Ortaöğretim Öğretmenlerinin Öğrenmeye ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 3, 1572 - 1601, 31.12.2021

Ferat Dalaman , Ahmet Kara

https://doi.org/10.33437/ksusbd.938265

Öz

Bu araştırmanın amacı; ortaöğretim öğretmenlerinin öğrenmeye ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılının birinci yarıyılında Malatya ili merkez ilçelerindeki liselerde görev yapan 588 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada Kara (2010) tarafından geliştirilen “Öğrenmeye İlişkin Tutum Ölçeği” ve Demirel ile Ünişen (2018) tarafından geliştirilmiş olan “Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma, betimsel yöntem izlenerek gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerin kıdemleri, eğitim düzeyleri ve iş doyum düzeyleri açısından öğrenmenin doğasına ilişkin tutumlarında, öğrenmeye ilişkin kaygılarında, öğrenmeden beklentilerinde, öğrenmeye açık olma tutumlarında, öğretmenlik mesleğine değer verme, mesleki gelişime açıklık, mesleki tükenmişlikleri ve mesleğe ilgisizliklerinde anlamlı farklar gözlenmiştir. Özellikle öğrenmenin doğası, öğrenmeye ilişkin beklentiler, öğrenmeye açık olma ve öğretmenlik mesleğine değer verme tutumlarının artması; Öğrenmeye açık olma, mesleğe değer verme, mesleki tükenmişlik ve mesleğe ilgisizliği artırırken öğrenmeye ilişkin kaygılar ve mesleki gelişime açık olma tutumlarını azalttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik Mesleği, Öğrenme, Tutum, Öğrenme ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum, Öğretmen.

