Soya Bitkisinin Hayvan Beslenmesindeki Yeri ve Önemi

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 143 - 157, 20.03.2018

Nurgül Ergin , Serap Kızıl Aydemir

Öz

Ülkemiz hayvancılık sektörünün önemli
sorunları; mevcut besi hayvanları için yeterli ve dengeli beslenme
sağlanamaması, hayvanların otlayacağı çayır-mera alanlarının yeterli düzeyde
olmaması ve tarla bitkileri ekiliş alanları içerisinde yem bitkilerinin az yer
kaplaması olarak sayılabilir. Yüksek adaptasyon kabiliyetine sahip
baklagillerle buğdaygiller karışık olarak yetiştirilmesi bu sorunların giderilmesinde
alternatif çözüm olabilmektedir. Bu karışım sayesinde hem yüksek verim
alınabilmekte hem de hayvanlar için kaliteli yem üretilmesi sağlanabilmektedir.

            Soya
silaj olarak değerlendirilmesinde saf olarak kullanımından ziyade bazı sıcak
iklim tahıllarından mısır, sorgum veya sudan otu gibi bitkilerle karışım
halinde yetiştirilmesi daha uygundur. Bunun nedeni, soya silajının saf olarak
hayvanlar tarafından tercih edilmemesidir. Soya silajı, diğer baklagil yem
bitkilerinden oluşan silajların besin madde içerikleriyle karşılaştırıldığında
soya silajının ADF düzeyinin (292 g/kg), bezelye (313 g/kg) ve bakladan (312
g/kg) düşük miktarda olduğunu; soya silajının ham protein oranın (197 g/kg),
bezelye silajından yüksek (178 g/kg), bakla silajından düşük (222 g/kg) miktarda
olduğu yapılan çalışmalarda belirtilmiştir.

            Dünyada,
soya küspesi büyükbaş ve küçük hayvanların beslenmesi, kanatlı endüstrisiyle
pet hayvanlarının beslenmesinde için önemli protein kaynağıdır. Soya küspesi, taneden
yağın çeşitli işlemlerle çıkarılması sonrasında kalan kısmın öğütülmesiyle elde
edilir. Kolay ulaşılabilen, lezzetliliği fazla; lisin, metionin ve trionin açısından
zengin olan içeriği zenginleştirilmiş soya küspesi, kıymetli bir protein
hammaddesidir.

