An Examination of the Teaching Processes in the 2024 Social Studies Course Curriculum in Terms of Differentiated Instruction Approach

Year 2025, Volume: 26 Issue: 3, 932 - 964, 30.09.2025

Ahmet Ulusoy

https://doi.org/10.29299/kefad.1653640

Abstract

It has been observed that social studies teaching programmes implemented in Türkiye in recent years are characterised by an approach that aims to actively involve students in the learning-teaching process. Research conducted on differentiated instruction has also shown that this approach supports learning through practical application and experiential learning. In this regard, the learning-teaching experiences and assessment activities included in the 2024 Social Studies Course Curriculum were examined in terms of the differentiated instruction approach. A case study, one of the qualitative research methods, was used in the research design. The data sources of the research consisted of documents related to the research, primarily the 2024 Social Studies Course Curriculum. The research data were analysed through document analysis. The findings obtained from the research showed that the differentiated teaching approach can be used effectively in social studies lessons and that differentiation is widely used in the learning-teaching experiences and measurement and evaluation activities of the 2024 Social Studies Course Curriculum. The research recommends that, in order to increase the applicability of differentiated instruction approaches in the 2024 Social Studies Course Curriculum, the guidelines should be made more explanatory and greater emphasis should be placed on teaching skills that support differentiation.

Keywords

Curriculum , Social Studies , Differentiated Instruction

2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndaki Öğretimsel Süreçlerin Farklılaştırılmış Öğretim Yaklaşımı Bakımından İncelenmesi

Abstract

Türkiye’de son yıllarda uygulamaya konulan sosyal bilgiler dersi öğretim programları, öğrencileri öğrenme-öğretme sürecine aktif olarak katmayı amaçlayan bir yaklaşımla hazırlanmaktadır. Farklılaştırılmış öğretime ilişkin yürütülen araştırmalar da bu yaklaşımın pratik uygulama ve deneyimsel öğrenme yoluyla öğrenmeyi desteklediğini göstermiştir. Bu itibarla çalışmada, 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda yer alan öğrenme-öğretme yaşantıları ile ölçme ve değerlendirme etkinlikleri, farklılaştırılmış öğretim yaklaşımı bakımından incelenmiştir. Araştırma deseninde nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynakları başta 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı olmak üzere, araştırmayla ilgili dokümanlardan oluşmuştur. Araştırma verileri doküman analizi yoluyla çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, farklılaştırılmış öğretim yaklaşımının sosyal bilgiler dersinde etkin bir şekilde kullanılabileceğini ve 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nın öğrenme- öğretme deneyimleri ile ölçme ve değerlendirme çalışmalarında, farklılaştırmanın geniş bir kapsamda yer aldığını göstermiştir. Araştırma, 2024 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda farklılaştırılmış öğretim yaklaşımının uygulanabilirliğini artırmak amacıyla, yönergelerin daha açıklayıcı hâle getirilmesini ve farklılaştırmayı destekleyen öğretimsel becerilere daha fazla yer verilmesini önermektedir.

Keywords

Öğretim Programı , Sosyal Bilgiler , Farklılaştırılmış Öğretim

Ethical Statement

Bu çalışma, etik kurul iznine tabi olan (anket veya ölçek uygulamayı gerekli kılan, görüşmeye veya gözleme dayanan; doküman, resim, anket, klinik, insan ve hayvan deneylerini içeren) çalışmalar kategorisine girmemektedir. TR Dizin Etik İlkeleri Akış Şeması uyarınca bu çalışma, doküman incelemesi niteliğinde olup herhangi bir katılımcı içermediğinden etik kurul izni gerektirmemektedir.

