Yeşil Kimya Farkındalık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Year 2023, , 744 - 766, 27.10.2023

Sema Topaloğlu , Yaşar Genel , Hasan Bakırcı

https://doi.org/10.18009/jcer.1337234

Abstract

Bu araştırmanın amacı, biyoloji, fizik ve kimya öğretmenlerinin yeşil kimyaya yönelik farkındalıklarını ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektedir. Bu bağlamda araştırma, ölçek geliştirme çalışması olarak tasarlanmıştır. Ölçme aracının geliştirildiği süreçte Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi uygulamaları için araştırmaya dört farklı ilden (Balıkesir, Elazığ, İstanbul ve Van) toplam 382 fizik, kimya, biyoloji öğretmeni çevrimiçi olarak katılım sağlamıştır. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin üç faktörlü bir yapıda olduğu ve ölçek maddelerine ait faktör yük değerlerinin 0.507 ile 0.854 arasında değerler aldığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin yeşil kimyaya yönelik farkındalıklarını ölçmeye yönelik 23 maddeden oluşan üç faktörlü bir yapıda geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmiştir.

Keywords

Öğretmenler, yeşil kimya, farkındalık ölçeği, ölçek geliştirme

Ethical Statement

Etik Kurul Belgesi Etik Kurul Komisyon Adı: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurul Başkanlığı Etik Kurul Belge Tarihi ve Numara: : 23/11/2022- E-85157263-604.01.02-37614

Development of the Green Chemistry Awareness Scale: Validity and Reliability Study

Abstract

The aim of this study is to develop a valid and reliable measurement tool that aims to measure the awareness of Biology, Physics and Chemistry teachers towards green chemistry. In this context, the research was designed as a scale development study. During the development of the measurement tool, a total of 382 physics, chemistry and biology teachers from four different cities (Balikesir, Elazig, İstanbul and Van) participated in the study online for Exploratory Factor Analysis (EFA) and Simple Linear Regression Analysis applications. As a result of the analyzes made, it was determined that the scale had a three-factor structure and the factor load values of the scale items took values between 0.507 and 0.854. As a result of the research, a valid and reliable measurement tool was developed in a structure with three factors consisting of 23 items to measure teachers' awareness of green chemistry.

Keywords

Teachers, green chemistry, awareness scale, scale development

References

• Ağlarcı, A. V. (2017). Basit ve çoklu regresyon modellerinde parametre tahminlerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Anastas, P. T., Kirchhoff, M. M., & Williamson, T. C. (2001). Catalysis as a foundational pillar of green chemistry. Applied Catalysis A: General. Elsevier, 221(1-2), 3-13.
• Artun, H., & Bakırcı, H. (2012). Ülkelerin çevre eğitimine etki eden faktörlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 365-384.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Burmeister, M., Rauch, F., & Eilks, I. (2012). Education for sustainable development and chemistry education. Chemistry Education Research and Practice, 13(2), 59-68.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Floyd, F. J. & Widaman, K. F. (1995). Factor analysis in the development and refinement of clinical assessment instruments. Psychological Assessment, 7(3), 286-199.
• Gerçek, Z. (2012). Kimya'nın yeni rengi: Yeşil kimya. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1, 50-53.
• Henson, R. K., & Roberts, J. K. (2006). Use of exploratory factor analysis in published research: Common errors and some comment on improved practice. Educational and Psychological Measurement, 66(3), 393-416.
• Hjeressen, D. L., Kirchhoff, M. M., & Lankey, R. L. (2002), Green chemistry: Environment, economics, and competitiveness. Corporate Environmental Strategy, 9(3), 259-266.
• Karagölge, Z. (2018). Ortaöğretimde kimya dersi öğretim programı için yeşil örnekler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 473-492. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.437843
• Karagölge, Z., & Gür, B. (2016). Sürdürülebilir kimya: Yeşil kimya. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 89-96.
• Karpudewan, M., Ismail, Z. H., & Mohamed, N. (2009). The integration of green chemistry experiments with sustainable development concepts in preservice teachers' curriculum: Experiences from Malaysia. International Journal of Sustainability in Higher Education. 10(2), 118-135.
• Manahan, S. E. (2005). Green chemistry and the ten commandments of sustainability. NY: Chem Char Research.
• Olsson, D., Gericke, N., & Chang-Rundgren, S. (2016). The effect of implementation of education for sustainable development in Swedish compulsory schools-assessing pupils’ sustainability consciousness. Journal Environmental Education Research, 22(2), 176-202.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler). Eskişehir: Kaan Kitabevi Yayınları.
• Özey, R. (2009). Çevre sorunları (Genişletilmiş 3. Baskı). İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Patton. M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). CA: Sage Pub.
• Pollution Prevention Act of (1990). U.S.C., Sections 13101-13109, United States Environmental Protection Agency. [https://www.epa.gov/p2/pollution-prevention-act-1990].
• Seydioğulları, H. S. (2013). Sürdürülebilir kalkınma için enerji. Planlama Dergisi, 23 (1), 19-25.
• Şahin, D. B., & Gülleroğlu, H. D. (2013). Likert tipi ölçeklere madde seçmede kullanılan farklı madde analizi teknikleri ile oluşturulan ölçeklerin psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 18-28.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analiz. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, E. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307- 320.
• Tezbaşaran, A. (2008). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Psikologlar Derneği Yay.
• Yashwantrao, G., Jejurkar, V. P., Kshatriya, R., & Saha, S. (2019). Solvent-free, mechanochemically scalable synthesis of 2,3-dihydroquinazolin-4(1h)-one using bronsted acid catalyst. ACS Sustainable Chemistry and Engineering, 7 (15), 13551-13558.
• Yılmaz, F., & Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 120-132.