Evaluation of visual pollution in the example of Isparta central business district

Yıl 2025, Sayı: 54, 194 - 213, 31.01.2025

Sema Çetinkaya

https://doi.org/10.32003/igge.1511084

Öz

People’s relationship with nature has changed with the transition of man to a settled life, and the natural environment is being shaped with the understanding that the “natural environment” is an inexhaustible reserve. As a result of using the natural environment in this way, it has been understood that it causes the formation of systems that do not benefit people and are not compatible with the self-renewal process of the natural environment. The most common of these environments are cities, when they are created in an unplanned and irregular way; problems are encountered in industrialization, energy production, population growth, rapid urbanization and waste management in the process from its emergence to transportation and storage. Thus, spaces that negatively affect livability, unhealthy and incompatible with urban architecture are formed. Central Business Districts (CBD), where commercial activities take place intensively, are places where a mismatch such as visual pollution can be observed. The aim of this research is to determine the elements that lead to visual pollution in the central business area of Isparta city. Qualitative research method was preferred in this study. Signs belonging to business places are moving away from aesthetic appearance due to the effort to stand out. As a result, the incompatible commercial plates covering the exterior facades of the buildings exhibit a dominant image. At this point, the exterior dimensions of the shops can be standardized and the appropriate panel and sign dimensions can be determined by local governments. Posters prepared about visual pollution can be displayed on billboards.

Anahtar Kelimeler

Isparta, Visual pollution, Visual deterioration, Central business district, City

Etik Beyan

I declare that I pay attention to and comply with the rules of scientific ethics and that I have not violated ethics.

Destekleyen Kurum

There is no supporting institution.

Isparta merkezi iş alanı örneğinde görsel kirliliğin değerlendirilmesi

Öz

İnsanların doğayla olan ilişkisi insanın yerleşik hayata geçmesiyle değişmiş olup “doğal çevre”nin tükenmek bilmeyen bir rezerv olduğu anlayışıyla doğal çevre şekillendirilmektedir. Doğal ortamın bu şekilde kullanımı sonucunda insanlara fayda sağlamayan ve doğal çevrenin kendini yenileme süreciyle uyumlu olmayan sistemlerin oluşmasına neden olduğu anlaşılmıştır. Bu ortamlardan en yaygın olanı kentler, plansız ve düzensiz şekilde oluşturulduğunda; sanayileşme, enerji üretimi, nüfus artışı, hızlı kentleşme ile ortaya çıkışından taşınmasına ve depolanmasına kadar geçen süreçteki atık yönetimi konularında sorunlarla karşılaşılmaktadır. Böylece yaşanabilirliği olumsuz etkileyen, sağlıksız ve kentsel mimariyle uyumsuz mekânlar oluşmaktadır. Ticari faaliyetlerin yoğun bir biçimde gerçekleştiği Merkezi İş Alanları (MİA), görsel kirlilik gibi bir uyumsuzluğun gözlenebildiği yerlerdir. Bu araştırmanın amacı; Isparta kenti merkezi iş alanında, görsel kirliliğe yol açan ögelerin belirlenmesidir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. İş yerlerine ait tabelalar ön plana çıkma gayretinden dolayı estetik görünümden uzaklaşmaktadır. Bunun sonucunda binaların dış cephelerini kaplayan, birbiriyle uyumsuz ticari levhalar hâkim görüntü sergilemektedir. Bu noktada dükkânların dış cephe ölçüleri standartlaştırılarak onlara uygun pano ve levha ölçüleri yerel yönetimlerce belirlenebilir. Görsel kirlilik hakkında hazırlanmış posterlerin ilan panoları aracılığıyla sergilenmesi sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Isparta, Görsel kirlilik, Görsel bozulma, Merkezi iş alanı, Kent