References

• Abbati, D. G. (2012). Differentiated instruction : Understanding the personal factors and organizational conditions that facilitate differentiated instruction in elementary mathematics classrooms. [Doctoral dissertation, Berkeley University].
• Akdemir, Z. (2019). Sosyal bilgiler dersinde farklılaştırılmış öğretim yönteminin öğretmen ve öğrencilere etkisi: Bir eylem araştırması. [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi].
• Akgündüz, H. (1997). Osmanlı medrese sistemi (amaç, yapı, işleyiş). Ulusal Yayınları.
• Akhan, N. E. ve Çiçek, S. (2021). Sosyal bilgiler alanının ilkokul programındaki yeri ve tarihçesi. İçinde Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi (ss. 68–93). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akpınar, B., Yapıcı, Ş. ve Çoban, A. (2017). Eğitimde program geliştirmenin kuramsal temelleri. İçinde B. Akpınar, Ş. Yapıcı, A. Çoban, A. Adıgüzel, M. Cinoğlu, B. Erişti, M. Polat, T. Yanpar Yelken, G. Yavuz Konakman, R. Sağ, M. Güven, B. Alan, T. Yazar, Ö. Şimşek, B. Bağçeci, A. Küçükoğlu, A. Taşgın, A. Kara, M. Akdağ, … A. Pesen (Ed.), Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme (ss. 43–171). Pegem Akademi Yayınları.
• Altun, A. (2013). Yapılandırmacı yaklaşım, sosyal bilgiler programları ve ders kitapları. İçinde B. Akbaba (Ed.), Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Klavuzu Sosyal Bilgiler (ss. 2–26). Pegem Akademi Yayınları.
• Altun, S. ve Çolak, E. (2014). Öğrenme kuramları. İçinde İ. Cırık, S. Altun, E. Çolak, R. Özkılıç, E. Şahin, S. Avcı, S. Yüksel ve H. Turan (Ed.), Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları (ss. 18–64). Anı Yayıncılık.
• Atalay, Z. Ö. (2014). Farklılaştırılmış sosyal bilgiler öğretiminin üstün zekâlı öğrencilerin akademik başarı, tutum, eleştirel düşünme ve yaratıcılıklarına etkisi. [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Avcı, S. ve Yüksel, A. (2018). Farklılaştırılmış öğretim teori ve uygulama. Nobel Yayınları.
• Aykaç, N. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim-öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46–73.
• Balaban Salı, J. (2016). Verilerin toplanması. İçinde M. Ataizi, A. Şimşek, J. Balaban Salı ve Y. Akbulut (Ed.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (ss. 135–161). Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Banks, J. (2012). Gifted and talented students. İçinde Encyclopaedia of Diversity in Education (ss. 1–28). SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781452218533.n316
• Beauchaine, V. C. (2009). Differentiating instruction to close the achievement gap for special education students using everyday math. [Doctoral dissertation, Boston College Lynch School].
• Beler, Y. (2010). Farklılaştırılmış öğretim ortamının sınıf yönetimine ve öğrencilerin akademik başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi].
• Bergstrom, T. M. (2015). Gatekeepers for gifted social studies: Case studies of middle school teachers. [Doctoral dissertation, University of South Florida].
• Bondley, D. (2011). How will differentiated instruction affect student learning? [Master thesis, State University].
• Brevik, L. M., Gunnulfsen, A. E., & Renzulli, J. S. (2018). Student teachers’ practice and experience with differentiated instruction for students with higher learning potential. Teaching and Teacher Education, 71, 34–45. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.12.003
• Burkett, J. A. (2013). Teacher perception on differentiated instruction and its influence on instructional practice. [Doctoral dissertation, Oklahoma State University].
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & research design: Choosing among fiveapproaches. SAGE Publications.
• Çetintaş, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretiminde farklılaştırılmış çalışma yapraklarının kullanımı: Bir eylem araştırması. [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi].
• Danzi, J., Reul, K., & Smith, R. (2008). Improving student motivation in mixed ability classrooms using differentiated instruction. Online Submission.
• Daşcıoğlu, K. ve Şimşek, S. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. İçinde M. Aydın, T. Kodal, Y. Doğan, Z. Tangülü, V. Alkan, Y. Topkaya, K. Daşcıoğlu, F. Bozkurt, G. Yıldırım, S. Şimşek, E. Yaylak, D. Coşkun, Ö. Tarhan, M. Öztürk, K. Aykırı ve Oturak (Ed.), Sosyal bilgiler eğitimine giriş kavramlar, yaklaşımlar, etkinlikler (ss. 111–121). Anı Yayıncılık.
• Demir, S. (2013). Farklılaştırılmış öğretim yöntemlerinin öğrencilerin akademik başarı, öğrenme yaklaşımları ve kalıcılık puanları üzerindeki etkisi. [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
• Demir, S. ve Gürol, M. (2015). Farklılaştırılmış öğretim yöntemlerinin derin ve yüzeysel öğrenen öğrencilerin kalıcılık puanları üzerindeki etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(2), 187–206. https://doi.org/10.14527/pegegog.2015.010
• Ekinci, O. (2016). Farklılaştırılmış öğretim yaklaşımının ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin matematik dersindeki başarısına ve tutumuna etkisi. [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi].
