Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Taşımalı Eğitimde Yaşanan Sorunlar ve Yansımaları

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1 - 19, 25.04.2025

Ender Kazak , Fuat Tür

Abstract

Amaç: Bu çalışma, taşımalı eğitimde yaşanan sorunları, yansımalarını ve buna yönelik çözüm önerilerini okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Düzce ilinin Akçakoca ilçesinde bulunan taşımalı eğitim kapsamındaki 12 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Çalışma grubunun seçimi için amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Veriler, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiş, bulgular üç temada betimlenmiştir.
Bulgular: Taşımalı eğitimde yaşanan sorunlar; öğrencilerin yaşadığı sorunlar, öğretmenlerin yaşadığı sorunlar, okul yönetiminin yaşadığı sorunlar, velilerle ilgili yaşanan sorunlar, servis şoförleri ve servis araçları ile ilgili yaşanan sorunlar ve üst yönetimle ilgili yaşanan sorunlar olmak üzere altı alt temada toplanmıştır. Taşımalı eğitimde yaşanan sorunların yansımaları; öğrencilere yansımaları, öğretmenlere yansımaları, okul yöneticilerine yansımaları ve velilere yansımaları olmak üzere dört alt temada toplanmıştır. Taşımalı eğitim sorunlarına ve yansımalarına yönelik çözüm önerileri; bakanlık eliyle uygulanabilecek çözümler, milli eğitim müdürlüklerince uygulanabilecek çözümler, okul yönetimince uygulanabilecek çözümler ve öğretmenlerce uygulanabilecek çözümler olmak üzere dört alt temada toplanmıştır.
Sonuç: Taşımalı eğitim uygulaması temel eğitimin yaygınlaştırılması, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması gibi önemli kazanımlar sunsa da araştırma sonuçları taşımalı öğrencilerin süreçte birçok sorun yaşadığını göstermektedir. Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlaması için belirtilen sorun alanlarına çözümler geliştirilmesi eğitim sürecinin daha verimli yürümesini sağlayacaktır.
Özgünlük: Nitel çalışmalar, doğası gereği her biri özgün sonuçlar içerir. Bu çalışmada, alanyazındaki çalışmalardan farklı olarak lise kademeleri de çalışma grubu olarak seçilmiştir.

Keywords

Taşımalı eğitim, Okul yöneticisi, Temel eğitim

Ethical Statement

Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulduğunu yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisinin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk çalışmanın yazarlarına aittir. İlgili çalışmada Düzce Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulundan 21.07.2022 tarih ve 2022/348 gerekli izinler alınmıştır.

School Administrators’ Opinions About Difficulties and Reflections of Transported Education

Abstract

Aim: The purpose of this study is revealing difficulties and side reflections of transported education and finding possible solutions in line with school administrators’ opinions.
Method: The study group of the research consists of 12 school administrators within the scope of mobile education in Akçakoca district of Düzce province in the 2021-2022 academic year. For the selection of the study group, the maximum diversity sampling tecnique, one of the purposeful sampling tecnique, was preferred. The data were collected through a semi-structured interview form developed by the researcher. . The collected data were analyzed using the content analysis method, and the findings were described in three themes.
Results: The outcomes are categorized in six sub-themes that are difficulties in transported education, students’, instructors’, school administration’s problems, problems about parents, shuttle drivers and problems about shuttles, and problems about top management. Side reflections of transported education difficulties are categorized in four themes as reflections on students, instructors, school administrators and parents. Solutions for difficulties and side reflections of transported education are categorized in four themes as solutions implemented by ministry, directors of national education, school administration and instructors.
Conclusion: Although the implementation of transported education offers important gains such as the dissemination of basic education and the provision of equal opportunities in education, the results of the research show that transported students experience many problems in the process. Developing solutions to the specified problem areas in order to ensure equality of opportunity in education will ensure that the education process runs more efficiently.
Originality: Qualitative studies, by their nature, contain unique and subjective results.

Keywords

Transported education, school administrator, basic education

Ethical Statement

The authors declare that ethical rules were followed in all preparation processes of this study. In case of detection of a contrary situation, Çankırı Karatekin University Journal of Social Sciences Institute has no responsibility, all responsibility belongs to the authors of the study. Necessary permissions dated 21.07.2022 and 2022/348 were obtained from Düzce University Scientific Research and Publication Ethics Committee for the relevant study.

