Rûyânî ve Bahru'l-Mezheb Adlı Eseri

Yıl 2021, Sayı: 38, 181 - 211, 31.12.2021

Mehmet Aziz Yaşar

https://doi.org/10.35209/ksuifd.979032

Öz

Şâfiî mezhebinin ikinci döneminde yer alan hicrî V. yy. da yetişen önemli simalardan biri Ebü’l-Mehâsin er-Rûyânî’dir. Dönemin önemli ilim merkezlerine seyahatler yaparak birçok Şâfiî fukahâsından ders alan Rûyânî, Şâfiî mezhebine derin bir vükufiyet elde etmiştir. Zamanın Şâfiî’si olarak anılan Rûyânî, medrese ve camilerde ders vererek çok sayıda âlim yetiştirmiştir. Bunun yanında Şâfiî fıkhına yönelik çalışmalar yaparak Şâfiî mezhebinin gelişiminde önemli katkılar sunmuştur. Bu çalışmaları arasında en çok dikkat çeken ise Baḥrü’l-meẕheb fî fürûʿı meẕheb adlı eseridir. Müellifinin ününü geçerek hak ettiği şöhrete ulaşan eserde, mezhep içi ihtilaflara yer verilmesinin yanında diğer mezheplerin görüşlerine de yer verilmiştir. Bu anlamda da eser, hem mezhep içi hem de mezhepler arası mukayeseli bir çalışma niteliğini kazanmıştır. Makalemizde Rûyânî’nin kısa biyografisinden sonra Baḥrü’l-meẕheb adlı eseri farklı açılardan incelenmiştir. Bu kapsamda eserin içerik ve tasnifine ana hatlarıyla değinildikten sonra istifade ettiği kaynaklar ve eserde izlenen metod tespit edilmeye çalışılmıştır. Ardından eserin mezhepteki konumu de ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

İslâm Hukuku, Şâfiî, Fıkıh, Rûyânî, Baḥrü’l-meẕheb

Rūyānī and His Word Named Baḥr al-Madhhab

Öz

In the second period of the Shāfiʿī school, Ebü'l-Mehâsin al-Rūyānī is one of the important figures who grew up in the hijrī 5th century. Rūyānī, who took lessons from many Shāfiʿī scholars while traveling to the important science centers of the period, gained a deep knowledge of the Shāfiʿī school. Rūyānī, known as the Shāfiʿī of the time, trained many scholars by giving lectures in madrasahs and mosques. In addition, he made important contributions to the development of Shāfiʿī school by making studies on Shāfiʿī fiqh. The most striking among these works is Baḥr al- madhhab fī furūʿi madhhab al-Imām al-Shāfiʿī. In the work, which has achieved the fame it deserves by surpassing the fame of its author, the opinions of other sects are also included, as well as the conflicts within the school. In this sense, the work has gained the quality of a comparative study both within and between sects. In our article, after a short biography of Rūyānī, his work Baḥr al- madhhab has been examined from different perspectives. In this context, after mentioning the broad outlines of the content and classification of the work, we try to determine the sources he used and the method followed in the work. Then the position of the work in the school is also discussed.

Kaynakça

• Acar, H. İbrahim. “İddet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21/466-471. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Alî Cum‘e, Muhammed Abdulvehhâb. el-Madḥal ilâ dirâsâti’l-mezâhibi’l-fıkhiyye. Kahire: Dâru’s-Selâm, 1422
• ‘Askalânî, Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. ed-Dürerü’l-kâmine fî aʿyâni’l-miʾeti’s̱-s̱âmine. Thk. Muhammed Abdülmuîd Han. 6 Cilt. Hindistan: Meclisu Dâireti’l-Ma‘âri’l-‘Usmâniyye, 1392/1972.
• Aybakan, Bilal. “Şâfiî Mezhebi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/233-247. Ankara: TDV Yayınları, 2010).
• Bakkal, Ali. “Rûyânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/275. İstanbul: TDV Yayınları, 2008.
• Beyhakī, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Maʿrifetü’s-sünen ve’l-âs̱âr. thk. Abdulmu‘tî Emîn Kal‘acî. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Kuteybe, 1412/1991.