme testi ve Granger nedensellik analizi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda hem eğitim seviyesi hem de doğurganlık oranı ile kadınların işgücüne katılım oranı arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kadınların işgücüne katılma oranı, doğurganlık oranı, eğitim seviyesi, işsizlik ve ekonometrik analiz

AN ECONOMIC ANALYSIS OF THE FACTORS AFFECTING WOMEN’S LABOR FORCE PARTICIPATION RATE IN TURKEY

Öz

Female employment is important to increase the welfare level of the country and to ensure sustainable development. The changing social structure with the Industrial Revolution and globalization has contributed to women's participation in the labor market. In the labor market, women have been involved in production factors of different statuses and forms from past to present and are currently actively involved in almost every field. Although women have begun to play a greater role in working life compared to the past, they still lag behind men. There are many factors that affect women's participation in the work-force. These factors are age, marital status, education level, fertility rate, wage inequality, and economic conditions. The aim of this study is to analyze the factors affecting the female labor force participation rate in Turkey and to give solutions to increase the female labor force participation rate. In this study, the relationship between the female labor force participation rate and two variables in Turkey was examined using the cointegration test and Granger causality analysis. As a result of this study, a positive relationship was established between both the education level, the fertility rate, and the female labor force participation rate.

Anahtar Kelimeler

Women, fertility rate, education level, Unemployment and econometric analysis

Kaynakça

• Adebiyi, O. O. ve Onifade, T. A. (2014). Testing the relationship between female labour force participation and fertility in Nigeria. Mediterranean Journal Of Social Sciences, 5(27), 1322-1327. DOI:10.5901/mjss.2014.v5n27p1322
• Bedük, A. (2005). Türkiye’de çalışan kadın ve kadın girişimciliği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(12), 106-117.
• Brewster, Karin L. Ve Rındfuss, Ronald R. (2000), Fertility and women's employment in industrialized nations. Annual Review of Sociology, 26(1), 271-296.
• Cheung, Y. and Lai, K. S. (1995). Lag order and critical values of the augmented dickey-fuller test. Journal of Business & Economic Statistics, 13(3), 277-280.
• Çakmak, R. (2001). Kadın işgücü ve yönetim kadrolarında kadın işgücü istihdamı. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, İstanbul.
• Çetin, A. İ. ve Sevüktekin, P. M. (2014). Türkiye’de kadın istihdamının geleceği. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi 10(2), 52-83.
• Çolak, Ö. F. ve Kılıç, C. (2001). Yeni sanayileşen bölgelerde kadın işgücü arzı: Şanlıurfa örneği. Ankara: TİSK Yayınları.
• De Laat, J. and Almudena, S., S. (2011). The fertility and women’s labor force participation puzzle in OECD countries: The role of men’s home production. Frminist Economics, 17(2), 87-119.
• Deliktaş, E., Usta, S., Bozkurt, S. ve Helvacı, B. (2008). Türkiye’de kentlerde doğurganlık hızını etkileyen faktörler: Path analizi yaklaşımı. Ege Akademik Bakış Dergisi, 8(2), 877-895.
• Doğramacı, E. (1997). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Dünya Ekonomik Forumu. (2021). Küresel Cinsiyet Uçurum Raporu. https://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2021.pdf, (10.06.2021).
• Ecevit, Y. (2000). Kadın erkek eşitliğine doğru yürüyüş: Eğitim, çalışma yaşamı ve siyaset. TÜSİAD, 290, 117–196.
• Engle, R. and Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Er, Ş. (2013). Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranlarını etkileyen faktörlerin bölgesel analizi. İstanbul Üniversitesi, 10(60), 36-44.
• Granger, C. W. J. (1969). Investing casual relations by econometric models and cros-spectral methods. econometrica. Journal of The Econometric Society, 37(3), 424-438.
• Günsoy, G. ve Özsoy, C. (2012). Türkiye’de kadın işgücü, eğitim ve büyüme ilişkisinin VAR analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(568), 21- 40.
• Günsoy, G. ve Özsoy, C. (2012). Türkiye’de kadın işgücü, eğitim ve büyüme ilişkisinin VAR analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(568), 21- 40.
• ILO. (2018). Cinsiyete dayalı ücret farkının ölçümü: Türkiye uygulaması. Uluslararası Çalışma Örgütü Raporu.
• İnce, M. (2010). Kadın istihdamı ve kadın işgücüne olan talep Türkiye örneği. (Doktora Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Johansen, S. (1988). The mathematical structure of error correction models. Comtemporary Mathematics, 80, 359-386.
• Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in gaussian vector autoregressive models. Econometrica, 59, 1551- 1580.
