PRODUCTION OF HOT-STONE COOKING IN BODAMLI (GÜNEYSU) KÖYÜ, VAKFIKEBİR/TRABZON

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 27, 165 - 184, 15.10.2019

Suat İskender

https://doi.org/10.18220/kid.633221

Öz

Hot-stone
cooking is a common practice in Eastern Black Sea traditional culture. A
large-scale example of this is the stone oven called taş fırın made by talented masons. Another type of hot stone
cooking is pileki, a smaller scale
stone container made by carving the stone as a huge bowl with a flat basement,
in which the food is cooked once covered by a plane stone tablet called taş sacı. The article presents the
observations of the environment and production process in the Vakfıkebir district,
Trabzon, where these hot-stone cooking equipments are still produced.  The findings and observations about these two
types of hot-stone cooking are recorded and small cooking tools made of stone
are documented since hot stone cooking is a part of the traditional cultural
asset now disappearing.

Anahtar Kelimeler

Trabzon hot-stone cooking, Pileki, taş sacı, Vakfikebir

PİLEKİ, TAŞ SACI YAPIMI ÜZERİNE: BODAMLİ (GÜNEYSU) KÖYÜ, VAKFIKEBİR/TRABZON

Öz

Taştan pişirme ürünleri yapımı Doğu Karadeniz geleneksel kültüründe
yaygın bir uygulamadır. Bunun büyük ölçekli bir örneği taş fırınlardır. Daha
küçük ölçekli ürünler pileki denen taş ocaklar ile bunların üzerine konularak
kullanılan sac taşlarıdır. Yazıda, bunların Trabzon’un Vakfıkebir ilçesinde
üretildiği ortam ve üretim süreciyle ilgili gözlemler yer almaktadır. Günümüzde
kaybolmakta olan geleneksel bir kültür varlığının bir parçası olan taştan küçük
iki pişirme aracı ile ilgili bir tespit çalışması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pileki, taş sacı, Vakfıkebir

Kaynakça

• ARIKAN, Alev Dündar-ÖZKEŞKEK, Maksut, “Türk Mutfağında Geleneksel Ekmek Pişirme Yöntem, Araç ve Gereçlerinin Yaşatılması: Pileki Örneği”, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, Vol: 41, Spring 2019, pp. 52-61.
• KAZMAZ, Süleyman, Rize-Çayeli/Halk Kültürü Araştırmaları II (Küçük Sanat Hayatı), Türk Halk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, Ankara 2001.
• OĞUZ, Burhan, Türkiye Halkının Kültür Kökenleri 1-Teknikleri, Müesseseleri, İnanç ve Âdetleri / Giriş - Beslenme Teknikleri, İstanbul Matbaası, İstanbul 1976.
• UZUN, Ali-UZUN, Sebahat, Taşhanadan Aşhaneye Pileki, İyidere Kaymakamlığı Kültür Yayınları, Ankara 2008.
• “50 Yıldır Pileki Yapıyor”, http://www.toplumgazetesi.com/haber/50-yildir-pleki-yapiyor-3067.html, (Erişim:23/12/2018).
• “Onbin Yıllık Geleneğin Son Ustası-Çarşamba’da Son Temsilci”, http://www. gazetearena.com/haber/son-temsilci, (Erişim: 23/12/2019).
• “Pileki Mağarasının Turizme Kazandırılma Projesi”, https://www.haberler.com/ pileki-magarasinin-turizme-kazandirilmasi-projesi-3654647-haberi/, (Erişim: 25/12/2018.
• “Pileki Ekmeği Kuşaktan Kuşağa Aktarılıyor.”, https://www.trtavaz.com.tr/fotogaleri/ pileki-ekmegi-kusaktan-kusaga-aktariliyor/5910217401a30a23dc718f2f,(Erişim: 23.12.2018)
• “Pileki Ekmeğinin Tadı”, http://blog.milliyet.com.tr/pileki-ekmeginin-tadi/Blog/? BlogNo=367047, Erişim: 05.07.2019.