The Role of Background in Creation of the Future in Architecture: The Case of Kadıoğlu Neighbourhood, Şanlıurfa

Year 2019, Volume: 12 Issue: 1, 118 - 134, 15.03.2019

Fatma Demet Aykal Mine Baran Meltem Erbaş

Abstract

Turkey;
is a country of rich civilizations, which dates back thousands of years. For
this reason, it is one of the countries with high universal responsibilities in
the protection of the common cultural heritage of humanity. The importance of
preserving the texture of history cannot be limited only in order to introduce
our past values to future generations. In addition, past accumulation needs to
be considered as the most important resource in the creation of the future.
However, modern formations in architecture and urbanism without taking these
historical values into consideration accelerate alienation in society. To
preserve the cultural heritage of different cultures in the same respect and
dignity; In the globalizing world, the feelings of peace and brotherhood are
rooted. It will also create a rich and multicolored culture mosaic with the
interaction of different cultures. This will also contribute to cultural
sustainability.  The purpose of this
study is; Şanlıurfa traditional houses and street texture, which can survive
from past to present; to determine the basic design criteria and user values.
It is also an example in the design of new residential areas. Thus, a step will
be taken to prevent alienation in the scale of architecture and urbanism in
society. In this study, firstly the concepts such as sustainability of
historical texture, alienation and city ownership were investigated. Then, the
historical texture of traditional houses and street textures in Sanliurfa was
examined with written and visual sources. In addition, their present state is
determined by visual analysis and photography. Finally, the basic criteria of
the designs which are effective on the user during the design phase and taking
into account the mutual respect are determined. Concepts such as privacy,
direction, climate data, socio-psychological structure and culture are
important parameters in the design. These criteria should be applied in new
settlements in order to protect the city identity. In the study, suggestions
were given to protect the identity of the city

Keywords

Kadıoğlu neighbourhood, Backgraound, Şanlıurfa

Mimarideki Geçmişin Geleceğin Yaratılmasındaki Rolü: Şanlıurfa İli, Kadıoğlu Mahallesi Örneği

Abstract

Türkiye,
binlerce yıllık bir geçmişe dayanan zengin uygarlıkların yaşadığı bir ülkedir.
Bu nedenle insanlığın ortak kültürel mirasının korunması konusunda, evrensel
sorumlulukları yüksek olan ülkelerin başında gelmektedir. Tarihi dokunun
korunmasındaki önemi sadece geçmiş değerlerimizi gelecek kuşaklara tanıtabilmek
amacıyla sınırlandırılamaz. Bunun yanı sıra geçmiş birikimin geleceğin
yaratılmasında en önemli kaynak olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak
mimarlıkta ve şehircilikte bu tarihsel değerleri dikkate almadan
gerçekleştirilen modern oluşumlar toplumda yabancılaşmayı hızlandırmaktadır.
Farklı kültürlerin kültürel mirasını aynı dikkat ve saygınlık içinde korumak;
küreselleşen dünyada barış ve kardeşlik duygularının kökleşmesini
sağlamaktadır. Ayrıca farklı kültürlerin birbirlerine olan etkileşimi ile
zengin ve çok renkli bir kültür mozaiğinin gelişmesinde güç oluşturacaktır. Bu
aynı zamanda kültürel sürdürülebilirliğe de katkı sağlayabilecektir. Bu
çalışmanın amacı; geçmişten günümüze kadar varlıklarını sürdürebilen Şanlıurfa
Kadıoğlu Mahallesi geleneksel evleri ve sokak dokusunun;  temel tasarım kriterleri ve kullanıcı
değerlerinin belirlenerek, yeni yerleşim bölgelerinin tasarımında örnek olmasının
sağlanmasıdır. Böylece toplumda mimarlık ve şehircilik ölçeğinde
yabancılaşmanın engellenmesi için bir adım atılmış olacaktır. Çalışmada
öncelikle tarihi dokunun sürdürülebilirliği, yabancılaşma ve kenti sahiplenme
gibi kavramlar araştırılmıştır. Daha sonra Şanlıurfa genelinde tarihi doku
kapsamında geleneksel evler ve sokak dokularının geçmişteki durumu yazılı ve
görsel kaynaklarla incelenmiştir. Ayrıca günümüzdeki hali görsel analiz ve
fotoğraflamalar yöntemiyle tespit edilmiştir. Son olarak tasarım aşamasında
kullanıcı üzerinde etkili olan ve karşılıklı saygıyı dikkate alarak yapılan
tasarımlardan temel kriterler belirlenmiştir. Mahremiyet, yön, iklim verileri,
sosyo-psikolojik yapı, kültür vb. kavramların tasarımda önemli parametreler
olduğu örneklerde görülmektedir. Bu kriterler kent kimliğinin korunması adına
yeni yerleşim bölgelerinde uygulanmalıdır. Çalışmada buna yönelik öneriler
sunulmuştur.

