FARKLI BRANŞLARDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERDE SPORUN YAŞAM BECERİLERİNE ETKİSİ

Yıl 2023, , 26 - 44, 30.07.2023

Fatih Cengiz Ahmet Yıkılmaz

https://doi.org/10.48133/igdirsbd.1312998

Öz

Bu araştırma farklı branşlarda görev yapan öğretmenlerde sporun yaşam becerilerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin demografik özelliklerine göre sporun yaşam becerilerine etkisi arasında anlamlı farklılık olup olmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Ağrı il merkezinde görev yapan ve bir spor dalıyla uğraşan branş (Sınıf, Türkçe, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Matematik) öğretmenleri oluşturmuştur. Araştırmada herhangi bir örnekleme yöntemine gidilmemiş olup araştırmaya katılmayı kabul eden toplam 349 öğretmenle çalışma tamamlanmıştır. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik bilgi formu ve Sporun Yaşam Becerilerine Etkisi Ölçeği (SYBEÖ) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde dağılımı, standart sapma, ortalama, min-max değerleri, ikili gruplarda bağımsız gruplar t testi, üç ve üzeri gruplarda ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmada istatistiksel anlamlılık p <0,05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin %57,6’sı erkek, %42,4’u kadın, , %53,6’sı 28 yaş ve üzerinde, %41,5’i sınıf öğretmeni olup %36,1’i 1-3 yıl arasında görev yapmaktadır. Öğretmenlerin %86,8’inin düzenli spor yaptığı, %25,5’i futbol, %21,5’i voleybol ve %36,4’ü diğer spor dallarını oynadığı saptanmıştır. SYBEÖ toplam puan ortalaması 123,18±19,120 olarak bulunmuştur. Araştırmada cinsiyet, yaş, görev yapılan okul türüne göre SYBEÖ’nün tüm alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Öğretmenlerin düzenli spor yapma durumuna göre SYBEÖ alt boyutu olan “iletişim”, “liderlik”, “takım çalışması”, ve “duygusal beceriler” alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu (p<0.05); branşa göre ölçeğin “zaman yönetimi” alt boyutunda (p<0.05); kıdem yılına göre “liderlik becerileri” alt boyutunda (p<0.05) ve yapılan spor dalına göre “iletişim” alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu (p<0.05) saptanmıştır. Öğretmenlerin SYBEÖ’den yüksek puan aldığı, düzenli spor yapan öğretmenlerin “iletişim”, “liderlik”, “takım çalışması” ve “duygusal becerilerinin” yüksek olduğu; sınıf ve matematik öğretmenlerinin daha yüksek “zaman yönetimi” becerileri sergilediği; kıdem yılı 7 yıl ve üzerinde olan öğretmenlerin “liderlik becerilerinin” yüksek olduğu; futbol, basketbol ve voleybol sporuyla uğraşan öğretmenlerin ise diğer sporlarla uğraşan öğretmenlere göre “iletişim becerilerinin” daha yüksek olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, spor, yaşam becerileri.

