Fen Bilimleri öğretmenlerinin kariyer basamakları (uzman ve başöğretmen) ile ilgili görüşleri

Yıl 2023, , 111 - 136, 30.09.2023

Burak Çiftçi , Abdullah Aydın

https://doi.org/10.37995/jotcsc.1342091

Öz

Bu çalışmada, fen bilimleri öğretmenlerinin öğretmen kariyer basamakları yönetmeliği ve uygulanışına yönelik altı farklı değerlendirme tablosu incelenmiştir. Değerlendirme tabloları, öğretmenlerin yönetmelikten kaynaklanan olumlu ve olumsuz sonuçlarını, yönetmeliğin altında yatan nedenleri ve eksikliklerini içermektedir. Öğretmenlerin görüşlerini almak için nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmaya farklı hizmet yılına sahip 17 fen bilimleri öğretmeni katılmıştır. Bu çalışma grubu, kolay ulaşılır ve maksimum çeşitlilik örneklem yöntemleri kullanılarak oluşturulmuştur. Veri toplama aracı olarak kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından açık uçlu sorulardan oluşan bir mülakat formu kullanılmıştır. Mülakat formu eğitim bilimleri alanında uzman bir öğretim üyesi ve iki fen bilimleri öğretmeni tarafından ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir Veri analizi olarak çevrimiçi form haline dönüştürülmüş açık uçlu sorulardan elde edilen yanıtlar içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin değerlendirmeleri sonucunda, yönetmeliğin öğretmenlerin maaşlarında önemli artışlar sağladığı ve kariyerlerini planlamalarına yardımcı olduğu belirlenmiştir. Ancak, sınav sistemi ve süre şartlarının uygun olmadığı ve mesleki başarılarının yeterince değerlendirilmediği görüşü ortaya çıkmıştır. Yönetmeliğin daha katılımcı bir süreçle hazırlanması, performansa dayalı kriterlerin kullanılması ve bu kriterlere dayalı kariyer teşvik ödüllerinin sağlanması önerilebilir. Ayrıca, sınav sisteminin gözden geçirilmesi ve öğretmenlerin katıldığı seminer ve etkinliklerin değerlendirmeye dahil edilmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

öğretmen kariyer basamakları, yönetmelik, değerlendirme, uzman öğretmen, başöğretmen

Etik Beyan

Bu araştırma için Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Etik Kurulundan (07.09.2023-2023/08/19) etik izin alınmıştır.

Opinions related to Science Teachers' Career Stages (Expert and Head teacher)

Öz

In this study, six different evaluation question regarding the regulation and implementation of the teacher career stages for science teachers have been examined. The evaluation questions encompass both positive and negative outcomes that teachers experience as a result of the regulation, the underlying reasons for the regulation, and its deficiencies. The phenomenological research design, which is one of the qualitative research methods, was employed to gather the opinions of teachers. A total of 17 science teachers with varying years of service participated in the research. This study group was formed using easily accessible and maximum diversity sampling methods. As a data collection instrument, an interview form consisting of open-ended questions was utilized by the researchers to determine the teachers' views on the promotion system within the career ladder. The interview form was thoroughly reviewed by an expert faculty member in the field of educational sciences and two science teachers. The data analysis involved converting the responses obtained from the open-ended questions into an online form and analyzing them using content analysis technique. Based on the teachers' evaluations, it was determined that the regulation led to significant salary increases for teachers and assisted them in planning their careers. However, concerns were raised about the suitability of the examination system and time conditions, as well as the perception that their professional achievements were not adequately evaluated. Suggestions include the preparation of the regulation through a more participatory process, the use of performance-based criteria, and the provision of career incentive rewards based on these criteria. Additionally, a revision of the examination system and the inclusion of seminars and events attended by teachers in the evaluation process are recommended.

