The Effect Of Peer-Tutoring Method On Social Acceptance And Self-Esteem Of Individuals With Intellectual Disabilities

Year 2019, Volume: 34 Issue: 3, 639 - 658, 31.07.2019

Halil Selimoğlu , Aydan Aydın

Abstract

The purposes of this study are to examine how
the information-giving meetings (in separated environment) and
workshops in which students with intellectual disabilities teach a skill to
their typically developing peers, affect the social acceptance level of typically
developing students toward students with intellectual disabilities and whether
the self –esteem scores of students with intellectual disabilities differ
according to the attendance to the workshop activity (as a tutor peer). This
research was conducted in İstanbul with 7th and 8th grade students in a
secondary school and students with intellectual disabilities of a special
education center. The participants of this study are 25 students with
intellectual disability and 105 trically developing students. Workshop and
information-giving activities which had been developed by researchers were
conducted with the students of the experimental group. The activities used in
this study consist of workshop activities which were applied in 3 different
days and 2 sessions of information-giving activity on the same day. In the
study, pre-test/post-test control grouped experimental design is used. The
research data were gathered with “Social Acceptance Scale” and “Piers-Harris
Children’s Self-Concept Scale”, and were analyzed with SPSS 17 program. The results from the data analysis
revealed that workshop activities which were held with typically developing
students had a positive effect on enhancing the social acceptance of typically developing
students toward their peers with intellectual
disabilities. Furthermore results from the data analysis showed that,
self-esteem scores of students with intellectual disabilities did not differ
according to the participation to workshop activities.

Keywords

Individual with intellectual disabilities, social acceptance, self-esteem, peer tutoring

Akran Öğretiminin Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerin Sosyal Kabulü ve Benlik Saygısına Etkisi

Abstract

Bu
araştırmada normal gelişim gösteren bireylerle yapılan bilgilendirme
toplantılarının (ayrıştırılmış ortamlarda) ve zihin yetersizliği olan
bireylerin normal gelişim gösteren akranlarına beceri öğrettikleri atölye
etkinliklerinin, zihinsel yetersizliği olan bireylerin sosyal kabul düzeylerine
olan etkisinin belirlenmesi ile zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin benlik
saygısı puanlarının atölye etkinliğine katılma (öğreten akran olarak) durumuna
göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma,
İstanbul ilindeki bir ortaokulun 7 ve 8. sınıf öğrencileri ve bir özel eğitim
merkezinin öğrencileriyle yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcıları 25 zihinsel
yetersizliği olan ve 105 normal gelişim gösteren öğrencidir. Uygulama grubunda
yer alan öğrencilerle araştırmacılar tarafından hazırlanan atölye ve
bilgilendirme etkinlikleri uygulanmıştır. Uygulamalar 3 farklı tarihe yayılan
atölye etkinlikleri ve aynı gün 2 seanstan oluşan bilgilendirme etkinliğinden
oluşmaktadır. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen
kullanılmıştır. Araştırma verileri “Sosyal Kabul Ölçeği” ve “Piers-Harris
Çocuklar İçin Öz Kavramı Ölçeği” ile toplanmış, veriler SPSS 17 paket programı
ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, normal
gelişim gösteren öğrencilerle gerçekleştirilen atölye etkinliklerinin, özel
gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabulü arttırmada etkili olduğunu
göstermektedir. Bilgilendirme etkinliği normal gelişim gösteren bireylerin
sosyal kabul tutumları üzerinde herhangi bir değişiklik yaratmamıştır. Yine
araştırma sonucundan elde edilen bulgulara göre zihinsel yetersizliği olan
öğrencilerin benlik saygısı puanları atölye uygulamalarına katılıp katılmama
durumuna göre farklılaşmamaktadır.

