Çalışma Değerleri ve Örgüte Duygusal Bağlılık: X ve Y Kuşağı Mavi Yakalı Çalışanlar Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 56, 379 - 406, 31.10.2019

Ümit Deniz İlhan , Burcu Kümbül Güler Mehmet Aksaraylı

Öz

Bu çalışma, örgüte
yönelik duygusal bağlılıkta önemli bir faktör olarak düşünülen çalışma
değerlerinin X ve Y Kuşakları bağlamında incelenmesi üzerinedir. Çalışmanın iki
temel amacı bulunmaktadır. İlki, X ve Y Kuşağı mavi yakalı çalışanların sahip
oldukları çalışma değerleri açısından farklılıklarını ortaya koymaktır.
İkincisi ise X ve Y Kuşağı mavi yakalı çalışanların örgüte yönelik duygusal
bağlılıkları açısından farklılıklarını ortaya koymaktır. Böylece hangi çalışma değerlerinin örgüte yönelik duygusal
bağlılığı yordamada önemli olduğunu saptamak amaçlanmaktadır. Çalışma
değerleri “bireyin işe yönelik tutumları,
çalışma koşulları ve çalışma aracılığıyla elde ettiği çıktılar gibi çalışmaya
ilişkin bazı özelliklere yönelik tercihini belirleyen çekicilik  kıstası” olarak ifade edilebilir. Çalışma
değerleri Lyons, Higgins ve Duxbury (2010) tarafından geliştirilmiş olan “Çalışma Değerleri Ölçeği (Lyons Work Values
Survey-LWVS)” ile
ölçülmüştür. Çalışmada ölçeğe
uygulanan açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizine göre, orijinalinden farklı
olarak yeni dört boyut belirlenmiştir. Bunlar, “içsel-an odaklı”,
“içsel-gelecek odaklı”, “dışsal-an odaklı” ve “dışsal-gelecek odaklı” çalışma
değerleridir. Bireyin örgüte karşı hissettiği duygusal yakınlığı ve
örgütle özdeşleşmesini içeren duygusal bağlılık ise Meyer ve Allen (1991)
tarafından geliştirilen “Örgütsel
Bağlılık Ölçeği (Organizational Commitment Questionnaire-OCQ)” ile
değerlendirilmiştir. Çalışmanın verileri ulusal ve uluslararası düzeyde farklı
sektörlerde faal olan İzmir ilinde yerleşik bir holdinge bağlı yine İzmir
ilinde gıda ve içecek üretimi alanında faaliyet gösteren büyük ölçekli iki
farklı işletmenin üretim bölümünde çalışan 99’u (%11,8) kadın 741’i (%88,2)
erkek, toplam 840 mavi yakalı çalışandan anket aracılığıyla elde edilmiştir. Örneklemin
324’ü (%38,6) 1965-1979 yılları arasında doğmuş olup “X Kuşağı” olarak kodlanmıştır. 516 çalışan (61,4%) ise 1980-2000
yılları arasında doğmuş olup “Y Kuşağı”
olarak kodlanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, X ve Y Kuşakları
arasında çalışma değerlerinin dört boyutu açısından fark bulunmuştur. Tüm bu
dört boyutun Y Kuşağında X Kuşağına göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. X ve Y
Kuşakları arasında örgüte yönelik duygusal bağlılık açısından ise anlamlı bir
farklılık bulunmamıştır. Ancak anlamlı bir farklılık görülmemiş olsa da, X
Kuşağının duygusal bağlılık ortalamasının Y Kuşağına göre daha yüksek olduğu
saptanmıştır. Regresyon analizi bulgularına göre ise, X Kuşağı açısından örgüte
duygusal bağlılığı dışsal-gelecek odaklı çalışma değerleri yordamaktadır. Diğer
yandan, Y Kuşağı açısından örgüte duygusal bağlılığı dışsal-an odaklı çalışma
değerleri belirlemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çalışma Değerleri, Örgüte Duygusal Bağlılık, Mavi Yakalı Çalışan, X Kuşağı

