ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDA YÜRÜTÜLEN PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK HİZMETLERİNE YÖNELİK OKUL MÜDÜRÜ, SINIF REHBER ÖĞRETMENİ, ÖĞRENCİ VE OKUL REHBER ÖĞRETMENİNİN PSİKOLOJİK DANIŞMAN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2013, Volume: 14 Issue: 2, 427 - 460, 01.05.2013

Zeynep Karataş Hülya Baltacı

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin psikolojik danışman görüşlerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgu bilim çalışması kullanılmıştır. Bu çalışma 2010-2011 öğretim yılında altı okul müdürü, on altı sınıf rehber öğretmeni, yirmi üç öğrenci ve yedi okul rehber öğretmeni olmak üzere toplam 52 katılımcı ile yürütülmüştür. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla yüz yüze toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçları; okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmenlerinin, PDR hizmetlerini farklı tanımladıklarını göstermektedir. Müdür, sınıf rehber öğretmeni ve öğrencilerin okul rehber öğretmenlerinden farklı olarak, PDR hizmetlerini daha çok sorun çözücü, öğüt verici ve dert ortaklığı olarak tanımladıkları görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmış ve sonuçlarla ilgili öneriler geliştirilmiştir.

Keywords

Rehber öğretmen, müdür, sınıf rehber öğretmeni, psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri

An Investigation of Opinions of School Counselor, Students, Class Guidance Teacher, School Administrator about Counseling and Guidance Services at High School

Abstract

The main purpose of this study is to determine the opinions of school administrator, class guidance teacher, students and school counselor about school counseling and guidance services at high schools. This study, which is done by using qualitative research, was carried out among 52 participants in 2010-2011 education years. Data is taken through semi-structured interview form prepared by researchers. Content analysis was used while analyzing the data. According to the research results; school administrator, class guidance teacher, students and school counselor have different opinion about counseling and guidance services. Counseling and guidance services were defined problem solver, hortative and confidant by school administrator, class guidance teacher and students. The findings emerging from this research are discussed and the recommendations are developed with regard to these results

Keywords

Counselor, school administrator, class guidance teacher, counseling and guidance services