Keywords

Zihinsel yetersizliği olan birey, sosyal kabul, benlik saygısı, akran öğretimi

References

• Aktaş, C. ve Küçüker, S. (2002). Bilişsel-duyuşsal odaklı bir programın ilköğretim öğrencilerinin fiziksel engelli yaşıtlarına yönelik sosyal kabul düzeylerine etkisinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3, 15-25.
• APA (2013) Diagnostic and statistical manual of mental disorders, 5th edition (DSM 5). Washington, DC, American Psychiatric Association.
• Ateş, B. (2013). Benlik saygısını geliştirme programının ilkögretim 8. sınıf ögrencilerinin benlik saygısı düzeylerine etkisi. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 38, 1-13.
• Aulagnier, M., Verger, P., Ravaud, J. F., Souville, M., Lussault, P. Y., Garnier, J.P. ve Paraponaris, A. (2005). General practitioners’ attitudes towards patients with disabilities: The need for training and support. Disability and Rehabilitation, 27(22): 1343 - 1352.
• Avramidis, E. ve Kalyva, E. (2007) The influence of teaching experience and professional development on Greek teachers’ attitudes towards inclusion. European Journal of Special Needs Education. 22 (4), 367-389.
• Avramidis, E., Bayliss, P. ve Burden, R. (2000). A survey into mainstream teachers’ attitudes towards the inclusion of children with special educational needs in the ordinary school in one local education authority. Educational Psychology, 20 (2), 191-211.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Doktora tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Batu, S. ve Kırcaali İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Batu, S., Kırcaali-İftar, G. ve Uzuner, Y. (2004). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (2) 33-50.
• Baydık, B. ve Bakkaloğlu, H. (2009). Alt sosyoekonomik düzeydeki özel gereksinimli olan ve olmayan ilköğretim öğrencilerinin sosyometrik statülerini yordayan değişkenler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9, 401-447.
• Bilgin, A. ve Kartal, H. (2002). İşitme engelli ve engelli olmayan ilköğretim öğrencilerinin benlik kavramları ve akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1):43-52.
• Boer, A, Pijl, S. J., Minnaert, A. ve Post, W. (2014) Evaluating the Effectiveness of an Intervention Program to Influence Attitudes of Students Towards Peers with Disabilities. Journal of Autism and Developmental Disorders. 44 (3) 572-583.
• BÖİB, (2014). Toplum özürlülüğü nasıl anlıyor. T.C. Başbakanlık Özürlüler Dairesi Başkanlığı. Ankara.
• Bray, N.W., Fletcher, K.L., & Turner, L.A. (1997). Cognitive competencies and strategy use on individuals with mental retardation. In W.E. Maclean Jr (Ed.). Ellis’ handbook of mental deficiency, Psychological theory and research (197-217). New Jersey: Erlbaum.
• Burcu, E. (2011), Türkiye’de engelli bireylere ilişkin kültürel tanımlamalar: Ankara örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Haziran, 28(1):37-54.
• Calhoon, M.B. ve Fuchs, L. (2003). The effects of peer-assisted learning strategies and curriculum-based measurement on the mathematics performance of secondary students with disabilities.Remadial & Special Education, 24 (4), 235-245.
• Cameron, L. ve Rutland, A. (2006). Extended contact through story reading in school: Reducing students’ prejudice toward the disabled. Journal of Social Issues, 62(3), 469-488.
• Chandramuki, Shastry, I. V. K. ve Vranda, M. N. (2012). Attitudes of parents towards children with specific learning disabilities. Disability, CBR and Inclusive Development, 23(1), 63-69.
• Civelek, A. H. (1990). Eğitilebilir zihinsel özürlü çocukların sosyal kabul görmelerinde normal çocukların bilgilendirilmelerinin ve iki grubun resim-iş ile beden eğitimi derslerinde bütünleştirilmelerinin etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis For The Behavioral Sciences 2nd Edition. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.
• Çiftçi, İ. (1997). Normal çocukları bilgilendirmenin zihinsel engelli yaşıtlarına yönelik tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Çolak, A., Vuran, S. ve Uzuner, Y. (2013). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 14(2) 33-49.
• Çuhaloğlu İmrak, H. Ç. (2009). Okulöncesi dönemde kaynaştırma eğitimine ilişkin öğretmen ve ebeveyn tutumları ile kaynaştırma eğitimi uygulanan sınıflarda akran ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Diken, H. İ. ve Sucuoğlu, B. (1999). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Özel Eğitim Dergisi, 2 (3) 25-39.
• Doğru, N.; Peker,R (2004) Özsaygı geliştirme programının lise dokuzuncu sınıf öğrencilerinin özsaygı düzeylerine etkisi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2):315-328.
• Donaldson, J. (1980). Changing attitudes toward handicapted persons: Areview and analysis of research. Exceptional Children, 46(7) 504-514.