Anahtar Kelimeler

Teacher career stages, regulation, evaluation, expert teacher, head teacher

Kaynakça

• Akdaş, T., Kemal, K., Yavuz, S., Tutsoy, İ., Saritekin, A., & Çiftçi, H. (2023). Öğretmenlerin kariyer basamakları: Karşılaştırmalı bir giriş. Türk Eğitim Araştımaları Dergisi, 4(1), 12-22.
• Aksan, A., Gökmen, O., & Demir, H. İ. (2023). Öğretmenlerin kariyer basamaklarina ilişkin görüşleri. TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 15(57), 227-232.
• Artan, B. (2007). Kariyer basamakları yükselme sınavı (KBYS): Ortaöğretim öğretmenleri görüşleri çerçevesinde nitel bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Baş, B., Kibar Furtun, M. H., Kapusizoğlu, F., & Uluaslan, E. (2023). Öğretmenlik kariyer basamakları ve yazılı sınavına ilişkin türkçe öğretmenlerinin görüşleri: Neyi, nasıl algılıyor, yorumluyor ve öneriyorlar?. Journal of Mother Tongue Education/Ana Dili Egitim Dergisi, 11(1). 159-177.
• Baş, H. & Nural, E. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(1), 16-46. https://doi.org/0.54637/ebad.1222046
• Boydak-Ozan, M., & Kaya, K. (2009). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmen ve yöneticilerin kendilerini yenileme ve kariyer basamaklarında yükselme sistemi ile ilgili görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 97–112.
• Canatan Doğan, N. (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu’na yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Tezsiz yüksek lisans bitirme projesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çelikten, M. (2008). Öğretmenlik mesleğinde yeni model arayışları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 189-198.
• Çobanoğlu, F., & İlkin, A. (2023). Öğretmenlerin yenilenen kariyer basamaklari uygulamasi hakkindaki görüşleri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 155-173.
• Dağlı, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme Sistemine İlişkin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 184–197.
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim Ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (3), 53-80.
• Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (2005). Millî Eğitim Bakanlığı, Personel Genel Müdürlüğün öğretmen kariyer basmaklarına uygulamasına ilişkin 2005 tarihli görüş yazısı, http://personel.meb.gov.tr/
• Elagöz, Z., & Pala Elagöz, M. (2023). Öğretmenlik kariyer basamaklarının mesleki gelişim çalışmalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 530–547.
• Gürkan, T. (1987). Ortaöğretim kurumlarında öğretime ilişkin sorunlar. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20 (1-2), 305-322.
• Gül, İ. & Güngör, C. (2022). Öğretmenlik meslek kanununa ilişkin öğretmen görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1098-1123. https://doi.org/: 10.33711/yyuefd.1090770
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları: Eğitim araştırmaları (Çev. Ed.: S. B. Demir), Eğiten Kitap, Ankara.
• Kaplan, İ., & Gürkan Gülcan, M. (2020). öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin görüşlerin incelenmesi: Karma yöntem araştırması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 380-406.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 114.
• Kazoğlu, İ. (2014). MEB öğretmen kariyer basamakları yükselme sisteminin yeniden yapılanmasına yönelik nitel bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Küçükahmet, L. (1999). Öğretmenlik mesleğine giriş. Alkım. Baskı
• Laçin, N. (2006). İlköğretim Öğretmenlerinin kariyer basamaklarında yükselme sisteminde performans değerleme sürecine ilişkin görüşleri (Kütahya İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Mete, Y.A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya’da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 859-878.
• Mevzuat.gov. (2022) Mevzuat.gov.tr web sistesi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.7354.pdf adresinden alınmıştır. Erişim tarihi: [09.08.2023]
• Millî Eğitim Bakanlığı (2006). Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmeye ilişkin değerlendirme (KBYD) kılavuzu. MEB Personel Genel Müdürlüğü.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2022). Öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselmeye ilişkin değerlendirme (KBYD) kılavuzu. MEB Personel Genel Müdürlüğü.
• Özdemir, T.Y., Doğan, A. ve Demirkol, M. (2022). Öğretmenlik kariyer basamakları hakkında öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 11(2), 53-67.
• Pınar, M.A., & Akgül, G. D. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretmenlikte kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 9(1), 36-47.
• Senemoğlu, N. (1992). İngiltere'de İlköğretime Öğretmen Yetiştirme Programlarına İlişkin İngiliz Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Görüşleri-İngiltere ve Türkiye'deki İlköğretime Öğretmen Yetiştirme Programlarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniviversitesi, ANKARA
• Şirin, E. F., Erdoğdu, M., & Mülazımoğlu, O. (2010). Beden eğitimi öğretmenlerinin öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 57-68.
• Turan, B., & Turan, S. (2009). Çalışma statüleri farklı öğretmenlerin kendi algılarına göre yeterlik düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 799–820.
• Türk Eğitim Derneği (2009). Öğretmen Yeterlikleri Özet Rapor. TEV.
• Türk Eğitim Sendikası (2005). Millî Eğitim Bakanlığı, Personel Genel Müdürlüğün öğretmen kariyer basmaklarına uygulamasına ilişkin görüş yazısı, https://oygm.meb.gov.tr/
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12.bs.). Seçkin Yayıncılık, Ankara.