Analysis of Proverbs and Expressions Converted According to Mona Baker's Strategies

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 4, 817 - 829, 30.12.2017

Perihan Yalçın , Zeynep Büyüksaraç

Öz

This study is an examination of the French-Turkish proverbs and what strategies are used in the translation of idioms, is an examination of the French-Turkish proverbs and idiom translations and what strategies are used in their translation. The translation study will be conducted based on Mona Baker's proverbs and the strategies in the translation of the idiom in the context of cultural items. These strategies are; similar meaning translates in a similar way (full equivalence), similar meaning in different forms (partial equivalence), expression and subtraction. The aim of the study is to determine the translation strategies used in translating the idioms and proverbs, and to indicate the equivalence and differences in the said translation. Research is also important as it emphasizes the culture factor in translation studies. As a result of the findings, formal and semantic differences and equivalences in proverbs and idiom translation are noted. It is very rare to transfer a text from one language to another with the culture of that language, using the same expressions. For this reason, the proverbs and idioms examined were translated into different expressions and explanations. Most of the time, the addition and subtraction method was used to get the best meaning on the target side. Ommisions, added words or ornaments in sentences indicate the translator’s language skills and the richness of the target language; but from time to time, the fact that the original source does not have any place on the ground in the translated language, looking for expressions points out that the language has not benefited from its richness.

Anahtar Kelimeler

Translation, Translation Strategies, Proverb, Idioms, Equivalence, Mona Baker

Atasözü ve Deyim Çevirilerinin Mona Baker Çeviri Stratejilerine Göre İncelenmesi

Öz

Bu makalede, atasözü ve deyim çevirilerinde kullanılan stratejiler Mona Baker’ın çeviri stratejilerine dayanılarak incelenmiştir. Bu stratejilerden bir kısmı, benzer anlam benzer biçimle çeviri (tam eşdeğerlik), benzer anlam farklı biçimle çeviri (kısmî eşdeğerlik), açımlama ve çıkarma yöntemiyle çeviridir. Çalışmanın amacı, deyim ve atasözleri çevirilerinde kullanılan çeviri stratejilerini belirlemek, sözü geçen çevirilerdeki eşdeğerlik ve farklılıkları göstermektir. Araştırma, kültür faktörünün çevirideki yerine dikkat çekmesi açısından da önemlidir. Yapılan bulgular neticesinde, atasözleri ve deyim çevirilerinde biçimsel ve anlamsal eşdeğerliğin sağlandığı durumlar olduğu gibi biçimsel ve anlamsal farklılıklar da dikkat çekmektedir. Bir dilden başka bir dile, o dile ait bir kültürü, öğüdü, dersi aynı ifadeleri kullanarak aynı sözdizimiyle aktarmak çok nadir bir durumdur. Bu sebeple, incelenen atasözü ve deyimlerde daha çok farklı ifadelere ve açıklamalara yer verilerek çeviriler yapılmıştır. Çevirilerde çoğunlukla ekleme ve çıkarma yöntemine başvurulmuş erek dilde en iyi anlam yakalanmaya çalışılmıştır. Kelime ya da cümlelerde yapılan çıkarma-ekleme işlemleri ya da süslemeler çevirmenin o dili nasıl kullanabildiğini ve o dilin zenginliğini göstermektedir; fakat zaman zaman kaynak dildeki ifadelere erek dilde hiç yer verilmemesi dilin zenginliklerinden yeterince faydalanılmadığına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri, Çeviri Stratejileri, Atasözü, Deyim, Eşdeğerlik, Mona Baker

Kaynakça

• Ağıldere, T. S. (2011). Fransızca-Türkçe Deyimler Sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
• Akerson, E. F. (1991). Anlam-Çeviri-Karşılaştırma-Bizim dilimizden öteki dile-Öteki dilden bizim dilimize. İstanbul: Abc Kitabevi.
• Aksan, D. (2000) . Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri, Deyimler. Türk Dil Araştırmaları Yıllığı. Belleten-1962, TDK Yay: 217, Ss. 131-166. Ankara.
• Ayvaz, G. (2013-II). Sözcükler, Söz Öbekleri, Deyimler ve Atasözleri’nin Çevirisi ve Çeviri Eylemine Etkisi. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi. Sakarya Üniversitesi. Ss. 211-221.
• Baker, M. (1992). In Other Words: A Coursebook On Ttranslation. Usa and Canada: Routledge.
• Beyzadeoğlu, S. (2005). Durub-ı Emsal-i Osmaniyve'de Türkçe ile Birlikte Arapça, Farsça ve Fransızca'da Ortak Kullanılan Atasözleri ve Deyimleri. Çanakkale. 169-177.
• Delisle, J. ve Woodsworth, J. (1995). Translators Through History. John Benjamins. Amsterdam: Philadelphia.
• Devellioğlu, F. (1973). Dictionnaire des Expressions Courantes Français-Turc. Ankara: Bakan Cilt ve Basımevi.
• Durukan, E. (2013). Çeviri Kuramları Giriş. İstanbul: Değişim Yayınları.