Forest existence and effects of forest fires

Yıl 2025, Sayı: 55, 212 - 229, 30.05.2025

Mehmet Ünlü

https://doi.org/10.32003/igge.1634171

Öz

Forests are ecosystems formed by the combination of various plant formations and are recognized as one of the most important components of the biosphere. They have a critical role in terms of preserving the natural balance, sustainability of ecosystem functions and human life. However, one of the most important factors threatening the sustainability of forest ecosystems is forest fires. Forest fires can spread rapidly over large areas and have a serious negative impact on vegetation, animal populations, and soil structure. These fires, which are mostly caused by anthropogenic (intentional or careless) causes, are increasing in frequency, severity, and duration worldwide. This study aims to define forest ecosystems and forest fires, address their components and impacts, and contribute to the literature in this field.

Anahtar Kelimeler

Forest , Forest Fire , Ecosystem , Green Globe

Orman varlığı ve orman yangınlarının etkisi

Öz

Ormanlar, çeşitli bitki formasyonlarının bir araya gelmesiyle oluşan ve biyosferin en önemli bileşenlerinden biri olarak kabul edilen ekosistemlerdir. Doğal dengenin korunması, ekosistem işlevlerinin sürdürülebilirliği ve insan yaşamı açısından kritik bir role sahiptirler. Ancak, orman ekosistemlerinin sürdürülebilirliğini tehdit eden en önemli faktörlerden biri orman yangınlarıdır. Orman yangınları, geniş alanlara hızla yayılabilmekte; bitki örtüsünü, hayvan popülasyonlarını ve toprak yapısını ciddi şekilde olumsuz etkilemektedir. Çoğunlukla insan kaynaklı (kasıtlı veya dikkatsiz) nedenlerle ortaya çıkan bu yangınlar, dünya genelinde sıklık, şiddet ve süre açısından artış göstermektedir. Bu çalışma, orman ekosistemlerini ve orman yangınlarını tanımlayarak, bileşenlerini ve etkilerini ele almayı, bu alandaki literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Orman , Orman Yangını , Ekosistem , Yeşil Küre

