Batı Uygarlığı Bağlamında Kadın Bedeninin Seyirlik Nesneye Dönüşmesine İlişkin Bir İnceleme: Tanrıça Venüs’ten Hottentot Venüsü’ne

Year 2024, Issue: 14, 221 - 250, 17.07.2024

Şahinde Akkaya

https://doi.org/10.53791/imgelem.1454734

Abstract

Antik Yunan’dan beri sanatın alanında tasvir edilen aşk ve güzellik tanrıçası Venüs mitolojik bir figür olmaktan çok ideal kadın bedenine ve onun sahip olması beklenen ilahi güzelliğe ilişkin bir temsiliyetin taşıyıcısı olmuştur. Erkek bakışının tahakkümü altında kurulan bu temsil düzeninin, uygarlık sürecinin bir koşulu olarak bastırılması gereken ilkel dürtülerin sanatın alanında yüceltilmesi olarak tezahür etmesiyle kadın bedeni seyirlik bir nesneye dönüşür. Uygar Batılının, vahşi, öteki ve egzotik olana duyduğu merak ve arzusu sosyo-kültürel, psikanalitik ve politik faktörlerin etkisiyle şekillenen bakışında karşılık bulur. Bu çalışmada Batı sanatında, kadın bedeninin seyirlik bir nesne olarak üretilmesi ve tüketilmesi meselesi; uygarlık süreci bağlamında Venüs imgesinin yüklenegeldiği anlamın değişimi ve dönüşümü üzerinden incelenmektedir.

Keywords

Venüs, Beden, Bakış, Sömürgecilik, Uygarlık, Cinsellik.

References

• Açan, V., Aygenç, E. (2015). Postmodern Dönemde Venüs’ün Sanat Objesi Olarak Kullanımı, Sanat Yazıları, (33), 239-254. https://doi.org/10.29135/std.741942
• Berger, J. (1986). Görme Biçimleri, Y. Salman (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Blanchard, P. (2011). Human Zoos: The Greatest Exotic Shows in the West, P. Blanchard, G. Boetsch ve S. N. (Ed.), Human Zoos: The Invention of the Savage içinde (1-49), Paris: Musée Quai Branly.
• Debrunner, H. W. (1979). Presence and Prestige Africans in Europe: A History of Africans in Europe Before 1918, Basel: Basler Afrika Bibliographien.
• Elias, N. (2004). Uygarlık Süreci Cilt I, E. Ateşman (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Emre, C. (2004). Kutsal Fahişeden Bakire Meryem’e Toprak ve Kadın, İstanbul: Su Yayınevi.
• Ferro, M. (2002). Sömürgecilik Tarihi, M. Cedden (Çev.), Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin Tarihi, H. U. Tanrıöver (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Freud, S. (2000). Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları Bir Yanılsamanın Geleceği, A. Yardımlı (Çev.), İstanbul: İdea Yayınları.
• Gilman, S. L. (1985). Difference and Pathology Stereotypes of Sexuality, Race and Madness, Ithaca: Cornell University Press.
• Gombrich, E. H. (1997). Sanatın Öyküsü, E. Erduran ve Ö. Erduran (Çev.), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Işık, E. (1998). Beden ve Toplum Kuramı Öznenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Kara, E. (2019). Giorgione, Tiziano, Manet: Üç Sanatçı, Üç Venüs, Journal of Arts, 2(1), 37-46. https://doi.org/10.31566/arts.2.003
• Mulvey, L. (1989). Visual and Other Pleasures, New York: Palgrave.
• Mulvey, L. (2014). Görsel Zevk ve Anlatı Sineması, E. Soğancılar ve A. Antmen (Çev.), Sanat/Cinsiyet Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri içinde (277-298), A. Antmen (Ed.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pach, W. (1973). Ingres, New York: Hacker Art Books.