Review of the relationship between high school students’ attitudes and their awareness levels towards sustainable development

Yıl 2025, Sayı: 56, 21 - 31, 29.09.2025

Erol Sözen , Murat Genç

https://doi.org/10.32003/igge.1714492

Öz

The objective of this study is to examine the relationship between attitudes towards sustainable development among high school students and their awareness levels regarding sustainable development. A total of 519 students from years 9 to 12 in a northwestern Turkish province participated voluntarily in the study. The data collection tools employed in the study were the "Attitude Scale towards Sustainable Development" and the "Sustainable Development Awareness Determination Questionnaire". The relational screening method was utilised to ascertain the relationships between the variables in the study. The findings indicated that the attitudes of high school students towards sustainable development and their awareness levels in this regard were moderate. Following the execution of correlation analyses to examine the relationships between the attitude levels of high school students towards sustainable development and their awareness levels and its sub-dimensions, a moderately significant positive correlation was identified between attitude and awareness scores (.477). Furthermore, a highly significant positive correlation was identified between the participants' total attitude scores and their sub-dimensions (.869, .803, .876). In addition to these findings, a highly significant positive correlation was identified between the participants' awareness scores and their sub-dimensions. Furthermore, a moderately significant positive correlation was identified between the participants' attitude sub-scores and their awareness sub-scores. In view of these findings, it is recommended that environmental education topics be incorporated more extensively in curriculum curricula, in accordance with the 2030 sustainable development goals.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development , Attitude , Awareness , High School Students

Lise öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları ile sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları ile sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Araştırma doğrultusunda Türkiye’nin kuzeybatı bölgesinde bulunan bir ilin 9, 10, 11 ve 12. sınıflardan 519 lise öğrencisi gönüllü olarak çalışmaya katılmıştır. Araştırmanın veri toplama araçları olarak “Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalıklarını Belirleme Anketi” kullanılmıştır. Çalışmada değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; lise öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutumları ile sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeylerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Lise öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınmaya yönelik tutum düzeyleri ile sürdürülebilir kalkınmaya yönelik farkındalık düzeyleri ve alt boyutları arasındaki ilişkilerin incelenmesi için yapılan korelasyon analizleri sonrasında tutum ile farkındalık puanları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı korelasyon olduğu bulunmuştur ( .477). Bunun yanında katılımcıların tutum toplam puanları ile alt boyutları arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı korelasyon olduğu tespit edilmiştir ( .869, .803, .876). Bu bulgulara ilave olarak katılımcıların farkındalık puanları ile alt boyutları arasında pozitif yönde yüksek düzeyde anlamlı korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Bunların yanında katılımcıların tutum alt puanları ile farkındalık alt puanları arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı korelasyon olduğu bulunmuştur. Bu bulgular ışığında çevre eğitimi konularının 2030 sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle de ilişkili bir biçimde ders öğretim programlarında daha geniş yer bulması önerisinde bulunulabilir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma , Tutum , Farkındalık , Lise öğrencileri

Etik Beyan

Bu çalışmada Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nde belirtilen kurallara uyulduğunu ve bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemlere dayalı hiçbir işlem yapmadığımızı beyan ederiz.