Destekleyen Kurum

Hayır

Teşekkür

-

Kaynakça

• Afet Platformu. (2021). 2021 yaz dönemi afetler raporu. https://afetplatformu.org.tr/2021-orman-yanginlari-raporu/ Erişim tarihi 20.11.2024.
• Ahlenius, H. (2010). Tür dağılım haritaları. https://www.grida.no/resources/7762.
• Altun, R., Kalkan, K. & Gürsoy, Ö. (2020). Determining the forest fire risk with sentinel 2 images. Turkish Journal of Geosciences, 1(1), 22-26.
• Atalay, A. (2014). Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. 2.Baskı. İzmir: Meta Basım.
• Aydın-Kandemir, F. & Demirci, N. (2023). 2021 Turkey mega forest fires: biodiversity measurements of the IUCN red list wildlife mammals in Sentinel-2 based burned areas. Advances in Space Research. 71 (7) s.3060-3075.
• Bilgili, A., Demir, O. & Daşçı, M. (2017). Orman yangınlarının önlenmesinde sürdürülebilir uygulama: kontrollü hayvan otlatma. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(1), 87-93. https://doi.org/10.25308/aduziraat.297678.
• Bozyiğit, R. & Kaya, B. (2019). Meram Dere Vadisi’nin (Konya) Floristik Özellikleri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (17), 888-900.
• Buttimer, A. (1993). Geography and the human spirit. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Coşkuner, K.A. (2023). 2023 yılında Dünya’da ve Türkiye’de orman yangınları. Türkiye İnsani Çalışmalar Yıllığı. Akademik Değerlendirmeler. https://yillik.kizilayakademi. org.tr/kategori/akademik-degerlendirmeler/ Erişim: 21.11.2024.
• Crowther, T., Glick, H., Covey, K. ve diğerleri. (2015). Mapping tree density at a global scale. Nature 525, 201- 205. https://doi.org/10.1038/nature14967.
• Dabanlı, İ. (2021). İklim değişikliği ve artan orman yangınları ilişkisi. Orman Yangınları. 25-42. DOI: 10.53478/TUBA.2021.040.
• Doğanay, H., Doğanay, S. (2011). Türkiye’de orman yangınları ve alınması gereken önlemler. Doğu Coğrafya Dergisi, 9(11);31-48.
• Duman, C. (2023). Orman Okuryazarlığı. Eğitimde Coğrafya Okuryazarlığı-III (Ed. R. Sever). s.292-322: Ankara: Pegem Akademi.
• FAO, (2020). Global Forest Resources Assessment 2020 Main Report. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome 2020. https://www.fao.org/3/ca9825en/ca9825en.pdf
• Haznedar, C., Erkan, N. & Ayhan, E. (2023). Orman yangınları konusunda ilkokul öğretmenlerinin bilgi düzeyi ve eğitimdeki farkındalıklarının belirlenmesi (Bursa ili örneği). Ormancılık Araştırma Dergisi. 2023, 10(2), 224-234. DOI: https://doi.org/10.17568/ogmoad.1329332.
• İBB, (2024). https://itfaiye.ibb.gov.tr/tr/haberler/11248/yangina-en-fazla-sigara-neden-oluyor.html.
• Igini, M. (2023). https://earth.org/what-causes-wildfires/#:~:text=The%20risk %20of%20a %20fire,Heat%20to%20ignite%20and%20burn
• IPCC, (2014) Climate Change 2014. Synthesis Report. URL https://www.ipcc.ch/report/ar5/syr/, Erişim tarihi 15.11.2024
• Kurt, B. (2014). Türkiye’de Orman Yangınlarının Coğrafi Dağılışı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Küçükosmanoğlu, A. (1986). Türkiye ormanlarında çıkan yangınların sınıflandırılması ile büyük yangınların çıkma ve gelişme nedenleri. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 36(1):;131-154.
• Küçükosmanoğlu, A. (1994). Ülkemizde orman yangınları ve yangın sezonları. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi. 44 (1-2), s.121-128. İstanbul.
• MacCarthy, J., Richter, J., Tyukavina, A., Weisse, M. & Harris, N. (2023). What's driving the increase in forest fires? World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda /2023/09/driving-increase-forest-fires.
• Ritchie, H. (2021). Forest area. Published online at OurWorldinData.org. Retrieved from: “https://ourworldindata.org/forest-area”
• OGM, (2021). Türkiye Orman Varlığı 2020. ISBN 978-605-7599-68-1, Ankara: OGM.
• OGM, (2023). 2023 Yılı Orman Yangınları Değerlendirme Raporu. T.C. Orman Genel Müdürlüğü Muğla Orman Bölge Müdürlüğü.
• OGM, (2024). https://www.ogm.gov.tr/tr/bunlari-biliyor-muydunuz? Erişim tarihi: 12.12.2024
• Ourworld, (2024). https://ourworldindata.org/grapher/annual-burned-area-by-landcover. Erişim tarihi: 12.12.2024.
• Özey, R. & Ünlü, M. (2020). Afetler ve Afet Yönetimi. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Özey, R. & Ünlü, M. (2022). Afetler Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Samborska, V. & Ritchie, H. (2024). Wildfires. https://ourworldindata.org/wildfires. Erişim. 19.11.2024.
• Sefercik, G. & Kavzoğlu, T. (2021). Orman yangınlarında uzaktan algılama teknolojileri ile erken uyarı, tespit, izleme ve müdahale stratejileri. Orman Yangınları. s. 111-135. DOI: 10.53478/TUBA.2021.044.
• URL_1, https://www.cpre.org.uk/discover/facts-about-trees/
• URL_2, https://www.who.int/health-topics/wildfires#tab=tab_1.
• URL_3, https://wwf.panda.org/discover/our_focus/forests_practice/forest_publications _news_and_reports/fires_forests/
• URL_4, https://www.enerjisauretim.com.tr/blog/orman-yanginlarinin-nedenleri-ve-onleme-yontemleri.
• Ünlü, M. (2023). Bitki örtüsü coğrafyası okuryazarlığı. Eğitimde Coğrafya Okuryazarlığı-I (Ed. R. Sever). s.261- 289: Ankara: Pegem Akademi.
• TEMA. (2024). https://www.tema.org.tr/calismalarimiz/orman/daha-yanmadan/orman-yanginlari- sonrasinda. Erişim: 17.11.2024.
• TEMA. (2025). https://www.tema.org.tr/calismalarimiz/orman/daha-yanmadan/orman-yanginlari- sonrasinda. Erişim: 17.11.2024.
• WWF. (2024). World Wildlife Fund (Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı). https://wwf.org.
• WWF, (2020). fires_forests_and_the_future_report. https://wwfeu.awsassets.panda.org /downloads/wwf_fires_forests_and_the_future_report.pdf