Etik Beyan

Bilimsel etik kurallarına dikkat edip uyduğumu ve etik ihlali yapmadığımı beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Akın, G. (2009). Ekoloji-çevrebilim ve çevre sorunları. Kayseri: Tiydem Yayıncılık.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2015). Şehir coğrafyası. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aliağaoğlu, A., & Uğur, A. (2018). Şehirsel alanda yok-yerler: Türkiye’de gökdelenler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı 3), 2775–2791.
• Aliağaoğlu, A., & Yılmaz Çildam, S. (2017). Balıkesir’de şehirsel imaj: şehirsel problemlerin tespitine yönelik bir araştırma. Doğu Coğrafya Dergisi, 22(37), 35–52.
• Atta, H. A. (2013). Visual pollution and statistic aldetermination in some of Karrada district main streets/Baghdad. Journal of Engineering, 19(3), 414–428.
• Banerjee, S. (2017). A study of visual pollution and its effect on mental health. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Research, 4(30), 4768–4771.
• Bankole, O. E. (2013). Urban environmental graphics: Impact, problems and visual pollution of signs and billboards in Nigerian cities. International Journal of Education and Research, 1(6), 1–12.
• Bogenç, Ç., Bekci, B., & Üçok, M. (2018). Kent parklarında sosyalleşme mekânlarında ki görsel kalite değerlendirmesi; Rize Sahil Parkı Örneği. ECSAC-2018, 381–386.
• Bölükoğlu, H. İ. (2003). Görsel kirlilik ve sanat eğitimi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 101–112.
• Çetinkaya, S. (2023). Merkezi iş sınırlarının belirlenmesi: Isparta örneği. Vth Uluslararası Coğrafya Eğitimi Kongresi, 356–363.
• Çubukçu, E., Ekşioğlu Çetintahra, G., & Sarıca, C. (2010). Şehirlerde görsel kirlilik önlenebilir mi? Ticari tanıtım levhalarının sayısı ve rengi üzerine deneysel bir çalışma. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(4), 387-400.
• Eraydın, Z. (2016). Kentsel markalaşma stratejilerinin kent belleği ve kent imgesi üzerine etkileri: Ankara örneği. İdealkent, 7(20), 830–855.
• Görmez, K. (2003). Çevre sorunları ve Türkiye. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güney, E. (2002). Türkiye çevre sorunları. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Güney, E. (2004). Çevre sorunları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaypak, Ş. (2019). Kentin yüzünü kirleten görsel kirlilik; Antakya örneğinde. İKSAD 3. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Bildirileri, 294–308.
• Önder, S., & Konaklı, N. (2002). Görsel kirlilik ve Konya kenti örneğinde incelenmesi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(30), 28–37.
• Portella, A. (2016). Visual pollution: advertising, signage and environmental quality. Routledge.
• Torunoğlu, E., Koparal, A. S., Tezcan Ün, Ü., & Göncü, S. (2012). Çevre sorunları ve politikaları (Ü. Bakır Öğütveren, Ed.). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Uzun, A., & Yiğit, R. (2021). Merkezi iş alanlarındaki görsel kirliliğin incelenmesi: Balıkesir merkezi iş alanı örneği. Kent Akademisi, 14(2), 300–314.
• Voronych, Y. (2013). Visual pollution of urban space in Lviv. Space & Form, 20, 309–314.
• Wakil, K., Naeem, M. A., Anjum, G. A., Waheed, A., Thaheem, M. J., Hussnain, M. Q. u., & Nawaz, R. (2019). A hybrid tool for visual pollution assessment in urban environments. Sustainability, 11(8), 2211. https://doi.org/10.3390/su11082211
• Yaman, K. (2020). Kentlerde görüntü kirliliği sorunu. Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 2(3), 139-150.
• Yavuz, V. A. (2010). Sürdürülebilirlik kavramı ve işletmeler açısından sürdürülebilir üretim stratejileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 63–86.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, D., & Sağsöz, A. (2011). In the context of visual pollution: effects to Trabzon city center silhoutte. Asian Social Science, 7(5), 98–109.
• Yılmaz, S., Bulut, Z., & Alper, H. (2002). Kentsel mekânlarda yaşanan görsel kirlilik ve Erzurum örneği. Ulusal Çevre Sorunları Sempozyumu, 749–755.