• Ellis, D., Ellis, K., Huemann, L., & Stolarik, E. (2007). Improving mathematics skills using differentiated instruction with primary and high school students. Online Submission.
• Gangi, S. (2011). Differentiating instruction using multiple intelligences in the elementary school classroom: A literature review. [Master thesis, University of Wisconsin-Stout].
• Gibson, E. L. (2005). Addressing the needs of diverse learners through differentiated instruction. [Master thesis, Humboldt State University].
• Good, M. (2006). Differentiated instruction: Principles and techniques for the elementary grades. [Master thesis, Dominican University].
• Heacox, D. (2002). Differentiating instruction in the regular classroom: How to reach and teach all learners, grades 3-12. Free Spirit Publishing.
• Hellman, D. W. (2007). Implementing differentiated instruction in urban, title I schools: Effects of facilitated support groups and program fidelity on student achievement. [Doctoral dissertation, College of Education University].
• Kaplan Sayı, A. (2013). Farklılaştırılmış yabancı dil öğretiminin üstün zekâlı öğrencilerde erişiye, eleştirel düşünmeye ve yaratıcılığa etkisi. [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Kara, C. (2019). Sosyal bilgiler felsefe, sosyoloji ilişkisi. İçinde C. Taşkıran, K. Coşkun, C. Kara, Z. Çakmak, B. Bulut, A. Meydan, Y. Topkaya, M. Şentürk, Z. Tangülü, A. Tosun, F. Ezer, Ü. Ulukaya Öteleş ve M. B. Yılar (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri (ss. 54–71). Pegem Akademi Yayınları.
• Karadağ, R. (2010). İlköğretim Türkçe dersinde farklılaştırılmış öğretim yaklaşımının uygulanması: Bir eylem araştırması. [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi].
• Keskin, Y. (2019). Sosyal bilgiler programı tarihi ve güncel gelişmeler. İçinde M. B. Yıllar, P. Tağrikulu, Ö. Akman, T. Çelikkaya, H. Yakar, D. Gürel, E. Görmez, A. Akçalı Avcı, İ. Altıntaş Namlı, S. Demirezen, F. Bozkurt, S. Mercan Işık, Ç. Demirbaş Öztürk, F. Gürgil, E. Bozkurt ve Z. A. Emir (Ed.), Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi 1 (ss. 1–41). Pegem Akademi Yayınları.
• Kronberg, R., York-Barr, J., Arnold, K., Gombos, S., Truex, S., Vallejo, B., & Stevenson, J. (1997). Differentiated teaching and learning in heterogeneous classrooms: strategies for meeting the needs of all students. Institute on Community Integration, University of Minnesota.
• Lott, M. (2021). The relationship between differentiated instruction and student achievement found in title i 3rd-5th grade elementary school students: a quantitative quasi- experimental design study. [Doctoral dissertation. Northcentral University].
• Maddox, C. (2015). Scholar works elementary (K-5) teachers’ perceptions of differentiated instruction part of the curriculum and instruction commons, elementary and middle and secondary education administration commons, and the elementary education and teaching commons. [Doctoral dissertation, Walden University].
• Marone, D. A. (2013). Integrating choice in a differentiated history class. [Doctoral dissertation, Northeastern University].
• Mayer, R. E. (2008). Incorporating individual differences into the science of learning. Association For Psychological Science, 6(6), 507–508.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan (ed.)). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mills, M., Monk, S., Keddie, A., Renshaw, P., Christie, P., Geelan, D., & Gowlett, C. (2014). Differentiated learning: From policy to classroom. Oxford Review of Education, 40(3), 331–348. https://doi.org/10.1080/03054985.2014.911725
• Moon, T. R. (2005). The role of assessment in differentiation. Theory Into Practice, 44(3), 226–233.
• Özer, S. (2016). Düşünme stillerine göre farklılaştırılmış öğretim etkinliklerinin öğrencilerin erişilerine, mesleki yabancı dil dersine yönelik tutumlarına ve öğrenilenlerin kalıcılığına etkisi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Özkanoğlu, Ö. (2015). Early childhood teachers’ views about and practices with differentiated instruction in the primary years programme. [Doctoral dissertation, Middle East Technical University].
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir (ed.)). Pegem Akademi Yayınları.
• Pope, N. G. (2022). A qualitative study identifying perspectives, experiences, and needs of school principals and teachers to lead a culture of differentiated teaching and learning. [Doctoral dissertation, Louisiana Tech University].
• Prince, F. G. (2020). Middle school teachers’ use of differentiated instruction strategies. [Doctoral dissertation, Walden University].
• Rodriguez, A. (2012). An analysis of elementary school teachers’ knowledge and use of differentiated instruction. [Doctoral dissertation, Olivet Nazarene University].
• Rogers, J. M. (1995). Perceptions of staff of the Lincoln Public Schools concerning the implementation of differentiated social studies classes for gifted students in a middle school setting: A case study. [Doctoral dissertation, The University of Nebraska].