References

• Arı, A. (2003). Taşımalı ilköğretim uygulaması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 101-115.
• Arı, İ. (2021). Coğrafyanın taşımalı eğitim uygulaması üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Aydın Timur, H. (2017). Taşımalı eğitim sistemi uygulamasının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Bilek, E. & Kale, M. (2012). Taşıma merkezi okullarda görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre taşımalı eğitim uygulaması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 609-632.
• Buliung, R., Bilas, P., Ross, T., Marmureanu, C. & El-Geneidy, A. (2021). More than just a bus trip: School busing, disability and access to education in Toronto, Canada. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 148, 496-505.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cesur, A. (2021). Fırsat eşitliği temelinde taşımalı eğitim uygulaması: Kızılırmak ilçesi örneği. 9. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kitabı-IV. İstanbul: İlmi Etütler Derneği, 126-138.
• Cinoğlu, M., Öztürk, M. & Demir, H. (2014). Birecik’te taşımalı eğitim uygulamalarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 211-229.
• Corral-Abos, A., Aibar, A., Estrada-Tenorio, S., Julian, J., Ibor, E., & Zaragoza, J. (2021). Implications of school type for active commuting to school in primary education students. Travel Behaviour and Society, 24, 143-151.
• Cook, C. & Shinkle, D. (2012). School bus safety. National Conference of State Legislatures, Denver Colarado.
• Çabuk Kaya, N. (2006). Taşımalı eğitim programındaki ilköğretim öğrencilerinin durumları: Silopi köyleri örneğinde bir sosyal değerlendirme. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46(2), 105-116.
• Çavuşoğlu, D. & Dönmez, B. (2018). Yönetici, öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerine göre Pazarcık’ta taşımalı eğitim uygulaması. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 646-675.
• Çelik Kayapınar, F. & Aydemir, R. (2014). Lise öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıklarının incelenmesi (Kars Digor Anadolu Lisesi örneği). International Journal of Science Culture and Sport, 2(2), 21-38.
• Çelik, F. (2019). Taşımalı eğitim veren ilkokullarda ve ortaokullarda risk ve risk yönetimi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Deveci, Ö. & Aykaç, N. (2019). Temel eğitimde yaşanan sorunları inceleyen çalışmaların değerlendirilmesi: Bir meta-sentez çalışması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 277-301.
• Elçiçek, Z. & Kaplan, U. (2021). Taşımalı eğitim uygulamalarına yönelik öğretmen değerlendirmeleri. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(29), 202-219.
• Gottfried, M. A. (2017). Linking getting to school with going to school. Educational Evaluation and Policy Analysis, 39(4), 571–592.
• Gökyer, N. & Gülşen, C. (2012). Taşımalı ilköğretim uygulamasında öğrencilerin taşınması sürecinde karşılaşılan sorunlara ilişkin öğrenci görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 193, 17-28.
• Gülmez, E. (2019). İlkokullarda taşımalı eğitim uygulamasına yönelik görüşler (Denizli ili Buldan ilçesi örneği). Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 437-461.
• Henderson, B. B. (2009). The school bus: A neglected children’s environment. Journal of Rural Community Psychology, 12(1), 1-11.
• Howley, A. & Ramage, R. (2005). Parent’s perceptions of rural school bus ride. RuraL Educator. Journal of Research in Rural Education, 16(1), 51-58.
• Işık, H. & Maya, İ. (2003). Taşımalı ilköğretim uygulaması ve bu uygulamaya son verilmesiyle ilgili veli görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 285-296. İlköğretim ve Eğitim Kanunu. (1961, 12 Ocak). Resmî Gazete (Sayı: 14574). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10705.pdf Erişim tarihi: 21.06.2022
• İnan, M. & Demir, M. (2018). Eğitimde fırsat eşitliği ve kamu politikaları: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 337-359.
• Jimerson, L. (2007). Slow motion: Traveling by school bus in consolidated districts in West Virginia. Rural School and Community Trust. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED499440.pdf. Erişim tarihi: 21.06.2022
• Karakütük, M. (1996). Taşımalı ilköğretim uygulaması ve sorunları Sincan ilçesi örneği. İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü.
• Kaya, A. & Bilgin Aksu, M. (2009). Fırsat ve olanak eşitliğinin sağlanmasında bir adım olarak taşımalı eğitim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 177-189.
• Kaya, İ. (2010). Taşımalı eğitimin yönetimi ve sorunları: Adıyaman ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Kayhan, M. (2014). Öğretmen ve öğrencilerin taşımalı eğitim uygulamasına ilişkin metaforlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Küçüksüleymanoğlu, R. (2006). Taşımalı eğitim Bursa ili örneği. Elementary Education Online, 5(2), 16-23.