Proje Numarası

2017.KB.SOS.003

Kaynakça

• Adıgüzel, Orhan, H. Zeynep Batur, ve Nisa Ekşili. 2014. “Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı ile Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (19): 165-182.
• Allen, N. J., ve J. P. Meyer. 1990. “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization.” The British Psychological Society 63: 1-18.
• Andrea, Bencsik, Horváth-Csikós Gabriella, ve Juhász Tímea. 2016. “ Y and Z Generations at Workplaces.” Journal of Competitiveness 8 (3): 90-106.
• Arslan, Aykut. 2015. “Kuşak Teorisi ve İçgirişimcilik Üzerine Bir Araştırma.” Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6 (11): 1-24.
• Aydın, Gülşen Çetin, ve Oğuz Başol. 2014. “X ve Y Kuşağı: Çalışmanın Anlamında Bir Değişme Var Mı?” Electronic Journal of Vocational Colleges 4 (4): 1-15.
• Ayhün, Sena Erden. 2013. “Kuşaklar Arasındaki Farklılıklar ve Örgütsel Yansımaları.” Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 2 (1): 93-112.
• Bağcı, Zübeyir. 2013. “Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir İnceleme”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 9 (19): 163-184.
• Bağrıyanık, H. 2016. “Öğretmenlerin İş Değerleri ile Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki.” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 4 (1): 69-84.
• Berkup, B. S. 2014. “Working With Generations X and Y in Generation Z Period: Management of Different Generations in Business Life”, Mediterranean Journal of Social Sciences 5 (19): 218-229.
• Bourne, B. B. 2009. “Phenomenological Study of Response to Organizational Change: Baby Boomers, Generation X, And Generation Y.” PhD Thesis, University of Phoenix.
• Cennamo, Lucy, ve Diana Gardner. 2008. “Generational Differences in Work Values, Outcomes And Person-Organisation Values Fit.” Journal of Managerial Psychology 23 (8): 891-906.
• Cohen, A. 1992. “Antecedents of Organizational Commitment Across Occupational Groups: A Meta-Analysis.” Journal of Organizational Behavior 13 (6): 539-558.
• Costanza, D. P., J. M. Badger, R. L. Fraser, J. B. Severt, ve , P. A. Gade. 2012. “Generational Differences in Work-Related Attitudes: A Meta-Analysis.” Journal of Business and Psychology 27 (4): 375-394.
• Crampton, S. M., ve J. W. Hodge. 2007. “Generations in the Workplace: Understanding Age Diversity.” The Business Review 9 (1): 16-22.
• Crumpacker, M. ve Crumpacker, J. M. 2007. “Succession Planning and Generational Stereotypes: Should HR Consider Age-Based Values and Attitudes a Relevant Factor or a Passing Fad?” Public Personnel Management 36: 349-69.
• Çakmak, F., ve M. Y. Çelik. 2017. “Türkiye’de İstihdamın Kuşaklara Göre Analizi.” Sayıştay Dergisi 104: 65-86.
• Çetin, Canan, ve Serol Karalar. 2016. “X, Y ve Z Kuşağı Öğrencilerin Çok Yönlü ve Sınırsız Kariyer Algıları Üzerine Bir Araştırma.” Yönetim Bilimleri Dergisi 1 (28): 157-197.
• Davis, Elissa. 2016. "Work Value Priority of Millennial Students." Master Theses, Eastern Michigan University.
• Demirkaya, Harun, Ali Akdemir, Engin Karaman, ve Özlem Atan. 2015. “Kuşakların Yönetim Politikası Beklentilerinin Araştırılması.” İşletme Araştırmaları Dergisi 7 (1): 186-204.
• Dubin, R., J. E. Champoux, ve L.W. Porter. 1975. “Central Life Interests and Organizational Commitment of Blue-Collar and Clerical Workers”, Administrative Science Quarterly 20: 411- 421.
• Duvendack, C. M. 2010. “Correlaton of Work-Life Balance Decisions of Different Generations of Physicians.” PhD Thesis, Capella University.
• Elizur, Dov. 1984. “Facets Of Work Values: A Structural Analysis Of Work Outcomes.”, Journal of Applied Psychology 69: 379-389.
• Elizur, Dov. 1996. “Work Values And Commitment.” International Journal of Manpower 17 (3): 25-30.
• Elmas-Atay, Sevgi. 2017. “Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından Beyaz Yakalı Çalışanların İş Değerleri”. Journal of International Social Research 10(51): 942-951.
• Gimbergsson, Evelin, ve Sandra Lundberg. 2015. “Work Values of Generation Z: A Quantitative Study Explaining Different Groups of Generation Z’s Work Values.” Bachelor Thesis, Linnaeus University.
• Gürsoy, D., T. Maier, ve C. Chi. 2008. “Generational Differences: An Examination Of The Work Values And Generational Gaps In The Hospitality Workforce.” International Journal of Hospitality Management 27: 448-458.