Kaynakça

• Ajzen, I. (1985). From Intentions to Actions: A Theory of Planned Behavior. In J. Kuhl & J. Beckmann (Eds.), Action Control (pp. 11–39). Springer Berlin Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978-3-642-69746-3_2
• Alkara, İ. (2021). Sosyal medya kullanımının tüketici davranışları üzerindeki etkisi: Bilecik Bursa Eskişehir örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 415–446. https://dergipark.org.tr/en/pub/ibad/issue/58423/836638
• Alpak Tunç, G. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik etik yaklaşımları ile sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi [Master’s Thesis]. Adnan Menderes Üni. Fen Bilimleri Enstitüsü. Aydın.
• Anand, S. V. (2013). Global Environmental Issues, Open Access Scientific Reports, Volume 2, Issue 2, PP: 1-9.
• Atasoy, E. (2015). İnsan doğa etkileşimi ve çevre için eğitim. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Blair, M. (2008). Community environmental education as a model for effective environmental programmes. Australian Journal of Environmental Education, 24, 45–53. https://www.cambridge.org/core/journals/australian-journal-of-environmental- education/article/community-environmental-education-as-a-model-for-effective-environmental- programmes/EE7ADA6B40FF57D9AA5575B1FE5F2289
• Çetin, G., Ertepınar, H., & Geban, Ö. (2004). The effect of conceptual change approach on students’ ecology achievement and attitude towards biology. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/87763
• CRED. (2022). Disasters1 Year in Review 2021. Centre for Research on the Epidemiology of Disasters.
• Daniel, E. G. S., & Nadeson, T. (2006). WWF-Malaysia and the Malaysian public universities towards action for EfSD. Proceedings of the 2006 ASAIHL Conference on Education for Sustainable Development [EfSD], 19–22.
• Gajjar, N. B. (2013). Factors affecting consumer behavior. International Journal of Research in Humanities and Social Sciences, 1(2), 10–15. https://www.raijmr.com/ijrhs/wp- content/uploads/2017/11/IJRHS_2013_vol01_issue_02_02.pdf
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple study guide and reference, 17.0 Update. Allyn & Bacon.
• Görmez, K. (2003). Çevre sorunları ve Türkiye (Üçüncü Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi Tic. Ltd. Şti.
• Güngördü, E. (2012). Coğrafi mekânda planlama ve kalkınma ilişkisi. Ankara: Nobel.
• Hanna, G. (1995). Wilderness-related environmental outcomes of adventure and ecology education programming. The Journal of Environmental Education, 27(1), 21–32. https://doi.org/10.1080/00958964.1995.9941968
• Jhally, S. (2002). Kıyametin sınırında reklamcılık. Birikim Dergisi, 159, 77–86.
• Kaya, M. F. (2013). A scale development study on the attitudes of sustainable development. Marmara Geographıcal Revıew, 28, 175–193.
• Khan, S. H. (2013). A study of attitude towards environmental awareness in relation to certain variables among senior secondary school students. Global J. Res. Analysis, 2(4), 42–44.
• Koç, Y. (2021). Çevresel farkındalık. (Ed: Tokcan, H. Topkaya, Y.) Çevre eğitimi (82-91). Ankara: Pegem.
• Kollmuss, A., & Agyeman, J. (2002). Mind the Gap: Why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Environmental Education Research, 8(3), 239–260. https://doi.org/10.1080/13504620220145401
• Lozano, R. (2006). Incorporation and institutionalization of SD into universities: Breaking through barriers to change. Journal of Cleaner Production, 14(9–11), 787–796. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959652606000175
• Luthans, F. (2006). Organizational Behavior. McGraw-Hill.
• Mansaray, A., Ajiboye, J. O., & Audu, U. F. (1998). Environmental knowledge and attitudes of some nigerian secondary school teachers. Environmental Education Research, 4(3), 329–339. https://doi.org/10.1080/1350462980040307
• Mukhtar, A., & Butt, M. M. (2012). Intention to choose halal products: The role of religiosity. Journal of Islamic Marketing, 3(2), 108–120. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/17590831211232519/full/html? src=recsys&fullSc=1&mbSc=1
• Munich, R. (2010). Topics: Natural catastrophes, annual rewiew of natural catastrophes 2009. Munchen: Munich Re Insurance Company.
• Newbold, K. B. (2021). Population geography: Tools and issues. Rowman & Littlefield. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=gLAPEAAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR7&dq=Newbold,+K.B.+ (2014).+Population+Geography:+Tools+and+Issues,+(Second+edition),+Rowman+and+Littlefield+Publishers,+Plymounth+UK.&ots=qqYsSSVquL&sig=1l648rvhF2roYjiCUGYjDhri32I
