Okul Öncesi Çocukların Öğrenme Güçlüğü Erken Belirtileriyle Yürütücü İşlev Bozuklukları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 22, 221 - 237, 15.10.2023

Gökçen İlhan Ildız , Yakup Burak

https://doi.org/10.20304/humanitas.1319310

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada okul öncesi çocukların öğrenme güçlüğü riski erken belirtileriyle yürütücü işlev bozuklukları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. İlişkisel araştırma yöntemiyle tasarlanan çalışmaya 293 okul öncesi dönem çocuğu dâhil edilmiştir. Araştırmada çocuklara ait demografik bilgilerin edinilmesi amacıyla Genel Bilgi Formu, çocukların öğrenme güçlüğü erken belirtilerini tespit etmek amacıyla Özgül Öğrenme Bozukluğu Tarama Ölçeği Ebeveyn ve Öğretmen Formu (ÖBTÖ) ve yürütücü işlev bozukluklarını tespit etmek için Çocukluk Dönemi Yürütücü İşlevler Envanteri (ÇDYİE) kullanılmıştır. Veri toplama araçları ile elde edilen veriler Pearson korelasyon katsayısı tekniği ve çoklu doğrusal regresyon analizi ile test edilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda, yürütücü işlev bileşenlerinden olan çalışma belleği ve ketleyici kontrol bozuklukları ile öğrenme güçlüğü riski erken belirtileri arasındaki korelasyonel ilişki ve yürütücü işlev bozukluklarının çoklu doğrusal kombinasyonunun öğrenme güçlüğü riski erken belirtileri üzerindeki yordayıcılığı ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi, Öğrenme Güçlüğü Riski, Yürütücü İşlev Bozukluğu

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Investigation of The Relationship Between Early Symptoms of Learning Difficulty and Executive Functional Disorders in Preschool Children

Öz

The aim of this research is to investigate the relationship between early indicators of learning difficulties and executive function impairments in preschool children. The study, designed using a correlational research method, included 293 preschool children. To obtain demographic information about the children, a General Information Form was used. The Specific Learning Disorder Screening Scale Parent and Teacher Form (SLDSS) was employed to identify early indicators of learning difficulties in children, and the Childhood Executive Function Inventory (CEFI) was used to assess executive function impairments. The data obtained from the data collection instruments were tested using the Pearson correlation coefficient technique and multiple linear regression analysis. The analysis revealed a correlational relationship between working memory and inhibitory control impairments, which are components of executive function, and early indicators of learning difficulties. Furthermore, the predictive role of executive function impairments in combination was demonstrated in relation to early indicators of learning difficulties.