Anahtar Kelimeler

Soya, hayvan beslenmesi, silaj, yem bitkisi

Kaynakça

• Abdouli, H., Rekik, B., Haddad-Boubaker, A. (2008). Non-nutritional factors associated with milk urea concentrations under Mediterranean conditions. World J Agric Sci, 4(2): 183-188.
• Alaca, B., Parlak, A.Ö. (2017). Mısır, Sorgum Sudanotu Melezi ile Soya, Börülce ve Guarın Karışık Ekimlerinin Silaj Verimi ve Kalitesine Etkileri, Çukurova üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1), 99-104.
• Altınok S., Genç A., Erdoğdu İ. (2005). Farklı ekim şekillerinde yetiştirilen mısır ve soyadan elde edilen silajlarda kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Eylül, 5- 9, Antalya-Türkiye.
• AmiPig. (2000). Ileal standardised digestibility of amino acids in feedstuffs for pigs. Aventis Animal Nutrition.
• Anonim (2017b). http://promartarim.com/tr/urunler/tam-yagli-soya.htm, Erişim Tarihi: 10.10.2017.
• Anonim (2017c), http://promargida.com.tr/urun-soya-fasulyesi-kuspesi.html, Erişim Tarihi: 08.10.2017.
• Anonim (2017d), https://www.ikonmenkul.com.tr/soya-kuspesi, Erişim Tarihi: 09.09.2017.
• Anonim (2017e), http://promartarim.com/tr/urunler/tam-yagli-soya.htm, Erişim Tarihi: 12.10.2017.
• Arıoğlu, H., Bakal, H., Güllüoğlu, L. (2012). Tohumluk Soya Üretiminde Hasat Öncesi Yağan Yağmurların, Tohum Kalitesi Üzerine Etkileri, Çukurova üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 27(2), 29-36.
• Arslan M., Çakmakçı, S. (2011). Mısır (Zea mays) ve sorgumun(Sorghum bicolor) farklı bitkilerle birlikte yapılan silajlarının karşılaştırılması, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(1), 47-53.
• Avcı, M., Ayaşan T. (2007). Yem bitkileri ile silaj hazırlanması. Ed. Öztürk A, Pratik Sığırcılık, 1. Baskı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yaygın Çiftçi Eğitim Projesi, Ankara: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı Matbaası, ss. 205–222.
• Ayaşan T. (2009). Süt ineklerinin beslenmesinde süt üre nitrojenin önemi. Gaziosmanpaşa Univ Zir Fak Derg, 26(2): 27-33.
• Ayaşan, T. (2011). Soya Silajı ve Hayvan Beslemede Kullanımı, Erciyes Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 8(3), 193-200.
• Bayar, R., Yılmaz, M., (2004), Türkiye'de Soya Fasulyesi ve Önemi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, ISSN: 1303-5134.
• Deng, J., Mai, K., Ai, Q., Zhang, W., Wang, Y., Xu, W. ve Liufu, Z. (2006). Effects of replacing fish meal with soy protein concentrate on feed intake and growth of juvenile japanese flounder, (Paralichthys olivaceus). Aquaculture, 258, 503-513.
• Doğan, K. (1993). Kümes Hayvanlarının Beslenmesi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 1290, Ankara.
• Ensminger, M. E.,Escaffre, A.M., Zambonino Infante, J.L., Cahu, C.L., Mambrini, M., Bergot, P. ve Kaushik, S.J., (1997). Nutritional value of soy protein concentrate for larvae of common carp Cyprinus carpio based on growth performance and digestive enzyme activities. Aquaculture, 153, 63–80.
• Eskandari, H., Ghanbari, A., Javanmard, A. (2009). Intercropping of cereals and legumes for forage production. Not. Sci. Biol. 1:7–13.
• Filya İ., Sucu E. (2005) Silaj fermantasyonunda organik asit kullanımı üzerinde araştırmalar: 1. Formik asit temeline dayalı bir koruyucunun laboratuvar koşullarında yapılan mısır silajlarının fermantasyon, mikrobiyal flora, aerobik stabilite ve in situ rumen parçalanabilirlik özellikleri üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi 11: 51-56.
• Garcia, A. (2006). Alternative Forages for Dairy Cattle: Soybeans and sunflowers. South Dakota State UniversityCooperate Extension Service, Extrension Extra, 4023. pp.121.
• Jahanzad, E., Sadeghpour, A., Hashemi, M., Keshavarz Afshar, R., Hosseini, M.B., Barker, A.V. (2015). Silage fermentation profile, chemical composition and economic evaluation of millet and soya bean grown in monocultures and as intercrops. Grass and Forage Science. 71, 584–594.
• Jaster EH, Staples CR, McCoy GC, Davis CL, (1984). Evaluation of wet corn gluten feed, oatlage, sorghum-soybean silage, and alfalfa haylage for dairy heifers. J Dairy Sci, 67: 1976.
• Kaushik, S.J., Cravedi, J.P., Lallès, J.P., Sumpter, J., Fauconneau, B. ve Laroche, M., (1995). Partial or total replacement of fish meal by soybean protein on growth, protein utilization, potential estrogenic or antigenic effects, cholesterolemia and flesh quality in rainbow trout, Oncorhynchus mykiss. Aquaculture, 133, 257– 274.
• Kissil, G.W., Lupatsch, L., Higgs, D.A. ve Hardy, R.W. (2000). Dietary substitution of soy and rapeseed protein concentartes for fish meal and their effects on growth and nutrient utilization in gilthead seabream (Sparus aurata L.). Aquaculture Research, 31, 591-601.
• Kökten,K., Boydak, E., Kaplan, M., Seydoşoğlu, S., Kavurmacı, Z. (2013). Bazı Soya Fasulyesi (Glycine max L.) Çeşitlerinde Yapılan Silajların Besin Değerlerinin Belirlenmesi, Türk doğa ve Fen Dergisi, 2 (2), s. 7-10.
• Kudo, H., Arakaki, C., Carrillo, J., Gaggiotti, M., Rochinotti, D., Balbuena, O. (2003). Use of agricultural by-products for cattle feed in South America: Case Argentina. Instituto Nacional de Tecnologia Agropecuaria Estacion Experimental Colonia Benitez. pp.1-8.
• Lima, R., Lourenço, M., Diaz, R.F., Castro, A., Fievez, V. (2010). Effect of combined ensiling of sorghum and soybean with or without molasses and lactobacilli on silage quality and in vitro rumen fermentation. Anim Feed Sci Tech, 155(2): 122–131.
• Nazlıcan A.N. 2010. Soya yetiştiriciliği. www.cukurovataem.gov.tr/upload/2010/.../soyayetistiriciligi_ l.pdf. Erişim Tarihi:13.10.2017.
• Özdoğan, M., Sarı, M. (2001). Kanatlı Rasyonlarına Yağ Katkısı, Hayvansal Üretim, 42(1), 28-34.
• Özen, N., Kırkpınar, F., Özdoğan, M., Ertürk, M.M., Yurtman, İ.Y. (2005) Hayvan Besleme. http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/ 6tk05/037 nihatozen.pdf. Erişim Tarihi:13.10.2017.
• Perez, E.V.B. (2007). Performance of Dairy Cows Fed Soybean Silage. A Master Thesis. Department of Animal Science, University of McGill, Montreal, Quebec-Canada.
• Perez, E.V.B., Mustafa, A.F., Sequin, P. (2008). Effects of feeding forage soybean silage on milk production, nutrient digestion, and ruminal fermentation of lactating dairy cows. J Dairy Sci, 91(1): 229-235.
• Refstie, S., Storebakken, T., Baeverfjord, G. ve Roem, A.J. (2001). Longterm protein and lipid growth of Atlantic salmon (Salmo salar) fed diets with partial replacement of fish meal by soy protein products at medium or high lipid level. Aquaculture, 193, 91–106.
• Willis, S., (2003). The use of Soybean Meal and Full Fat Soybean Meal by the Animal Feed Industry 12th Australian Soybean Conference.
• Yeşilayer, N., Kaymak, İ.E., Gören, H.M., Karslı, Z. (2013). Balık Yemlerinde Balık Ununa Alternatif Bitkisel Protein Kaynaklarının Kullanım Olanakları., Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 4, 12-30.