• Okur-berberoğlu, E., & Uygun, S. (2012). Çevre farkındalığı-çevre tutumu arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile sınanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 459–473. https://dergipark.org.tr/en/pub/uefad/issue/16696/173560
• Palmberg, I. E., & Kuru, J. (2000). Outdoor activities as a basis for environmental responsibility. The Journal of Environmental Education, 31(4), 32–36. https://doi.org/10.1080/00958960009598649
• Rauschmayer, F., Omann, I., & Frühmann, J. (2012). Sustainable development: Capabilities, needs, and well- being. Routledge. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=hgvr- 5oH9ygC&oi=fnd&pg=PP2&dq=Rauschmayer,+F.,+Omann,+I.+%26+Fr%C3%BChmann,+J.+ (2011).+Sustainable+Development:+Capabilities,+Needs,+and+Well- being.+New+York:+Routledge,+2011.&ots=NHeUcYyn0D&sig=vB44AjAZGGh_wyj7fbyQ9s5CKK4
• Şahan, M., & Dedeoğlu, B. B. (2022). Restoran tüketicilerinin helal gıda satın alma niyetlerinde farkındalık ve tutumun etkisi: Kuşağın rolü. Seyahat ve OTel İşletmeciliği Dergisi, 19, (3). 524-541. http://acikerisim.nevsehir.edu.tr/handle/20.500.11787/8065
• Smaniotto, C., Battistella, C., Brunelli, L., Ruscio, E., Agodi, A., Auxilia, F., Baccolini, V., Gelatti, U., Odone, A., & Prato, R. (2020). Sustainable development goals and 2030 agenda: Awareness, knowledge and attitudes in nine Italian universities, 2019. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 8968. https://www.mdpi.com/1660-4601/17/23/8968
• Solomon, M. R. (2020). Consumer behavior: Buying, having, and being. Pearson.
• Storey, J., & Karaşahin, K. (2000). Popüler kültür çalışmaları: kuramlar ve metotlar. İstanbul: Babil Yayınları.
• Svanström, M., Lozano-García, F. J., & Rowe, D. (2008). Learning outcomes for sustainable development in higher education. International Journal of Sustainability in Higher Education, 9(3), 339–351. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/14676370810885925/full/html
• Tekiroğlu, A. & Hayır-Kanat, M. (2021) Çevre Etiği Farkındalığı ve Sürdürülebilir Çevre Tutumu Arasındaki İlişki. Ulakbilge, Sosyal Bilimler Dergisi. 59: s. 630–645. doi: 10.7816/ulakbilge-09-59-11
• Thomas, G. (2005). Traditional adventure activities in outdoor environmental education. Journal of Outdoor and Environmental Education, 9(1), 31–39. https://doi.org/10.1007/BF03400810
• Thomas, M. J. (1997). Consumer market research: Does it have validity? Some postmodern thoughts. Marketing Intelligence & Planning, 15(2), 54–59. https://doi.org/10.1108/02634509710165858
• Tietenberg, T., & Lewis, L. (2023). Environmental and natural resource economics. Routledge. https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9781003213734/environmental-natural-resource- economics-tom-tietenberg-lynne-lewis
• Torunoğlu, E., Koparal, A. S., Tezcan, Ü., & Göncü, S. (2013). Çevre sorunları ve politikaları. Eskişehir: Anadolu
• Üniversitesi Yayınları.
• Türer, B. (2010). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma farkındalıklarının belirlenmesi [Master’s Thesis]. Ondokuz Mayıs Üni. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Samsun.
• Waas, T., Hugé, J., Verbruggen, A., & Wright, T. (2011). Sustainable development: A bird’s eye view. Sustainability, 3(10), 1637–1661. https://www.mdpi.com/2071-1050/3/10/1637flg?id=f2-sustainability-03-01637
• Wright, T. S. (2007). Developing research priorities with a cohort of higher education for sustainability experts. International Journal of Sustainability in Higher Education, 8(1), 34–43. https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/14676370710717571/full/html
• Yılmaz, S. (2020). ’de Türkiye ve dünyada en sık görülen doğal afetler. Afet yazı dizisi.[The most common natural disasters in Turkey and the World in 2020. Disaster writing series] Https://Tatd. Org. Tr/Afet/Afet-Yazi-Dizisi/2020de-Turkiye-ve-Dunyada-En-Sikgorulen-Dogal-Afetler/(Accessed on 11.02. 2023).
• Zilahy, G., & Huisingh, D. (2009). The roles of academia in regional sustainability initiatives. Journal of Cleaner Production, 17(12), 1057–1066. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095965260900105X
• Zsóka, Á. N. (2008). Consistency and “awareness gaps” in the environmental behaviour of Hungarian companies. Journal of Cleaner Production, 16(3), 322–329. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959652606002812
• Zsóka, Á., Szerényi, Z. M., Széchy, A., & Kocsis, T. (2013). Greening due to environmental education? Environmental knowledge, attitudes, consumer behavior and everyday pro-environmental activities of Hungarian high school and university students. Journal of Cleaner Production, 48, 126–138. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959652612006233