Keywords

Kadıoğlu Mahallesi, Geçmiş birikimler, Şanlıurfa

References

• Açıksöz, S.G. ve Çetinkale, S., (2007). Kentsel peyzajda geleneksel dokunun sürdürülebilirliği: Bartın örneği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 2007, 13 (2): 81-88.
• Ahunbay, Z. (2004). Tarihi çevre koruma ve restorasyon, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları: 28, 3. Basım, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, S:184.
• Akın, N. ve Batur, A. , (2003). Kentsel korumada cephe sürekliliği: Konuralp örneği. Mimar.İst Dergisi (10):68.
• Altınöz, A.G.B. , (2010). Tarihi dokuda Yeni’nin inşası, Mimarlar Odası İzmir Şubesi Ege Mimarlık Dergisi, (75):18-27.
• Aydınlı, S. (1992). Mimarlıkta görsel analiz, İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, İstanbul.
• Aysu, M.E. , (1976). Eski kent mekânlarını düzenleme ilkeleri, İ.D.M.M. A. Doktora Tezi, İstanbul.
• Bayraktar, G. (2015). Tarihi çevrede değişim olgusunun yeni doku ve yeni yapı tasarımı bağlamında değerlendirilmesi- İstanbul Beyoğlu Demirören Avm örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İstanbul, s: 1.
• Birlik, S. Ve Ertürk, Z. , (1999 ). Tarihi çevrede tasarım. Arkitekt Dergisi, (465) : 40-46.
• Bostancı, S.H., (2008). Kent siluetlerinin entropi yaklaşımı ile değerlendirmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Doktora Tezi, İstanbul.
• Karaman, A. , (1991). Kentsel peyzaj içinde yüksek yapı tasarım ilkeleri: İstanbul üzerinde gözlemler. Ders Notları, Mimar Sinan Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Karatosun, M.B., (2010). Geleneksel dokularda yeni yapı tasarımı: Alaçatı örneğinin incelenmesi. Ege Mimarlık Dergisi, 32.
• Koçak, N. (2004). Tarihi özellikleriyle Safranbolu kenti-çarşı kesimi ve peyzaj mimarlığı açısından irdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Bartın, S:102.
• Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre korumanın mimarlık boyutu kuram ve uygulama, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, 1. Basım, Güzel Sanatlar Matbaası, İstanbul, S:207.
• Lıvtopuz, M. N., (1988). Eski kent dokularında yenileme ve koruma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, H. (2007). Tarihi çevrede kentsel peyzaj tasarım ilkelerinin belirlenmesi, İstanbul Zeyrek örneğinde bir irdeleme. Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Bartın, S: 129.
• Özyaba, M. (1999). Kentsel alanların planlanması ve tasarımı. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Ders Notları,: 54, Trabzon, S: 424-467.
• Parsons, R., (2010). Principles for new design in historic settings. New Designs in Historic Settings, 7-11, Historic Scotland.
• Url 1 (2013). http://Forum.Skyscraperpage.Com/Showthread.Php?T=170279&Page=350. (Erişim Tarihi:11.02.2013).
• Url 2 (2013). Eski Dokuda Yeni, Çağdaş Yapılar Yapmak, https://mitademo.wordpress.com/2011/08/28/eski-dokuda-yeni/ , (Erişim Tarihi: 16. 12. 2013).
• Url 3. (2013). Agence Commerciale Opac de l'Aube / Colomès + Nomdedeu Architectes https://www.archdaily.com/67620/agence-commerciale-opac-de-laube-colomes-nomdedeu-architectes (Erişim Tarihi: 11.02.2013)
• Url 4. (2013). http://en.wikipedia.org/Wiki/Porta_Ticinese_(Medieval) . , (Erişim Tarihi: 13.12.2013).
• Velioğlu, A. (1992). Tarihi çevre içinde mimari tasarım ve süreci üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, , Trabzon.
• Zeren, M.T., (2010). Tarihi çevrede yeni ek ve yeni yapı olgusu çağdaş yaklaşım örnekleri, Yalın Yayıncılık, İstanbul.