Öğretmen Kolektif Yeterlik İnancını Yordayan Faktörler

Year 2009, Volume: 36 Issue: 36, 119 - 128, 01.06.2009

Deniz Gürçay Miraç Yılmaz Gülay Ekici

Abstract

Kolektif yeterlik, bir grubun davranış biçimlerini düzenleme ve uygulamaya dair ortak becerileriyle ilgili paylaştıkları inançtır. Eğitim açısından bakıldığında öğrenciler, öğretmenler ve okul yöneticilerinin özyeterlik açısından da incelenebilecek ortak inançlar geliştirdiği ve bu doğrultuda davrandıkları belirlenmiştir. Bu çahşmamn amacı, öğretmenlerin kolektif yeterlik inanç düzeylerini belirlemek ve öğretmen özyeterliği, özdüzenleme, mesleki tükenmişlik boyutları, cinsiyet ve meslek tecrübesi açısmdan incelemektir. Araştırmaya ilk ve ortaöğretimde görev yapan 122 öğretmen katılnnştır. Bu çalışmada kullanılan Kolektif Yeteer Ölçeği ve Özdüzenleme Ölçeği Türkçeye uyarlannnş ve geçerlik, güvenirlik sonuçlarının orijinal ölçeklerin sonuçlarıyla tutarlı olduğu görülmüştür. Ayrıca veri toplama aracı olarak Öğretmen Özyeteer Ölçeği ve Maslach Tükenmişlik Envanteri de kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarma göre, öğretmenlerin kolektif yeterlik inançlarının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Kolektif yeterliği yordayan değişkenlerin saptanması amacıyla regresyon analizi yapıhmştır. Buna göre kolektif yeteer inancırıı yordamada öğretmen özyeterliği ve Maslach 'I'ükenmişlik Envanterinin duygusal tükenme alt boyutunun anlamlı katkı sağladıkları ve tüm modelin varyansın %34’ünü açıkladığı görülmüştür

Keywords

kolektif yeterlik, öğretmen özyeterliği, özdüzenleme, tükenrnişlik

References

• Alcı B. ve Altun, S. (2007). Lise Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Özdüzenleme Ve Bilişüstü Becerileri, Cinsiyete, Sımfa VeAlanlara Göre Farkhlaşmakta Mıdır? Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 33—44
• Bandura, A. (1997). Self-efŞcacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2007). EFQM Mükemmellik modeli uygulamalanmn çalışanların tükenmişlikleri üzerine etkisi: sağlık sektöründe bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 201-214.
• Cemaloğlu, N. ve Kayabaşı Y. (2007). Öğretmenlerin tükenmişlı'k düzeyi ile sınıf yönetiminde kullandıkları disiplin modelleri arasmdaki ilişki, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(2), 123-155.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik ölçeğinin türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-77.
• Enochs L. G., ve Riggs, I. M. (1990). Further development of an elementary science teaching efŞcacy belief ınstrument: a preservice elementary scale, School Science and Mathematics, 90(8), 694-706.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K. ve Woolfolk Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure,and effect on student achievement. American Education Research Journal, 37, 479-507.
• D. GÜRÇA Y-M. YILMAZ-G.EKİCİ /H. Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal ofEducation), 36 (2009), 119-128 127
• Knippenberg D. Van, Knippenbergb, B. van, Cremerc, D. D. ve Hogg M. A. (2004). Leadership, self, and identity: A review and research agenda, The Leadership, Quarterly 15, 825—856.
• Kurz T. B. ve Knight S. L. (2004). An exploration of the relationship among teacher efficacy, collective teacher efŞcacy, and goal concensus, learning Environments Research, 7, 111-128.
• Lee, F. L. F. (2005). Collective efficacy, support for democratization, and political participation in Hong Kong, International Journal of Public Opinion Research, l8(3), 298-317.
• Pajares, F. (1997). Current directions in self—efficacy research. In M. Maehr ve P.R. Pintrich (Eds), Advances in motivation and achievement, 10, 1-49, Greenwich, CT: JAI Press.
• Pullant, J. (2001). SPSS survival manual. A step-by-step guide to data analyses using spss for windows. Philadelphia, PA: Open University Press.
• Riggs, I. M. ve Enochs L. G. (1990). Toward the development of an elementary teacher’s science teaching efficacy belief instrument, Science Education, 74(6), 625-637.
• Schwarzer R. (1993). General percevied self-eŞ‘icacy in 14 cultures. 05.06.2007 tarihinde http:/lweb.fu—berlin.de/gesundlpublicatl ehpscd/health/worldl4.htm adresinden alınrmştır.
• Schwarzer, R. (1999). Selbstregulation, In R. Schwarzer; Jerusalem, M. (Hrsg.) Skalen zur Eıfassung von Lehrer— und Schülermerkmalen, Berlin: Freie Universitaet.
• Schwarzer, R. ve Jerusalem, M. (1999). Kollektive Selbswirksamkeit Erwartung, In R. Schwarzer; Jerusalem, M. (Hrsg.) Skalen zur Eıfassung von Lehrer- und Schülermerkrnalen, Berlin: Freie Universitaet.
• Schwarzer, R. ve Schmitz, G.S. (1999). Kollektive Selbstwirksamkeitserwaıtung von Lehrem. Eine Lângsschnittstudie in zehn Bundeslândem, Zeitschnftjür Sozialpsychologie, 30(4), 262-274.
• Schmitz, G.S. ve Schwarzer, R. (2000). Selbstwirksamkeitserwartung von Lehrern: Lângsschnitt befunde mit einem neuen Instrument, Zeitschrift für Pa‘dagogische Psychologie, 14(1), 12-25
• Seğmenli S. (2001). Rehber Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tabachnick, B. G. ve Fidel], L. S. (1996). Using multivariate statistics (3rd edition). New York: HarperCollins.
• Tschannen—Moran, M., Woolfolk Hoy, A. ve Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure, Review of Educational Research, 68, 202-248.
• Tschannen—Moran, M. ve Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing and elusive construct, Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Üredi, I. ve Üredi, L., (2005). İlköğretim 8_._ sımf öğrencilerinin öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarımn matematik başarısını yordama gücü, Mersin Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, I(2), 250-260.
• Yılmaz, M., Köseoğlu, P., Gerçek, C. ve Soran, H. (2004). Yabancı dilde hazırlanan bir öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin türkçeye uyarlanması, Hacettepe Universitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 260-267.