Anahtar Kelimeler

Preschool, Risk of Learning Difficulties, Executive Function Impariment

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Babür, N. (2018). Özgül okuma bozukluğu: tanımı, belirtiler ve eğitsel öneriler. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 35(2), 35-50.
• Demir, B. (2005). Okulöncesi ve ilköğretim birinci sınıfa devam eden öğrencilerde özel öğrenme güçlüğünün belirlenmesi. (Doctoral dissertation), Marmara Üniversitesi, Türkiye.
• Balıkçı, O. S., & Melekoğlu, M. A. (2020). Early signs of specific learning disabilities in early childhood. International Journal of Early Childhood Special Education, 12(1), 84-95.
• Barkley, R.A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychol Bull, 121: 65- 94.
• Baum, S. M., Schader, R. M., & Owen, S. V. (2021). To be gifted and learning disabled: Strength-based strategies for helping twice-exceptional students with LD, ADHD, ASD, and more. Routledge.
• Burak, Y. ve Masanoğlu, A. (2021). Yürütücü işlev becerilerinde problem yaşayan okul öncesi dönem çocuklarında özel gereksinimli olma riskinin değerlendirilmesi. (Ed. H. Asutay, S. Sakarya-Maden, L. Vural, F. Gürbüz ve G. Kurum), Ölçülebilir eğitim: Demirali Yaşar Ergin'e Armağan. Çanakkale: Paradigma Akademi. ISBN: 978-625-8009-01-9.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çiftçi, H. A., Uyanık, G., ve Acar, İ. H. (2020). Çocukluk dönemi yürütücü işlevler envanteri türkçe formunun 48-72 aylık çocuklar için geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 762-787.
• Doğan, H. (2012). Özel öğrenme güçlüğü riski taşıyan 5-6 yaş çocukları için uygulanan erken müdahale eğitim programının etkisinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi: İstanbul.
• Erbeli, F., Hart, S. A., & Taylor, J. (2019). Genetic and environmental influences on achievement outcomes based on family history of learning disabilities status. Journal Of Learning Disabilities, 52(2), 135-145.
• Gellert, A. S., & Elbro, C. (2017). Does a dynamic test of phonological awareness predict early reading difficulties? A longitudinal study from kindergarten through grade 1. Journal of Learning Disabilities, 50(3), 227-237.
• Gillberg, C., & Soderstrom, H. (2003). Learning disability. The Lancet, 362(9386), 811-821.
• Goldberg MC, Mostofsky SH, Cutting LE, Mahone EM, Astor BC, Denckla MB et al. (2005) Subtle executive impairment in children with autism and children with ADHD. J Autism Dev Disord, 35, 279-293.
• Hair, J.F., Black, W C., Babın, B J., ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Englewood Cliffs: Prentice Hall.
• Karasar, N. (2022). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (37. Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mattison, R. E., & Mayes, S. D. (2012). Relationships between learning disability, executive function, and psychopathology in children with ADHD. Journal of Attention Disorders, 16(2), 138-146.
• Mattison, R.E. ve Mayes, S.D. (2012). Relationships between learning disability, executive function, and psychopathology in children with ADHD. Journal of Attention Disorders. 16(2), 138-146. https://doi.org/10.1177/1087054710380188
• McClelland, M. M., Cameron, C. E., Wanless, S. B., Murray, A., Saracho, O., ve Spodek, B. (2007). Executive function, behavioral self-regulation, and social-emotional competence. Contemporary Perspectives on Social Learning in Early Childhood Education, 1, 113-137.
• Oral, E. (2017). 60-72 aylık çocuklar için özgül öğrenme bozukluğu tarama ölçeğinin geliştirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Pallant, J. (2020). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS (7th Ed.) Routledge, London.
• Pizarro, J., Guerrero, J., & Galindo, L. (2002). Multiple comparison procedures applied to model selection. Neurocomputing, 48, 755-173.
• Shea, L. C., Hecker, L., & Lalor, A. R. (2019). From disability to diversity: College success for students with learning disabilities, ADHD, and autism Spectrum disorder. The National Resource Center for The First-Year Experience.
• Soper, D.S. (2021). A-priori sample size calculator for multiple regression [Software]. Erişim adresi: https://www.danielsoper.com/statcalc 19.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Statstutor. (2020). Pearson's correlation. Statutor: http://www.statstutor.ac.uk/resources/uploaded/pearsons.pdf adresinden 11.05.2023 tarihinde alınmıştır.
• Stevens, J. (2009). Applied multivariate statistics for the social sciences (5th Ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Şata, M. (2020). Nicel araştırma yaklaşımları. (Ed. E. Oğuz), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (s. 81-83). Ankara: Eğiten Kitap.
• Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th Ed.). Boston: Pearson.
• Thorell, L.B., ve Nyberg, L. (2008). The Childhood executive functioning inventory (CHEXI): A new rating instrument for parents and teachers. Developmental Neuropsychology, 33(4), 536–552. https://doi.org/10.1080/87565640802101516
• Zirkel, P. A. (2020). Legal developments for students with dyslexia. Learning Disability Quarterly, 43(3), 127-139.