Kaynakça

• Açak, M. ve Düz, S. (2018). Sporun yaşam becerilerine etkisi ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (9),1-13.
• Ayyıldız Durhan, T. (2021). The relationship between the effect of sports on life skills of secondary school students and students' attitudes towards extracurricular activities, International Journal of Eurasian Education and Culture, 6(12), 332-377.
• Altun, M., Savaş, S., ve Büyükçelebi, H. (2021). Investigating life skills of students who are engaged ın sports (İstanbul Bakırköy District Example). Kastamonu Education Journal, 29(1), 52-62. doi: 10.24106/kefdergi.722464
• Bakioğlu, A. (1996). Öğretmenlerin kariyer evreleri. II. Ulusal Eğitim Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Cahyani, Y.R. (2020). Integrating life skills into pencak silat training program for positive youth development. Jurnal Pendidikan Jasmani dan Olahraga, 5(2),168-175. doi.org/10.17509/jpjo.v5i2.25017
• Cronin, L.D., ve Allen, J. (2017). Development and initial validation of the Life Skills Scale for Sport. Psychology of Sport and Exercise, 28, 105-119.
• Claessens, B. J., Van Eerde, W., Rutte, C. G., &Roe, R. A. (2007). A review of the time management literature. Personnel review. 36(2), 255-276.
• Çimen, E. ve Akıncı A.Y. (2021) .Beden eğitimi öğretmenlerinin yaşam beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından ı̇ncelenmesi (Akdeniz Bölgesi Örneği). Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4 (3),359-370.
• Danish, S.,Forneris, T., Hodge, K. & Heke, I. (2004). Enhancing youth development through sport. World Leisure Journal, 46(3), 38-49.
• Dinç, A., & Özbek, O. (2019). Occupational socialization and psychological capital levels of physical education teachers. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences-IJSETS, 5(2), 58-67.
• Gould, D., ve Carson, S. (2008). Life skills development through sport: Current status and future directions. International review of sport and exercise psychology, 1(1), 58-78.
• Göksün, D.O. ve Kurt, A.A. (2017). Öğretmen adaylarının 21.yüzyıl öğrenen becerileri kullanımları ve 21.yüzyıl öğreten becerileri kullanımları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim Dergisi, 42 (190),107-130.
• Gözel, E., ve Halat, E. (2010). İlköğretim okulu öğretmenleri ve zaman yönetimi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6,73-89.
• Hendricks, P. A. (1996). Targeting life skills model. Ames, IA: Iowa StateUniversity Extension Humphrey, N., Kalambouka, A., Wigelsworth, M., Lendrum, A., Deighton, J., & Wolpert, M. (2011). Measures of social and emotional skills for children and young people: A systematic review. Educational and Psychological Measurement, 71(4), 617- 637.
• İnal, A. (2015). Beden Eğitimi ve Spor Bilim. İstanbul: Nobel Yayınevi. İslam, A. (2022). Ordu ı̇linde spor yapan bireylerin yaşam beceri düzeyleri, Tam Metin Kitap 11. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Ve Davranış Bı̇lı̇mlerı̇ Konferansı. Antalya.
• Jacobs, J.M. ve Wright, P.M. (2017). Transfer of life skills in sport-based youth development programs: a conceptual framework bridging learning to application. Quest,(70)1, 1-19.doi: 10.1080/00336297.2017.1348304
• Judge, T. A., Bono, J. E., Erez, A., & Locke, E. A. (2005). Core self- evaluationsandjoband life satisfaction: the role of self- concordanceandgoalattainment. Journal of applied psychology, 90(2), 257.
• Karatepe, F., Küçükgençay, N., & Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Journal of social and humanities sciences research, 7(53), 1262-1274.
• Kardağ, A. (2019). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde yaşam becerileri ve sosyal bütünleşme ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Keş Gökdoğan, D. (2022). Sınıf öğretmenlerı̇nı̇n zaman yönetı̇mı̇ne ı̇lı̇şkı̇n görüşlerı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇. Tezsı̇z Yüksek Lı̇sans Projesı̇, Denı̇zlı̇: Pamukkale Ünı̇versı̇tesı̇ Eğı̇tı̇m Bı̇lı̇mlerı̇ Enstı̇tüsü.
• Kumar, P. (2017). Morality and life skilss: the need and importance of life skills education. International Journal of Advanced Education and Research, 2 (4),144-148.
• Larson, R. W. (2000). Toward a psychology of positive youth development. American psychologist, 55(1), 170.
• Özsarı A, Kara Ş.N., ve Kara, M. (2022). Çeşitli spor branşlarının yaşam becerilerine etkisinin ı̇ncelenmesi. 7. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi. https://www.researchgate.net/publication/358263048_Cesitli_Spor_Branslarinin_Yasam_Becerilerine_Etkisinin_Incelenmesi
• Pillai, R.R. (2012). The importance of life skills education for children and adolescents. ABSCON Journal, 21-24.
• Ramazanoğlu, F.,Karahüseyinoğlu M.F., Demirel E.T., Ramazanoğlu M.O., Altungül O. (2005). Sporun Toplumsal Boyutlarının Değerlendirilmesi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 153-157.
• Sarı, H.G. ve Bozdağ, B. (2021). Lise öğrencilerinin çoklu zekâ alanları ve sporda yaşam becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 130-144.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58(1), 40-45.
• Şahin, H.M. (2002). Beden eğitimi ve sporda temel kavramlar sözlüğü. Ankara, Nobel Yay.
• Tabachnick, B. G. And Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson.
• Taşçı, M. (2020). Ortaöğretimde sportif faaliyetlere katılımın bireyin yaşam becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Türkel, Ç. (2010). İlkögretim ögrencilerinin sportif faaliyete katılım düzeyi ile sosyal uyum ve iletişim beceri düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türk, A. (2015). Sporun gençlerı̇n yaşam becerı̇lerı̇ kazanmasına ve gelı̇ştı̇rmesı̇ne yönelı̇k etkı̇sı̇: 3 x 3 basketbol turnuvası örneğı̇, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Bahçeşehı̇r Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• UNESCO. (2009). Out-of-school-youths: Basic literacy and life skills development. 10.10.2002 tarihinde https://uil.unesco.org/case-study/effective-practices-database-litbase-0/out-school-youths-basic-literacy-and-life-skills adresinden alındı
• World Health Organization (WHO), (1996). Life skills education planning for research. 15.11.2022 tarihinde https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/338491/MNH-PSF-96.2.Rev.1-eng.pdf adresinden alındı. Yetim, A. (2014). Sosyoloji ve Spor. Ankara, Berikan Yayınevi.
• Yıkılmaz, A., & Alıncak, F. (2021). Ücretli Öğretmenlik Yapan Beden Eğitimi Öğretmeni Adaylarının Karşılaştığı Sorunlar Ve Çözüm Önerilerinin İncelenmesi. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 57-70.
• Yılmaz, A. (2020). The effect of sport on life skills of athlete students in different education levels: mixed research approach. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1233-1243.
• York-Barr, J. ve Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255–316.
• Yurtseven C.N. ve Duman Küçükbaş F. (2019). Evaluatıon of the effect of sport on lıfe skılls: sample applıcatıon ın sport centers. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 6(42),2414-2419.