• McGeehan, J., Annest, J. A., Vajani, M., Bull, M. J., Agran, P. E. & Smith, A. G. (2006). School bus–related ınjuries among children and teenagers in the united states 2001, The American Academy of Pediatrics. Erişim adresi: https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/118/5/1978/69961/School-Bus-Related-Injuries-Among Children-and?redirectedFrom=fulltext. Erişim tarihi: 21.06.2022
• MEB. (2021, Eylül 10). Strateji Geliştirme Başkanlığı. Strateji Geliştirme Başkanlığı. Erişim adresi: https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=424. Erişim tarihi: 21.06.2022
• Memek, A. (2014). Taşımalı eğitim yapılan okullardaki yönetici ve öğretmenlerin taşımalı eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri (Şanlıurfa İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
• Mengi, A. (2019). Özel eğitim okullarında taşımalı eğitim ile ilgili karşılaşılan sorunların belirlenmesi: Van ili örneği. ISPEC Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, Siirt, 22-25.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expended sourcebook. (2. Baskı) Thousand Oaks, CA: Sage.
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973, 24 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 14574). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf
• MEB Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliği. (2014, 11 Eylül). Resmî Gazete (Sayı: 29116). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20040&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Ozan, Ö. (2008). Kırsal eğitim ortamlarının bilgi ve iletişim teknolojileri yoluyla iyileştirilmesi: Eskişehir taşımalı ilköğretim uygulaması örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Öztürk, A., Sezer, T. & Tezel, A. (2018). İlkokul öğrencilerinin uyku ve televizyon izleme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 5, 73-80.
• Özyurt, C. (2018). Eğitim sosyolojisi yazıları. Ankara: Pegem Akademi.
• Putnam, R., Handler M., Ramirez-Platt C. & Luiselli J. (2003). Improving student bus-riding behavior through a whole school intervention, Journal of Applied Behavior Analysis, 36, 583-590.
• Recepoğlu, E. (2009). Taşımalı ilköğretim uygulaması ve karşılaşılan sorunlar: Kastamonu ili örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 427-444.
• Sarıbaş, S. & Babadağ, G. (2015). Temel eğitimin temel sorunları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(1), 18-34.
• Sims, B. K. (2014). Driving and thriving: School bus drivers and the behavior management strategies they ue. Electronic Theses and Dissertations. Paper 2423. Erişim adresi: https://dc.etsu.edu/etd/2423/. Erişim tarihi: 21.06.2022
• Spence, B. (2000). Long school bus rides: Their effect on school budgets, family life, and student achievement. Rural Education Issue digest. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?q=ED448955&id=ED448955. Erişim tarihi: 21.06.2022
• Şahin, S. & Avan, Y. (2018). Öğrencilerin güvenli taşınmasında sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 4(10), 440-447.
• Şan, A. (2012). İlköğretimde taşımalı eğitim öğrencilerinin sorunları. Yayınlammamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Ankara.
• Şimşek, A. & Büyükkıdık, S. (2017). Öğretmen ve öğrenci görüşleriyle taşımalı eğitim uygulaması değerlendirilmesi: Bozova ilçesi örneği. Elementary Education Online, 16(1), 15-34.
• Şişman, M. (2007). Eğitim bilimine giriş. (3. Baskı), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Taşdemir, M. (2010). Taşımalı eğitime ilişkin veli görüşleri: Sorunlar ve öneriler (Şile İlçesi Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Tümkaya, S. & Ulum, H. (2020). Taşıma yoluyla eğitime erişim uygulamasında ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve veli görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 853-868.
• Vasconcellos, E. A. (1997). Rural transport and access to education in developing countries: Policy issues. Journal of Transport Geography, 5(2), 127-136.
• Yengin Sarpkaya, P. & Dal, S. (2020). Taşımalı eğitim uygulamasının güçlükleri: Bir durum çalışması. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 10(1), 83-118.
• Yeşilyurt, M., Orak, S., Tozlu, N., Uçak, A. & Sezer, D. (2007). İlköğretimde taşımalı eğitim araştırması, Van il merkezi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 197-213.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, Y. (2021). Taşımalı eğitimde taşıma kaynaklı sorunların okul yöneticileri görüşü bağlamında incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Siirt Üniversitesi, Siirt.
• Yılmaz, A. (2019). Taşımalı eğitimle öğrenim gören öğrencilerin ebeveynlerinin beslenme hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Rize Üniversitesi, Rize.
• Yurdabakan, İ. & Tektaş, M. (2013). Taşımalı ilköğretim öğrencilerinin taşımalı eğitime ilişkin görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3), 511-527.
• Zars, B. (1998). Long rides, tough hides: Enduring long school bus rides. Rural Challenge Policy Program, Randolph. Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED432419.pdf.