• Elemek, M. A. (2008). Öğrenme bozukluğu olan çocuklarda benlik saygısının ve kaygı durumunun incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Eratay, E. ve Sazak-Pınar, E. (2006). Genel eğitim sınıflarındaki zihin engelli öğrencilerin arkadaşlık ilişkilerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(13) 24-47.
• Eripek, S. (2012). Zihinsel yetersizliği olan bireyler ve eğitimleri. Ankara: Eğiten Kitap.
• Ersoy, Ö. ve Avcı, N. (2001). Özel gereksinimi olan çocuklar ve eğitimleri. İstanbul: Yapa Yayınları.
• Fisher, M. ve Mayer, L., H. (2002). Development and social competence after two years for students enrolled in inclusive and self-contained educational programs. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities 27(3):165-174.
• Georgiadi, M., Kalyva, E. Kourkoutas, E. ve Tsakiris, V. (2012). Young children’s attitudes toward peers with intellectual disabilities: Effect of the Type of School. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 25, 531-541.
• Gözün, Ö. ve Yıkmış, A., (2004) Öğretmen Adaylarının kaynaştırma konusunda bilgilendirilmelerinin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının değişimindeki etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi 2004, 5(2) 65-77.
• Greenwood, C. R., Carta, J. J. ve Kamps, D. (1990). 'Teacher-mediated versus peer-mediated instruction: a review of educational advantages and disadvantages', in Foot, H.C., Morgan, M.J. and Shute, R.H. (ed.), Children Helping Children.177-205. London and New York: John Wiley.
• Grubbs, N. ve Boes, S.B., (2009). An action research study of the effectiveness of the peer tutoring program at one suburban middle school. GSCA Journal, 16(1) 21-31.
• Hallahan, D., & Kauffman, J. (2006). Exceptional learners: Introduction to special education (10 ed.). Boston, MA: Allyn and Bacon.
• Holtz, D. K. (2007). Evaluation of a peer-focused intervention to increase knowledge and foster positive attitudes toward children with tourette syndrome. Journal of Developmental and Physical Disabilities. 19(6), 531-54.
• Heward, W. L. (2006). Excerpt from Exceptional Children: An introduction to special education, p. 145-148.
• Ison, N., McIntyre, S., Rothery, S., Smithers-Sheedy, H., Goldsmith, S., Parsonage, S. ve Foy, L. (2010). ‘Just like you’: A disability awareness programme for children that enhanced knowledge, attitudes and acceptance: Pilot study findings. Developmental Neurorehabilitation, 13(5), 360-368.
• Kabasakal, Z., Girli, A., Okun, B., Çelik, N. ve Vardarlı, G. (2008). Kaynaştırma öğrencileri, akran ilişkileri ve akran istismarı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 169-176.
• Kalkowski, P. (1995). Peer and cross-age tutoring. School Improvement Research Series, 18, 1-27. Web site: http://educationnorthwest.org/sites/default/files/ peer-and-cross-age-tutoring.pdf. adresinden 15.02.2017 tarihinde edinilmiştir.
• Kanay, A. ve Girli, A. (2008). Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan 9-13 yaşlarındaki ilköğretim öğrencilerinin uyumsal davranışları, benlik kavramı ve akademik başarılarını arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 184-191
• Kaya, A. ve Saçkes, M. (2004). Benlik saygısı geliştirme programının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(21) 49-56.
• Krahe, B. ve Altwasser, C. (2006). Changing negative attitudes towards person with physical disabilities. Journal of Community & Applied Social Psychology, 16, 59-69.
• Kurth, J. ve Mastergeorge, A. M. (2010). Individual education plan goals and services for adolescents with autism: impact of age and educational setting. The Journal of Special Education. 44(3) 146-160.
• Küçüker, S. ve Tekin Arslan, S. (2015). Comparison of the self-concepts, social skills, problem behaviors, and loneliness levels of students with special needs in inclusive classrooms educational sciences: Theory & Practice December. 15(6)1-16.
• Laws, G. ve Kelly, E., (2005). The attitudes and friendship intentions of children in united kingdom mainstream schools towards peers with physical or intellectual disabilities. International Journal of Disability, Development and Education. 52(2), 79-99.
• Lombano. J. H. (1980). Fostering positive attitudes towards handicapped students: A guidance challenge. School Counsellor, 27(3). 176-183.
• Marshall, E. and Marquier, B. (2018). https://www.sheffield.ac.uk/polopoly_fs/1.714573!/file/stcp-marshall-WilcoxonS.pdf
• Meyer, L., Gouiver, Wm. D., Duke, M. ve Advokat, C. (2001). Infuluence of social context on reported attitudes of nondisabled students toward students with disabilities. Rehabilitation Counseling Bulletin. 45(1)50-52.