• Gürsoy, Doğan, Christina Geng-Qing Chi, ve Ersem Karadağ. 2013. “Generational Differences in Work Values and Attitudes Among Frontline and Service Contact Employees.” International Journal of Hospitality Management, 32: 40-48.
• Hennequin, E. 2007. “What ‘Career Success’ Means to Blue-Collar Workers.” Career Development Internationa. 12 (6): 565-581.
• Hrebiniak, L. G., ve Alutto, J. A. 1972. “Personal and Role-Related Factors in the Development of Organizational Commitment”. Administrative Science Quarterly 17 (4): 555-573.
• Hu, X., Kaplan, S., ve Dalal, R. S. 2010. “An Examination of Blue-Versus White-Collar Workers’ Conceptualizations Of Job Satisfaction Facets”. Journal of Vocational Behavior 76 (2): 317-325.
• Iverson, Roderick D., ve Donna M. Buttigieg. 1999. “Affective, Normative And Continuance Commitment: Can The ‘Right Kind’ Of Commitment Be Managed?” Journal of Management Studies 36 (3): 307-333.
• Jeager, Hans. 1985. “Generations in History: Reflections on a Controversial Concept.” History and Theory 24 (3): 273-292.
• Kaasa, A. 2011. “Work Values in European Countries: Empirical Evidence and Explanations.” Review of International Comparative Management 12 (5): 852- 862.
• Karp, Hank, Connie Fuller, ve Danilo Sirias. 2002. Bridging the Boomer Xer Gap: Creating Authentic Teams for High Performance at Work. Palo Alto, CA: Davies-Black Publications.
• Keser, Aşkın, ve Burcu Kümbül Güler. 2016. Çalışma Psikolojisi. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kidron, Aryeh. 1978. “Work Values and Organizational Commitment.” The Academy of Management Journal 21 (2): 239-247.
• Knoop, Robert. 1994. “Work Values and Job Satisfaction.” The Journal of Psychology 128 (6): 685-704.
• Koç, M., L. Öztürk, ve A. Yıldırım. 2016. “X ve Y Kuşağının Örgütsel Bağlılık Farklılıklarını Belirlemeye Yönelik Ampirik Bir Çalışma.” Press Academia Procedia, Global Business Research Congress (GBRC) 2: 69-78.
• Lemmens, Krissie. 2010. “Generations, Their Perceptions on Human Resource Outcomes and How Work Values Influence These Perceptions”. Master Thesis, Tilburg University.
• Levickaite, Rasa. 2010. “Generations X, Y, Z: How Social Networks Form The Concept of the World Without Borders (The Case Of Lithuania), Limes Cultural Regionalistics 3 (2): 170-183.
• Licata, Patricia Polanco. 2007. “Multiple Generations in the Workplace: A Study Comparing Work Values of Different Generations of Workers.” PhD Thesis, Capella University.
• Lub, X., M. N. Bijvank, P. M. Bal, R. Blomme, ve R. Schalk. 2012. “Different or Alike? Exploring the Psychological Contract and Commitment of Different Generations of Hospitality Workers.” International Journal of Contemporary Hospitality Management 24 (4): 553-573.
• Lucas, K., ve P. M. Buzzanell. 2004. “Blue-Collar Work, Career, And Success: Occupational Narratives Of Sisu.” Journal of Applied Communication Research 32 (4): 273-292.
• Lyons, G., J. Jain, ve D. Holley. 2007. The Use of Travel Time By Rail Passengers in Great Britain. Transportation Research Part a Policy and Practice, 41 (1). pp. 107-120.
• Lyons, Sean, Chris A. Higgins, ve Linda Duxbury. 2010. “Work Values: Development of a New Three-Dimensional Structure Based on Confirmatory Smallest Space Analysis.” Journal of Organizational Behavior 31 (7): 969-1002.
• Lyons, Sean. 2003. “An Exploration of Generational Values in Life and at Work.” PhD Thesis, Carleton University.
• Marcus, Mary. 2014. “Work Values and Generational Differences: Using Work Values to Understand Generational Differences in the Canadian Workplace.” PhD Thesis, Capella University.
• Meyer J. P., N. J. Allen, ve C. Smith. 1993. “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of a Three-component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology 78: 538-551.
• Meyer, J. P., P. G. Irving, ve N. J. Allen. 1998. “Examination of the Combined Effects of Work Values and Early Work Experiences on Organizational Commitment.” Journal of Organizational Behavior 19 (1): 29-52.
• Meyer, J. P., ve N. J. Allen. 1991. “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, 1 (1): 61-89.
• Meyer, J. P., ve N. J. Allen. 1997. Commitment in the Workplace: Theory, Research, and Application. New York: Sage Publications, Inc.