• Johansen, S., Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration with application to the demand for money. Oxford Bulletin Of Economics And Statistics, 52, 169-210.
• Karacan, E. (2011). Çalışma yaşamında kadın kocaeli ilinde bir araştırma. İzmit-Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Korkmaz, A. ve Korkut, G. (2012). Türkiye’de kadının işgücüne katılımının belirleyicileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 41-65.
• Kögel, T. (2004). Did the association between fertility and female employment within OECD countries really change its sign?. Journal of Population Economics. 17(1), 45-65.
• Kutlar, A., Erdem, E. ve Aydın, F. F. (2012). Kadınların işgücüne katılması ile doğurganlık, boşanma ve ücret haddi arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(1), 149-168.
• Lee, G. Lee, S. P. (2014). Childcare availability, fertility and female labor force participation in Japan. Journal of The Japanse and International Economies. 32, 71-85.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de erken cumhuriyet döneminde kadın emeği. Çalışma ve Toplum, 2, 13-40.
• Michael, Robert T. (1985). Consequences of the rise in female labor force paricipation rates: Questions and probes. Journal of Labor Economics, 3(1), 117-146.
• Mishra, V. Nielsen and I. Smyth, R. (2010). On the relationship between female labour force participation and fertility in G7 countries: Evidence from panel cointegration and granger causality. Empirical Economics, 38(2), 361-372.
• Mishra, V. and Smyth, R. (2010). Female labor force participation and total fertility rates in the OECD: New evidence from panel cointegration and granger causality testing. Journal of Economics and Business, 62(1), 48-64.
• Narayan, P. K. Ve Smyth, R. (2006). Female labour force participation fertility and ınfant mortality in Australia: Some empirical evidence from granger causality tests. Applied Economics, 38(5), 563-572.
• OECD Veri Tabanı (OECDa). https://stats.oecd.org/viewhtml.aspx?datasetcode=LFS_SEXAGE_I_R&lang=en, (10.06.2021).
• Özer, M. ve Biçerli, M. K. (2003). Türkiye’de kadın işgücünün panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 55-86.
• Phillips, Peter C. B. and Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regressin. Biometrica, 75(2), 335-346.
• Sarı, S. (2000). Kadının ekonomideki yeri, hukukta kadın sempozyumu. Ankara: Gazi Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü.
• Selim, S. (2006). Türkiye’de evli kadınların işgücüne katılımına göre oluşan doğurganlık farklılıkları: Ayrıştırma analizi. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 139-163.
• Selim, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2003). Sayma veri modelleri ile çocuk sayısı belirleyicileri: Türkiye’deki seçilmiş iller için sosyoekonomik analizler. DEÜ İİBF Dergisi, 18(2), 13-31.
• Selim, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2005). Türkiye’de doğurganlık: Kalite-miktar yaklaşımı. Nüfusbilim Dergisi, 27, 49-66.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica-Journal of The Econometric Society, 48(1), 1-48, DOI: https://doi.org/10.2307/1912017
• Sipahi Beyaz, B. ve Atalay, E. (2021). Kadınların iş gücüne katılımında doğurganlık ve okullaşmanın etkisi: Türkiye örneği. Turkish Studies, 16(6), 1731-1748.
• Tanfer, K. (1984). The relationship of education to fertility in Turkey. Canadian Studies in Population, 11(2), 135-163.
• Tansel, A. (2002). İktisadi kalkınma ve kadınların işgücüne katılımı: Türkiye’den zaman-serisi kanıtları ve illere göre yatay kesit kestirimleri. ERC Working Papers in Economics. 1-31.
• TÜİK. (2020). İşgücü istatistikleri mikro veri seti. TÜİK Raporu.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİKa). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Labour-Force-Statistics-2020-37484, (15.04.2021).
• Üçler, G. ve Kızılkaya, O. (2014). Kadın istihdamının boşanma ve doğurganlık üzerine etkileri: Türkiye üzerine bölgesel panel veri analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 28-43.
• Verick, S. (2014). Female labor force participation in developing countries. IZA World of Labor.
• Vlasblom, J. D. ve Schippers, J. J. (2004). Increases ın female labour force participation in Europe: Similarities and differences. European Journal of Population/Revue Europeenne de Demographie, 20(4), 375-392.
• Yıldırım, K. ve Doğrul, G. (2008). Çalışmak ya da çalışmamak: Türkiye’de kentsel alanlarda yasayan kadınların işgücüne katılmama kararlarının olası belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 239-262.
• Yılmaz, M. ve Zoğal, Y. (2015). Kadının İşgücüne Katılımının Tarihsel Gelişimi ve Kadın İstihdamını Etkileyen Faktörler: Türkiye ve Avrupa Örneği. Anadolu Üniversitesi, SBE, İktisat ABD Başkanlığı, 1-25. EconWorld2015@Torino; IRES, Torino, Italy