• Melekoğlu, M. A. (2013). Özel gereksinimli öğrencilerle yürütülen etkileşim projesinin genel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik olumlu tutum ve farkındalık geliştirmeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13.(2)1053-1077.
• Moreba, Alan ve Litrownik, (1974). Self concept in educable mentally retarded and emotionally handicapped children. Journal Of Abnormal Child Psychology. 2(4), 281-292.
• Nepi, L. D., Fioravanti, J., Nannini, P. ve Peru, A. (2015). Social acceptance and the choosing of favourite classmates: a comparison between students with special educational needs and typically developing students in a context of full inclusion. British Journal of Special Education. 42(3), 319-337.
• Öcal, D. (1999). Zihinsel engelli çocukların diğer çocuklarla iletişimi ve kaynaştırılması üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öner, N. (1996). Piers-Harris'in çocuklar için öz kavram ölçeği el kitabı. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Özyürek, M. (2013). Engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Rosenthal, R. (1991). Meta-Analytic Procedures For Social Research. Newbury Park, CA: Sage
• Sahni, J. (2012). Peer tutoring. Council for learnin disabilities brittany George Mason University Marymount University. Web site:..http://www.council-for-learning-disabilities.org/peer-tutoring-flexible-peer-mediated-strategy-that-involves-students-serving-as-academic-tutors 14.08.16 tarihinde erişildi.
• Saday Duman, N. (2014). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklarda eğitsel tedavinin benlik saygısı düzeyine etkisi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Ankara Üniversitesi, Çocuk ve Ergen Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı.
• Smoot, S. L. (2004). An outcome measure for social goals of inclusion. Rural Special Education Quarterly, 23(3), 15-22.
• Sucuoğlu, B. ve Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(1), 41-57.
• Sucuoğlu, B. ve Kargın, T. (2014). İlköğretimde kaynaştırma uygulamaları. Ankara Kök Yayıncılık.
• Stachura, K. ve Garven, F. (2007). A national survey of occupational therapy students’ and physiotherapy students’ attitudes to disabled persons. Clinical Rehabilitation, 21(5), 442-449.
• Susan ve Szivos - Bach, (1993). Social comparisions, stigma and mainstreaming: the self esteem of young adults with a mild mental handicap, Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 6(3), 217-236.
• Swaim, K. F. ve Morgan, S.B. (2001). Children’s attitudes and behavioral intentions toward a peer with autistic behaviors: Does a brief educational intervention have an effect? Journal of Autism and Developmental Disorders, 31(2), 195-205
• Şahbaz, Ü. (2007) Normal öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına devam eden engelli öğrenciler hakkında bilgilendirilmelerinin engellilerin sosyal kabul düzeylerine etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 26, 199-208.
• Şahbaz, Ü. (2004). Kaynaştırma sınıflarına devam eden zihin engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesi. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Özel Eğitimden Yansımalar, (s.82).
• Tekinarslan Çiftçi, İ. (2015). Özel eğitime gereksinimi olan çocuklar ve özel eğitim. H.İ Diken (Ed.) Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklar. (ss.134-164) Ankara: Pegem Akademi.
• Topping K. J. (2005). Trends in Peer Learning. Educational Psychology, 25(6), 631-645.
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Uçar, C. (2008). Farklı gelişenleri kabul edici tutum geliştirme programının normal gelişen öğrenci tutumlarının değişimine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Ünal, S. (2007). Atılganlık becerileri eğitim programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin atılganlık düzeyi ve benlik saygısı üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ünsal, F. Ö ve Şahan B. (2015) Okul öncesi dönem çocuklarının “engelli” kavramına ilişkin görüşleri, Hacettepe University Faculty ot Health Sciences Journal, 1(12), 409- 416.
• Valas, H. (1999). Students with learning disabilities and low achieving students: Peer acceptance, loneliness, self-esteem, and depression. Social Psychology of Education, 3(3), 173-192.
• Wang, H. L. (2009). Should all students with special educational needs (sen) be included in mainstream education provision? A Critical Analysis. International Education Studies. 2.(4), 154-161.
• Yaşaran, Ö. Ö., Batu, S.ve Özen, A. (2014). Özel gereksinimli bireylerin sosyal kabullerini sağlamada normal gelişim gösteren öğrencilere sunulan kaynaştırmaya hazırlık etkinliklerinin etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 167-180.
• Yazbeck, M., McVilly, K., Parmenter, T., R. (2004). Attitudes toward people with intellectual disabilities. Journal Of Disability Policy Studies, 15(2), 97-111.