Batı Edebiyatındaki Ritüellerde Yeme İçme Kültürü

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 1 - 17, 25.03.2025

Barış Demirci , Rukiye Erşahin

Öz

Yaşamak için en temel ihtiyaçlardan biri olan yemek yeme eylemi, besinlerin sadece fizyolojik anlamda tüketimi değil, aynı zamanda duygusal ve kültürel bir gereksinim olarak önem teşkil etmektedir. Besinlerin temin edilmesinden sunum ve tüketimine kadar her toplumun kendi yemek kültürü bulunmakla birlikte; toplumların yaşam biçimlerini de kültürel anlamda etkilemekte ve nesilden nesile aktarılmaktadır. Öyle ki yemek, toplumsal anlamda birlikteliklerin kurulması ve bu birlikteliklerden ritüellerin oluşturulmasında etkili olmuştur. Ritüeller vasıtasıyla toplumlar kendi kültürlerini oluşturmuşlardır. Yemek kültürüne ilişkin bilgilerin iletilmesindeki önemli noktalarından biri de edebiyat eserleridir. Yaşamın temsil edildiği alanlardan biri olan edebiyatta, yeme içme eyleminin varlığı geçmişten günümüze var olan bir olgu olmuştur. Yeme kültürü ve edebiyat arasındaki ilişkinin temel çıkış noktası olduğu bu çalışmada, Batı edebiyatında 16. ve 20. yüzyıllar arası yazılmış Dünya Klasiklerinde yer alan ritüellerde gastronomik unsurların varlığı incelenmiştir. Bu dönemlerle ilgili olarak; geçmişten günümüze bağ kurabilmesi, gelişim ve yeniliklerin aktarılarak gastronomi bilimiyle olan bağlantıları üzerinde durulmuştur. Metin odaklı analiz yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, Dünya Klasiklerine ait 10 eser incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen eserlerde yazarların ortak olarak kullandığı ritüellerin genel olarak; Paskalya ve Noel olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

gastronomi, edebiyat, yeme-içme kültürü, ritüel, metin odaklı analiz

Kaynakça

• Abir, N. (2018). Siniden masaya: Türk romanında sofra. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi] Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Adair, G. (1986). Myths and memories. London, UK: Fontana.
• Akyel Ilgın, N. (2020). Popüler kutlama ritüelleri ve toplumsal yansımaları: Çanakkale ili örneği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi] Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Austen, J. (2021). Aşk ve gurur (Çev. Yeğinobalı N.). İstanbul: Can Sanat Yayınları A.Ş.
• Aydoğan, D. (2022). Kurban teorileri ve psikanalitik bakış açısı bağlamında sözleşmenin kuruluşu: Yorgos Lanthimos ve kutsal geyiğin ölümü. SineFilozofi Dergisi, 7(14), 215-235.
• Barthes, R. (1972). Mythologies. London, UK: Jonathan Cape.
• Barthes, R. (1983). Empire of the signs. London, UK: Jonathan Cape.
• Baučeková, S. (2015). Dining room detectives: Analysing food in the novels of Agatha Christie. Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.