• Montana, P. J., ve F. Petit. 2008. “Motivating Generation X and Y on the Job and Preparing Z.” Global Journal of Business Research 2 (2): 139-148.
• Mottaz, C. J. 1985. “The Relative Importance of Intrinsic and Extrinsic Rewards as Determinants of Work Satisfaction”. The Sociological Quarterly 26(3): 365-385.
• Oliver, N. 1990. “Work Rewards, Work Values, and Organizational Commitment in an Employee-Owned Firm: Evidence from The U.K.” Human Relations 43: 513-526.
• Özcan, H. U. 2012. “Birey-Örgüt Değerleri Arasındaki Uyumun Örgütle Özdeşleşme ile İlişkisi. Türk Psikoloji Yazıları 15 (29): 25-39.
• Özer, Pınar Süral, Engin Deniz Eriş, ve Ömür Neczan Timurcanday Özmen. 2013. “Kuşakların Farklılaşan İş Değerlerine İlişkin Emik Bir Araştırma.” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 38: 123-142.
• Özkan, S. 2010. “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılığı ve İş Değerleri.” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.
• Pennings, J. M. 1970. “Work-Value Systems of White-Collar Workers.” Administrative Science Quarterly 15 (4): 397-405.
• Pilcher, Jane. 1994. “Mannheim’s Sociology of Generations: An Undervalued Legacy.” BJS 45 (3): 481-495.
• Putti, J. M., S. Aryee, ve T. K. Liang. 1989. “Work Values and Organizational Commitment: A Study in the Asian Context.” Human Relations 42 (3): 275-288.
• Ros, M., S. H. Schwartz, ve S. Surkiss. 1999. “Basic Individual Values, Work Values, and the Meaning of Work.” Applied Psychology: An International Review 48 (1): 49-71.
• Sagie, A., D. Elizur, ve M. Koslowsky. 1996. “Work Values: A Theoretical Overview and a Model of Their Effects.” Journal of Organizational Behavior 17 (1): 503-514.
• Saxena, P., ve Jain, R. 2012. “Managing Career Aspirations of Generation Y at Work Place.” International Journal of Advanced Research in Computer Science and Software Engineering, 2 (7): 114-118.
• Sharabi, M., ve I. Harpaz. 2016. “Impact of Generational Differences on Work Values in the Israeli Context.” İçinde Generational Differences in Work Values and Work Ethic: An International Perspective, ed. M. Sharabi, 19-41. NY: Nova Science Publications Inc.
• Smola, K.W., ve C. D. Sutton. 2002. “Generational Differences: Revisiting Generational Work Values for the New Millennium.” Journal of Organizational Behavior 23 (4): 363-382.Steers, Richard M. 1977. “Antecedents and Outcomes of Organizational Commitment.” Administrative Science Quarterly 22 (1): 46-56.
• Super, Donald E. 1970. Work Values Inventory Manual. Boston: Houghton Mifflin Press.
• Şenturan S. Ş., A. Köse, E. M. Dertli, S. Başak, ve N. Şentürk. (2016). “X ve Y Kuşağı Yöneticilerinin İş Değerleri Algısı ve Farklılıkları Üzerine İnceleme” Business and Economics Research Journal 7 (3): 171-182.
• TDK, www.tdk.gov.tr. Erişim Tarihi: 25.05.2018.
• Tolbize, Anick. 2008. “Generational Differences in the Workplace, Research and Training Center on Community Living.” MN, USA: University of Minnesota.
• Turgut, T., ve S. Tevrüz. 2003. “Meslekler, Çalışma Amaçları ve Çalışmaya Ayrılan Zaman.” Yönetim Araştırmaları Dergisi 3 (1): 57-80.
• Twenge, Jean M., Stacy M. Campbell, Brian J. Hoffman, ve Charles E. Lance. 2010. “Generational Differences in Work Values: Leisure and Extrinsic Values Increasing, Social and Intrinsic Values Decreasing.” Journal of Management 36 (5): 1117-1142.
• Walker, W. D. 2006. “Generational Leadership: A Study of the Leadership Styles of Different Generations of Entrepreneurs and the Resulting Organizational Outcomes.” PhD Thesis, Capella University.
• Welter, V. 2004. “Analysis of the Characteristics of Generation X’ers and Baby Boomers in Multigenerational Teaching Staffs in Michigan.” PhD Thesis, Central Michigan University.
• Westerman, J. W. ve J. H. Yamamura. 2007. “Generational Preferences for Work Environment Fit: Effects on Employee Outcomes.” Career Development International 12 (2): 150-161.
• Yücebalkan, Benan, ve Barış Aksu. 2013. “Potansiyel İşgücü Olarak Y Kuşağının Transformasyonel Liderlerle Çalışabilirliğine Yönelik Bir Araştırma.” Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi 5 (1): 16-32.
• Zemke, R., Raines C., ve Filipczak B., (1999) Generations at Work: Managing the Clash of Veterans, Boomers, Xers, Nexters in Your Workplace. New York: AMACOM Books.