Evaluation of Secondary School Turkish Textbooks in the Context of the Use of Cultural Symbols

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 243 - 259, 30.03.2021

Fahri Temizyürek , Murat Gir

https://doi.org/10.29228/ijlet.49596

Öz

Language teaching is also activity of creating national consciousness and cultural transmission. Teaching Turkish as native language is one of the most important efficiencies to support the students’ national and moral value. The most basic tool of Turkish teaching is text books. Text books are teaching materials including cultural symbols. Therefore, qualities of text books have important in every aspect. In this study text books used in secondary school Turkish lessons have been researched in terms of including quality. A case study, one of the qualitative research types, was used in this study. In the data collection, document analysis method was used in accordance with the qualitative research type. Content analysis was used to analyze the data obtained in the study. In order to increase the validity and reliability of the data analysis, coding was made with a co-encoder. While coding, the definition of symbol generally accepted in the literature and elements that can be evaluated as symbols are taken into consideration. It has been determined that there is a high level of agreement between the researcher and the co-coder. When analyzing rates of visuals transmitted cultural symbols, it is seen that the text books are at the midlevel. But it is concluded that Turkish text books have been required more visuals transmitted cultural symbol.

Anahtar Kelimeler

Culture, cultural symbol, Turkish textbooks

Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarının Kültürel Sembollerin Kullanımı Bağlamında Değerlendirilmesi

Öz

Dil öğretimi aynı zamanda bir millî bilinç oluşturma ve kültürel aktarım etkinliğidir. Türkçenin ana dili olarak öğretimi de öğrencilerin millî ve ahlaki değerlerini destekleyecek en önemli etkinliklerden biridir. Türkçe öğretiminin en temel aracı ders kitaplarıdır. Ders kitapları aynı zamanda kültürel sembolleri de kapsayan öğretim materyalleridir. Dolayısıyla ders kitaplarının taşıdığı nitelikler her yönden önem taşımaktadır. Bu çalışmada ortaokul Türkçe derslerinde kullanılan ders kitapları kültürel sembolleri kapsama nitelikleri bakımından incelenmiştir. Bu çalışmada nitel bir araştırma türlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında nitel araştırma türüne uygun olarak doküman analizi yöntemine başvurulmuştur. Araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Veri analizinin geçerlik ve güvenirliğini artırmak için eş kodlayıcı ile kodlama yapılmıştır. Kodlama yapılırken literatürde genel kabul görmüş sembol tanımı ve sembol olarak değerlendirilebilecek unsurlardan hareket edilmiştir. Araştırmacı ve eş kodlayıcı arasında yüksek düzeyde uyum olduğu belirlenmiştir. Kültürel sembollerin aktarıldığı görsellerin oranlarına bakıldığında kitapların bu doğrultuda orta düzeyde olduğu görülmüştür. Ancak oranlamada birkaç kez tekrar edilmiş görsellerin de değerlendirilmeye alındığı düşünüldüğünde Türkçe ders kitaplarında daha fazla kültürel sembol aktaran görsele yer verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, kültürel sembol, Türkçe ders kitapları

Kaynakça

• Arı, S. (2018). Çeviri çocuk edebiyatı örneğinde kültürel sembollerin eşdeğerlilik ilişkisi. 1. Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimlerde Yeni Ufuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, s.217-223, İstanbul.
• Atasağun, Y. (1997). Sembol ve sembolizm. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(7), s.369-387.
• Barutcu, T., Açık, F. (2018). Çocuk edebiyatı ürünlerinde yer alan deyimlerin kültür aktarımındaki rolü ve Türkçe ders kitaplarındaki deyimlerle örtüşme düzeyi. Bilig, S.86, s.183-209.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Crystal, D. (2015). Dillerin Katli. Profil Yayınları, İstanbul.
• Gökalp, Z. (2008). Türkçülüğün Esasları. Toker Yayınları, İstanbul.
• Gün, M., Akkaya A. ve Kara Ö. T. (2014). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarının Türkçe öğretim merkezlerinde görev yapan öğretim elemanları açısından değerlendirilmesi. Turkish Studies, C.9/6, s.1-16.
• Güncel Türkçe Sözlük (2005). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Kaleli Yılmaz, G. (2015). Durum Çalışması. Metin, M. (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 261-285). Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Kaplan, M. (2016). Kültür ve Dil. Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Kızıltepe, Z. (2017). İçerik Analizi. Seggi, F. N. ve Bayyurt, Y. (Ed.) Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları içinde (s. 253-266). Anı Yayıncılık, Ankara.
• Koca, S. K. (2010). Genel hatları ile kültür ve sembol ilişkisi. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 2010-II, s.87-94.
• Kösoğlu, N. (1996). Türk kimliği ve Türk Dünyası. Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Mazlum, Ö. (2011). Rengin kültürel çağrışımları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.31, s.125-137.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2006). Türkçe Dersi Öğretim Programı (6-8. Sınıflar). Ankara
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Öğretici, B. (2019). Türkiye’deki İslami kültürde şaman(izm) izleri. Türk Dünyası Araştırmaları, C.121, S.238, s.21-28.
• Özbay, M. (2009). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri-I, Öncü Kitap, Ankara.
• Paker, T. (2017). Durum Çalışması. Seggi, F. N. ve Bayyurt, Y. (Ed.) Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları içinde (s. 119-134). Anı Yayıncılık, Ankara.
• Sağ, M. (2012). Bir sembol olarak “kilim”. Arış Dergisi, ARIŞ 8. Sayı, s.116-121.
• Sivri, M. (2014). Çocuk edebiyatında görsel metin eleştirisi. Türk Dili Dergisi: Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı içinde (s. 576-584). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Temel Eğinli, A., Nazlı, A. K. (2018). Kültürün koruyucu gücü: Kültürel semboller. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, S.2, s.56-74.
• Temizyürek, F. (2014). Çocuk kitapları hazırlamadaki görevlerimiz üzerine. Türk Dili Dergisi: Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı içinde (s. 244-245). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ünalan, Ş. (2010). Dil ve Kültür. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Yazım Kılavuzu (2012). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Yıldırım A., Şimşek H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.