Üç Maymun, Pandora’nın Kutusu, Güzel Günler Göreceğiz, Nar, Geriye Kalan, Şimdiki Zaman ve Zerre Film Örnekleriyle Türk Sinemasında Kentli Kadın Olgusu

Year 2014, Issue: 39, 159 - 180, 30.12.2014

Gül Yaşartürk Emine Uçar İlbuğa

Abstract

Türk sinemasında ilk yıllarından başlamak üzere sınıf farkı, kültür farkı, yaşam biçimi, giyim-kuşam, aile ve cinsiyet rollerinde modern ve geleneksel karşıtlıkları çoğu zaman kent ve taşra ayrımında ortaya konulur. Bu filmlerde çoğu zaman, dürüst, ahlaklı, değerlerine bağlı ve inançlı olmak, namus ve şeref gibi değerler taşra kültürü ile özdeşleştirilirken, modern, Batılı yaşam tarzı, aile, inanç ve değerlerinden uzaklaşmış, ahlaki çöküntü içinde yaşayan, içki ve ihanetin pençesinde kıvranan kentlilere, dolayısıyla kent kültürüne dayatılır. Ancak özellikle 1940’lı yıllarda başlayan ve hızla devam eden taşradan kente göçle birlikte taşra kent, merkez ve periferisi bağlamında kent ve kentli kavramları da değişim ve dönüşüme uğramıştır. Bu çalışma, günümüz Türk sinemasında kentli kadın olgusunu kadın ve kent ilişkisi bağlamında örnek film analizleriyle ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla 2000’li yıllardan itibaren Türk sinemasında kentli kadın temsilleri yedi film örneğinde metin analizi yöntemi ile incelenecektir.

Keywords

Sinema, Kent, Kentli Kadın

With Film Examples of “Three Monkeys”, “Pandora’s Box”, “Pomegranate”, “To Better Days”, “What Remains”, “The Particle” and “Present Tense”: The Entity Of The Urban Women In Turkish Cinema

Abstract

In Turkish cinema, beginning with its early years, class differences, cultural differences, lifestyle, outlook, family and gender roles as well as modern and traditional oppositions are often presented through urban and rural distinctions. Most of the time in these movies, being honest, moral, constituent with one’s values, being faithful as well as having honor and dignity are directly associated with the rural culture whereas those urban citizens who are known to be modern, who have deviated from their familial values, faith and principles, thanks to their westernized lifestyles and those who have been living in degraded conditions, struggling with alcoholism and who have been putting up with treachery, are almost directly associated with the degenerated urban culture. However, especially in conjunction with the migratory movements out of the rural areas and into the cities, the notions of the urban and urbanism have also been subjected to change and transformation. In this case study, the purpose is to reveal the relationship between the women and the city through film analysis. For this purpose, depictions of urban women will be analyzed in seven different movie examples in the Turkish cinema sector which have been shot in the 2000’s and beyond.