• Scott, B. (2012). The effectiveness of differentiated instruction in the elementary mathematics classroom. [Doctoral dissertation, Ball State University].
• Sherman, W. (2008). Differentiated instruction: A review of the literature. İçinde Metropolitan Educational Research Consortium. Educational Leadership, Virginia.
• Stewart, O. S. (2016). Teachers’ perceptions of differentiated instruction in elementary reading. [Doctoral dissertation, Walden University].
• Stirling, D. (2009). Motivation in education. Motivation in Education, 29(2013), 1–221. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190666453.013.24
• Subban, P. (2006). Differentiated instruction: A research basis. International Education Journal, 7(7), 935–947.
• Şaldırdak, B. (2012). Farklılaştırılmış öğretim uygulamalarının matematik başarısına etkisi. [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi].
• Şentürk, C. (2017). İlkokulda uygulanan farklılaştırılmış öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Tanyel, H. H. (2022). Sosyal bilgiler dersinde finansal okuryazarlık becerisinin kazandırılmasında farklılaştırılmış öğretim etkinliklerinin etkisi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programının karşılaştırması. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461–487.
• Thakur, K. (2014). Differentiated instruction in the inclusive classroom. Research Journal of Educational Sciences, 2(7), 10–14.
• Theisen, T. (2002). Differentiated instruction in the foreign language classroom: Meeting the diverse needs of all learners. Comminuque, 6.
• Tomlinson, C. A. (1995). Deciding to differentiate instruction in middle school: One school’s journey. Gifted Child Quarterly, 39(2), 77–87. https://doi.org/doi:10.1177/001698629503900204
• Tomlinson, C. A. (1999). Mapping a route toward differentiated instruction. Educational Leadership, 57(1), 12–16.
• Tomlinson, C. A. (2001a). How to differentiate instruction in mixed-ability classroom. Ascd.
• Tomlinson, C. A. (2001b). Standards and the art of teaching: Crafting high-quality classrooms. NASSP Bulletin, 38–47.
• Tomlinson, C. A. (2005a). Grading and differentiation: Paradox or good practice? Theory into Practice, 44(3), 262–269.
• Tomlinson, C. A. (2005b). Travelling the road to differentiation in staff development. Journal of Staff Development, 26(4), 8–12.
• Tomlinson, C. A. (2007). Learning to love assessment. Educational Leadership, 65(4), 8–13.
• Tomlinson, C. A. (2008). The goals of differentiation. Educational Leadership, 66(3), 26–30.
• Tomlinson, C. A. (2014). The differentiated classroom: Responding to the needs of all learners (2. baskı).
• Tomlinson, C. A., & Stickland, C. A. (2005). Differentiation in practice: A resource guide for differentiating curriculum, grades 9-12. Association for Supervision and Curriculum Development.
• Ulusoy, A. (2023). Sosyal bilgiler eğitiminde farklılaştırılmış öğretim uygulamalarının tarihsel analizi ve günümüzde uygulanma sürecinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. [Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
• Umar, Ç. N. (2014). Karma öğrenme yöntemi ile farklılaştırılmış öğretim ortamının üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin akademik başarılarına, eleştirel düşünme becerilerine ve yaratıcılıklarına etkisi. [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Uzun, A. (2022). Özel yetenekli öğrencilerin sosyal bilgiler dersinde farklılaştırılmış öğretim etkinliklerine yönelik görüşleri. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
• Üçarkuş, E. (2020). Sosyal bilgiler dersinde farklılaştırılmış öğretimin öğrencilerin akademik başarı ile beceri erişilerine etkisinin ve görüşlerinin incelenmesi. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi].
• Valiandes, S. (2015). Evaluating the impact of differentiated instruction on literacy and reading in mixed ability classrooms: Quality and equity dimensions of education effectiveness. Studies in Educational Evaluation, 45, 17–26. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2015.02.005
• Valiandes, S., & Neophytou, L. (2018). Teachers’ professional development for differentiated instruction in mixed-ability classrooms: investigating the impact of a development program on teachers’ professional learning and on students’ achievement. Teacher Development, 22(1), 123–138. https://doi.org/10.1080/13664530.2017.1338196
• Waid, N. (2016). Social studies teachers’ use of differentiated instruction to help struggling learners. [Doctoral dissertation, Walden University].
• Wan, S. W. Y. (2017). Differentiated instruction: are Hong Kong in-service teachers ready? Teachers and Teaching: Theory and Practice, 23(3), 284–311. https://doi.org/10.1080/13540602.2016.1204289
• Woo, Y. S. (1991). A differentiated social studies curriculum model for gifted students on the junior high school level in Korea. [Doctoral dissertation, Columbia University].
• Yabaş, D. (2008). Farklılaştırılmış öğretim tasarımının öğrencilerin özyeterlik algıları, bilişüstü becerileri ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi].
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.