Kaynakça

• Aktürk, A. O. (2012). Öğretmen Adaylarının Öğrenmeye İlişkin Tutumlarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenlerine ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),13(3), 283-297.
• Arı, E. (2011). Temel Kavramlar. Öğrenme Öğretme Kuram ve Yaklaşımları. (1 Baskı). Sevil Büyükalan Filiz (Editör). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Arkonaç, S. (1998). Psikoloji Zihin Süreçleri Bilimi. Alfa Basın Dağıtım.
• Baykara Pehlivan, K. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo – Kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 151-168.
• Bilgin, H. (1996). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Öğretmenlik Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozdoğan, A.E., Aydın, D. & Yıldırım, K. (2007). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 209-222.
• Bursalıoğlu, Z. (1994). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem Yayın. Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El kitabı. 20. Baskı. Pegem Akademi.
• Can, G. (1987). Öğretmenlik Meslek Anlayışı Üzerine bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1).
• Canakay, E. U. (2006). Müzik Teorisi Dersine İlişkin Tutum Ölçeği Geliştirme. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli 26-28 Nisan.
• Chan, K. W. & Elliott, R. G. (2004). Relational Analysis of Personal Epistemology and Conceptions about Teaching and Learning. Teaching and Teacher Education, 20, 817-831.
• Chan, K. W., Tan, J. & Khoo, A. (2007). Pre-Service Teachers’ Conceptions about Teaching and Learning: A Closer Look at Singapore Cultural Context. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 35(2), 181–195.
• Çakmak, E.K., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş., Büyüköztürk Ş. & Demirel, F. (2008). İlköğretim İkinci Kademe ve Lise Öğrencilerinin Ders ve Sınıf Düzeylerine Göre Öğrenme Stratejileri ve Güdülenme Düzeylerinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-27.
• Çapa Y. & Çil, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 67–73.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelerine Göre İncelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(9), 33-53.
• Çetin, Ş. (2003). Anadolu Öğretmen Lisesi ve Düz Lise Çıkışlı Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi.
• Çelik, S., Yıldırım, D., Batur, Ö., Çime, E., Çapraz, F. & Kubat, N. (2014). Öğrenci Hemşirelerin Öğrenme Stratejileri ve Stillerinin Belirlenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 13(1), 13-27.
• Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Dağ, E. (2010). Sınıf Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları ile Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etmelerinde Etkili olan Faktörler Arasındaki İlişki (İzmir Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirel, Ö. (2012). Öğretim İlke ve Yöntemleri Öğretme Sanatı. (19. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirel, N. & Ünişen, A. (2018). Öğretmenlerin Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67), 997-1013.
• Demirtaş, H. & Özer, N. (2011). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları ile Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(159), 96-11.
• Duman, B. (2008). Öğrenme Öğretme Kuramları ve Süreç Temelli Öğrenme. (2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı, M. T. & Güven, K. (2000). Öğretmenliğe İlişkin Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116).
• Fındıkçı, İ. (1991). Öğretmenlerin Disiplin Konusundaki Tutumları. Eğitimde Nitelik Geliştirme Eğitimde Arayışlar 1. Sempozyumu Bildiri Metinleri. Kültür Yayınları.
• Garfıeld, J.C. (1973). Effects of The Child’s Social Classes on School Counsellor’s Decision Making. Journal of Counselling Psychology, 20.
• Gündoğan, N. (2003). Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde bir İstihdam Politikası Aracı Olarak Yaşam Boyu Öğrenme ve Bazı Örnek Program ve Uygulamalar. Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi,7(2).
• Güdek, B. (2007). Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı 1. ve 4. Sınıf Öğrencilerinin Müzik Öğretmenliği Mesleğine Yönelik Tutumlarının Öğrenciye Ait Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gürbüz, H. & Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz Yüksek Lisans Programına Devam Eden Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları (Atatürk Üniversitesi örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-83.
• Gürbüztürk, O. & Genç, S. Z. (2004). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 47-62.
• Gürkan, T. (1993). İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumlarıyla Benlik Kavramları Arasındaki İlişki. Sevinç Matbaası.
• Güven, M. & Kürüm, D. (2006). Öğrenme Stilleri ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişkiye Genel Bir Bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 75-90.
• Hancock, E. S. & Gallard, A. J. (2004). Preservice Science Teachers' Beliefs about Teaching and Learning: The influence of K-12 Field Experiences. Journal of Science Teacher Education, 15(4), 281-291. İpek, S. (2015). Temel Eğitimde Görev Yapan Öğretmenlerin Sınıf Yönetimi Öz-Yeterlik İnançları ve Mesleki Tutumları (Rize İli Örneği). Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı.
• İzci, E. & Kara, A. (2010). Fransa’da Eğitim Personelinin Hizmet İçi Eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 161-168.
• Kara, A. (2010). Öğrenmeye İlişkin Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 49-62.
• Kara, A., İzci, E. & Ulutaş, A. (2011). Resmi ve Özel İlköğretim Birinci Kademede Öğrenim Gören Öğrencilerin Öğrenmeye İlişkin Tutumları. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 988-1006.
• Kara, A., Tekin, H., Ünişen, A. & İzci, E. (2016). Ortaokul Öğrencilerinin Öğrenmeye İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 56-65.
• Karagözoğlu, G. (1987). Yükseköğretime Geçişte Öğretmenlik Mesleğine Yönelme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 35-46.
• Kaya, H. & Akçin, E. (2002). Öğrenme Biçimleri, Stilleri ve Hemşirelik Eğitimi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 31–35.
• Krull, E., Koni, I. & Oras, K. (2013). Impact on student teachers conception of learning and teaching from studying a course in educational psychology. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 41(2), 218-231
• Kuyumcu, E. (2019). Öğretmenlerin Mesleki Genel Yeterlik Algıları ile Öğretmenlik Mesleklerine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçükahmet, L. (1976). Öğretmen Yetiştiren Kurum Öğretmenlerinin Tutumları. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Malsawmi H. & Renthlei, M. (2015). International Journal of Multidisciplinary. Approach & Studies, 5/2(3), 121-127. MEB (2019). 2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/, Erişim Tarihi: 10.09.2020
• Murat, M., Ünişen, A. & Kanadlı, S. (2010). Eğitim Fakültesine Yeni Başlayan Öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğini Algılayışları ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 226-244.
• Murathan, T. (2014). Spor Eğitimcilerinin Bilgisayar Destekli Eğitim Algılarının Öğrenmeye İlişkin Tutumları Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Oral, B. (1997). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamasına İlişkin Görüşleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 4, 223.
• Osunde, A. U. & Izevbigie, T. I. (2006). An assessment of teachers’ attitude towards teaching profession in Midwestern Nigeria, Education, 126(3), 462-467.
• Özden, Y. (2000). Öğrenme ve Öğretme. Pegem Yayınevi.
• Özdemir, H. (2015). Hemşirelik Öğrencilerinin Öğrenme Sitilleri ve Psikomotor Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özder, Y., Konedralı, G. & Zeki, C.P. (2010).Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 253-275.
• Rosnow, R. L. & Rosenthal, R. (1997). People Studying People: Artifacts and Ethics in Behavioral Research. W.H. Freeman
• Rula L. D. (2006). University Students’ Beliefs about Learning English and French in Lebanon. System, 34(1), 80-96.
• Sağlam, A. Ç. (2008). Müzik öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5, (1), 59-69.
• Semerci, N. (2008). Anadolu Öğretmen Lisesi Öğrencilerinin Öğretmenliğe İlişkin Tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Dergisi, 18(1), 139-157.
• Schunk, H. D. (2009). Öğrenme Teorileri Eğitimsel bir Bakış. Nobel Yayın.
• Soran, H., Demirci, C. & Atav, E. (1996). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilimleri öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi. II. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi.
• Sütçü, M. A. (1997). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniver. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sözer, E. (1996). Üniversitelerde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 7-21.
• Şimşek, H. (2005). Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programına Devam Eden Öğrencilerin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 25–50.
• Tanrıöğen, A. (1997). Buca Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (8)13, 17-22.
• Temizkan, M. (2008). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 461– 486.
• Terzi, A.R. & Tezci, E. (2007). Necatibey Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğretmenlik Mesleğine ilişkin Tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 13(4), 593-614.
• Tigchelaar, A., Vermunt, J. D. & Brouwer, N. (2014). Patterns of development in second-career teachers' conceptions of teaching and learning. Teaching and Teacher Education, 41, 111-120.
• Turgut, M. F. (1992). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Metotları. Saydam Matbaacılık.
• Ülgen, G. (1997). Eğitim Psikolojisi: Kavramlar, İlkeler, Yöntemler, Kuramlar ve Uygulamalar. 3. Baskı, Alkım Yayınları. Wılson, J. H. (2008). Instructor Attitudes Toward Students: Job Satisfaction and Student Outcomes. College Teaching, 56(4), 225-229.
• Yaman, F. & Yazar, T. (2014). Öğretmenlerin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimlerinin İncelenmesi (Diyarbakır İli Örneği). K.Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1553-1566.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumları: Kuramsal bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.