Keywords

Cinema, Urban, Urban Women

References

• Abisel, Nilgün, (2005). Türk Sineması Üzerine Yazılar. Ankara: Phoenix.
• Açık, Berna, (2005). Türkiye’de Yaşanan Göçün Yarattığı Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Akbulut, Hasan, (2008). Kadına Melodram Yakışır. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Aksoy, Ceren (2006). İstanbul Teşvikiye Mahallesi’ndeki Çalışan Kadınlar ile Ev Kadınlarının Aile Yaşantılarının Karşılaştırmalı Olarak Sosyal Antropolojik Açıdan İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ayça, Engin (1990). Yeşilçam’a Bakış. Süleymâ Murat Dinçer (ed.). Türk Sineması Üzerine Düşünceler. (s.129-148). Ankara: Doruk Yayınları.
• Aytaç, S. ve Yücel, F. (Temmuz 2013). Yeşim Ustaoğlu ve Pandora’nın Kutusu. Altyazı Sinema Dergisi. (80), 38-40.
• Arık, Hülya, (2013). Kahvehanede Erkek Olmak: Kamusal Alanda Erkek Egemenliğin Antropolojisi. Ayten Alkan(der.).Cins Cins Mekan (s.168-201). İstanbul: Varlık Yayınları.,
• Aytaç, Ahmet Murat, (2007). Ailenin Serencamı. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bora, Tanıl, (2010).Taşralaşan ve Taşrasını Kaybeden Türkiye. Tanıl Bora (der.). Taşraya Bakmak (s.37-66). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Castells, Manuel, (2005). Ağ Toplumunun Yükselişi. Birinci Cilt. (Ebru Kılıç, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi (2003).
• Çur, Arzu, (2010). Kadınlar Taşranın Yurtsuzları. Tanıl Bora(der.). Taşraya Bakmak(s.115-1359. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demiray, Emine, (1993). Türk Sinemasında 1960-1990 Yılları Arasında Çekilmiş Filmlerde Kentsel Aile. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir.
• Elmacı, Tuğba, (2006). Son Dönem Türk Sineması’nda Kentli Kimlik Bağlamında Ötekinin Sunumu. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Erkılıç, S. ve Duruel, A., (2007). Küreselleşme Sürecinde Türk Sineması ve Televizyon Dizilerinde Merkez- Çevre İlişkisinin Karşılaştırılması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6, 1-18.
• Esen, Şükran, (2000). 80’ler Türkiye’sinde Sinema. İstanbul: Beta Yayınları.
• Esen, Şükran, (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları. İstanbul: Agora Yayınları.
• Evirgen, Deniz, (2006). Öteki Değişti Ama Kaderini Değiştiremedi. Deniz Bayraktar (der.).Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler. (s.313-322) İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Güçhan, Gülseren, (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge Yayınları.
• İlkkaracan, İ. ve İlkkaracan, P. (2003). Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı. İstanbul: Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Vakfı Yayınları.
• İnceiş, Nilgün, (2006). Kentsel Kamusal Mekan Kullanımında Cinsiyet-Güvenlik Etkileşimi: Kadın İçin Mekanın Güvenliğinin Ankara Örneğinde İncelenmesi.Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İmançer, Dilek, (2010). İslamcı Filmlerde Kadın Temsili. Sinecine, Bahar (1), 77-95.
• Kaplan, Gülcan, (05.03.2010). Yeşilçam Melodramlarında Kadın Karakterler Aracılığıyla Erkek Bakışının Yeniden Üretimi. www.turkish-media.com./forum/ topic/133426-yesilcam-melodramlarinda -kadin-karakterler-araciliğiyla-erkek-bakişinin- yeniden-üretimi (Erişim Tarihi: 31.03.2011).
• Kümbetoğlu, Belkıs, (1997). Aile, Evlilik, Nikah: Farklı Kavramlar. Toplum ve Bilim. Yaz (73),111-126.
• Özgüç, Agah, (1990). Türk Sinemasında İlkler. İstanbul: Yılmaz Yayınları. Özçınar Eşli, Meral, (2011). Türk Sinemasının Felsefi Arka Planı. İstanbul: Doruk Yayınları.
• Öztürk, Ruken, (2000). Sinemada Kadın Olmak. İstanbul: Alan Yayınları.
• Öztürk, Ruken, (2004). Sinemanın Dişil Yüzü. İstanbul: Om Yayınları.
• Öztürk, Mehmet, (2004). Türk Sinemasında Gecekondular. European Journal of Turkish Studies Ağ Sitesi. www.ejts.org/document94.html, (Erişim Tarihi: 05.03.2009).
• Özuyar, Ali, (2008).Sinemanın Osmanlıca Serüveni. Ankara: De Ki Yayınları.
• Pakerman, Serazer, (2012) Film Dilinde Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları.
• Ritzer, George, (2010). Küresel Dünya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Saygılıgil, Feryal, (2013). Mekânın Cinsiyeti. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 209- 218.
• Suner, Asuman, (2006) Hayalet Ev. İstanbul: Metis Yayınları.
• Tekeli, İlhan, (2008). Göç ve Ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (Mart 2013). İstatistiklerle Kadın, 2012. (Erişim Tarihi:15.03.2014).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (Yayın No: 3904).
• http://kasaum.ankara.edu.tr/files/2013/02/%C4%B0statistiklerle- kad%C4%B1n-2012.pdf
• Uçar İlbuğa, Emine, (2012). Küreselleşme ve Değişen/Dönüşen Kültürel Değerler Bağlamında Türk Sinemasında Aile. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 10, 7-35.
• Üşür Sancar, Serpil, (2004). Otoriter Türk Modernleşmesinin Cinsiyet Rejimi. Doğu-Batı Dergisi. Kasım (29),197-211.
• Yamak, R, Abdioğlu, Z. ve Mert, N. (2012). Türkiye’de İşgücüne Katılımı Belirleyen Faktörler: Mikro Ekonomik Analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2), 41-58.
• Filmler: Geriye Kalan (Çiğdem Vitrinel 2012). Güzel Günler Göreceğiz (Hasan Tolga Pulat, 2012). Nar (Ümit Ünal 2011). Üç Maymun (Nuri Bilge Ceylan 2008). Pandoranın Kutusu (Yeşim Ustaoğlu, 2009). Şimdiki Zaman (Belmin Söylemez, 2013). Zerre (Erdem Tepegöz, 2012).