References

• Akbaş, S. (2001). İlköğretim ve ortaöğretim okullarındaki rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. işbirliğin incelenmesi (Adana örneği).
• Akgün, E. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin bakış acısıyla anasınıflarındaki rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi.
• İlköğretim Online, 9(2), 474-483.
• Altıntaş, E. (2009). Çağdaş eğitim sisteminde öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. Gürhan Can (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik içinde, 1-27, Ankara: Pegem Akademi.
• Arıcıoğlu, A ve Tagay, Ö. (2008). Okullarda ruh sağlığı hizmetleri, Kuramsal Eğitimbilim, 1 (2), 76-83.
• Bakioğlu, A. ve Gayık Asyalı, S. (2005). Rehber öğretmenlerin bulundukları kariyer evrelerine göre okul yönetimini algılayışlarının niteliksel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21, 89- 110.
• Baymur, F. (1975) Rehberlik. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Can, E. (2010). İlköğretim okullarında görevli rehber öğretmenlerin karşılaştıkları sorunların incelenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (20-22 Mayıs 2010), Elazığ, 911-917.
• Colombia Electronic Encyclopedia, (2013). Guidance and counseling, 1.
• Çetinkaya, B. (2009). Rehberlikte temel kavramlar. Betül Aydın (Ed. ). Rehberlik içinde, 1-37. Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, M. (2010). Sınıf rehber öğretmenlerinin rehberlik anlayışları ve rehberliğe yönelik tutumları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Erdur-Baker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: davranışta kırılma noktası. R. Özyürek, F. Korkut Owen ve D. Owen (Editörler), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik, meslekleşme sürecinde ilerlemeler içinde, Cilt 1, s. 163-182. Ankara: Nobel Yayın.
• Erkan S., Cihangir Çankaya Z., Terzi Ş. ve Özbay, Y. (2011). Üniversite psikolojik danışma ve rehberlik merkezlerinin incelenmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 187 – 213.
• Gündüz, B. (2008). Öğrenci kişilik hizmetleri ve rehberlik. Engin Deniz ve Atılgan Erözkan (Ed.). Psikolojik danışma ve rehberlik içinde, s. 3-33. Ankara: Maya Akademi.
• Güven, M. (2009). Milli Eğitim Bakanlığı müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 171- 179.
• Güvendi, M. (2000). İlköğretim okulları ikinci kademesinde yürütülmekte olan rehberlik etkinlikleri ve öğrenci beklentilerine ilişkin bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 51-60.
• Gysbers, N. C. (2001). School guidance and counseling in the 21st century: remember the past into the future. Professional School Counseling, 5(2), 96-106.
• Holmgren, V.S. (1996). Elementary school counseling. United States: Allyn & Bacon.
• Johnson, J., Rochkind, J. & Ott, A. (2010). Why guidance counseling needs to change. Educational Leadership, Special Topic, 74-79.
• Karaküçük, S. (2010). Okul rehberlik servislerinin fiziksel/mekânsal koşullarının incelenmesi (rehber öğretmenlerin mekânsal algıları bağlamında). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 28(1), 421-440.
• Karip, E. ve Köksal, K. (1999). Okul müdürlerinin yetiştirilmesi. Eğitim Yönetimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kepçeoğlu, M. (1999). Psikolojik danışma ve rehberlik. İstanbul: Alkım Yayıncılık.
• Kesici, Ş. (2007). Şube rehber öğretmenlerinin görüşlerine göre 6. 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin rehberlik ve danışma ihtiyaçları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 365-383.
• Kuzgun, Y. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: ÖSYM.
• MEB, (2007). İlköğretim ve ortaöğretim kurumları sınıf rehberlik programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Muro, J.J. & Kottman, T. (1995). Guidance and counseling in the elementary and middle schools. United States of America: Wm. C. Brown Communications.
• Nazlı, S. (2007a). Okul müdürlerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetini algılamaları, Eğitim Araştırmaları Dergisi, (Eurasian Journal of Educational Research), 26, 155-166.
• Nazlı, S. (2007b). Psikolojik danışmanların değişen rollerini algılayışları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10(18). 1-17.
• Owen, K. F., Owen, W.D ve Ballestero, V. (2009). Counselors and administrators: the Collaborative Alliance in three Countries. Eurasian Journal of Educational Research, 36, 23-38.
• Özabacı, N., Sakarya, N. ve Doğan, M. (2008). Okul müdürlerinin okuldaki psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.
• Özçelik, İ., İskender, M. ve Palancı, M. (2000). İlköğretim okullarında rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 48-50.
• Pişkin, M. (2006). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerinin dünü, bugünü ve yarını. Hesapçıoğlu, M. ve Durmuş, A. (ed.) Türkiye’de Eğitim Bilimleri: Bir Bilonço Denemesi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şahin, H. & Yüksel Ş. (2011). Turkish high school students’ attitudes toward seeking professional psychological help. US-China Education Review, 1 (2), 251-260.
• Tan, H. (2000). Psikolojik danışma ve rehberlik teori ve uygulama. İstanbul: MEB Yayınları
• Taşkaya, S. M. ve Kurt, Y. (2010). İlköğretim okullarında psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. International Conference on New Trends in Education and Their Implications. 909-915.
• Tebliğler Dergisi (2001). Millî Eğitim Bakanlığı psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri yönetmeliği.
• Tuzgöl-Dost, M. ve Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları.
• Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 389-407.
• Yerin Güneri, O., Büyükgöze Kavas, A. ve Koydemir, S. (2007). Okul psikolojik danışmanlarının profesyonel gelişimi
• Acemilikten olgunlaşmaya giden zorlu yol. R. Özyürek, F. Korkut Owen ve D. W. Owen (Editörler), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik, meslekleşme sürecinde ilerlemeler, Cilt 1, s.139-160. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. 21. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2009). Türkiye’de psikolojik danışma ve rehberlik alanının geleceği: yeni açılımlar ve öngörüler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (1), 193-213.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.