KURUM İMAJININ ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞINA ETKİSİNDE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE BİR PİLOT ÇALIŞMA

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 23 - 36, 30.06.2018

Burcu Yiğit , Turhan Erkmen

Öz

Bu
çalışmanın amacı, kurum imajının örgütlerdeki gönüllülük esasına dayalı olan
örgütsel vatandaşlık davranışına etkisinde örgüt kültürünün düzenleyici (moderatör)
etkisini tespit etmektir. Bu amacın gerçekleştirilmesine yönelik olarak,
İstanbul’da bir Eğitim Araştırma Hastanesi’ndeki 100 doktor üzerinde anket
dağıtılarak pilot çalışma uygulanmıştır. Yapılan literatür araştırması
doğrultusunda, bu değişkenlerin ayrı ayrı veya ikili kavramlar olarak
ilişkisini ele alan çok sayıda araştırma mevcuttur. Ancak üç değişkenin bir
arada ele alındığı çalışmaya rastlanmamıştır. Elde edilecek bulguların
literatüre katkı sağlayacağı düşünülerek çalışma yürütülmüştür. Araştırma verileri
SPSS 18.0 programı yardımı ile değerlendirilmiştir. Ölçeklerin güvenilirlik
analizleri, ortalamalar, standart sapma ve korelasyon değerleri belirlendikten
sonra hiyerarşik regresyon analizi ile moderatör etki test edilmiştir. Yapılan
analiz sonuçlarına göre, örgüt kültürü ve kurum imajı arasında ilişki bulunmuş,
kurum imajının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisinde örgüt kültürünün
düzenleyici etkisinin olmadığı tespit edilmiştir.   

Anahtar Kelimeler

Kurum İmajı, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı

Kaynakça

• Adeniji, A.A., Omotayo, O., Abolaji Joachim, A. A., and Oni-Ojo, E.E. (2015). Corporate Image: A Strategy for Enhancing Customer Loyalty and Profitability. Journal of South African Business Research:1-12.
• Baron, R.M. and Kenny, D.A. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173-1182.
• Basım, H. N. ve Şeşen, H. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği Uyarlama ve Karşılaştırma Çalışması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61(4):83-101.
• Bingöl, D., Şener, İ. and Çevik, E. (2013). The Effect of Organizational Culture on Organizational Image and Identity: Evidence From A Pharmaceutical Company. Procedia-Social and Behavioral Sciences, (99): 222-229.
• Bolat, O. İ. ve Bolat, T. (2008). Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 75-94.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretimde Okullarında Örgütsel Sağlık ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4): 571-602.
• Demir, C. ve Öztürk, U.C. (2011). Örgüt Kültürünün Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1): 17-41.
• Demirel, Ö. ve Dinçer, S. (2016). Eğitim Bilimlerinde Yenilikler ve Nitelik Arayışı. Pegem Akademi. 1. Bs., Ankara 54.Bölüm.
• Demiröz, S. (2014). “Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları, Örgütsel İmaj Algıları ve Öğrenci Başarıları Arasındaki İlişki”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Derin, N. ve Demirel, E.T. (2010). Kurum İmajının Kurum Kimliği Açısından Açıklanabilirliği: İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(2): 155-193.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2011). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi. 4. Bs., İstanbul Beta Yayınları.
• Erdem, F. ve Özen İşbaşı, J. (2001). Eğitim Kurumlarında Örgüt Kültürü ve Öğrenci Alt Kültürünün Algılamaları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1:33-57.
• Flavian, C., Torres, E. ve Guinaliu, M. (2004). Corporate image measurement A Further Problem for the Tangibilization of Internet Banking Services. The International Journal of Bank Marketing, 22(55):366-384.
• Gray, E. R. and Balmer, J. M.T. (1998). Managing Corporate Image and Corporate Reputation. Long Range Planning, 31(5): 695-702.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2): 48-75.
• Güriş, S. ve Astar, M. (2015). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik, 2. Bs., İstanbul, Der Yayınları.
• Harwiki, W. (2016). The Impact of Servant Leadership on Organizational Culture, Organizational Commitment, Organizational Citizenship Behavior (OCB) and Employee Performance in Women Cooperatives. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 219:283-290.
• Hatch, M. J. and Schultz, M. (2002). The Dynamics of Organizational Identity. Human Relations, 55(8): 989-1018.
• İpek, C. ve Saklı, A.R. (2012). Çay Sektöründeki Kamu Çalışanlarının Örgütsel Kültür ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Algıları. Ege Akademik Bakış Dergisi, 12(2): 251-261.
• Jahangir, N., Muzahid, M. and Haq, M., A. (2004). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents. BRAC University Journal, 1(2): 75-85.
• Kara, Ali İhsan. (2014). “Kurumsal Kültür, Kurumsal Kimlik ve Kurumsal İmajın Kurumsal İtibar Üzerine Etkileri, Bir İşletme Örneği”. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Yükseklisans Tezi.
• Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt Kültürü ve Örgüt İklimi İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2): 265-283.
• Kılıçlar, A. ve Harbalıoğlu, M. (2014). Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Antalya’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1): 328-346.
• Kolade, O.J., Oluseye, O.O. and Omotayo A., O. (2014). Organizational Citizenship Behavior, Hospital Corporate Image and Performance. Journal of Competitiveness, 6(1): 36-49.
• Küçük, F. ve Bayuk, M. N. (2007). Kriz Ortamında Bir Başarı Faktörü Olarak Çalışanların Kurum İmajı. Journal of Yasar University, 2(7): 795-808.
• Leaniz, P. M. and Rodriguez, I. R. (2016). Corporate Image and Reputation as Drivers of Customer Loyalty. Corporate Reputation Review, 19(2): 166-178.
• LeBlanc, G. and Nguyen, N. (1996). Cues Used by Customers Evaluating Corporate Image in Service Firms. An Empirical Study in Financial Institutions. International Journal of Service Industry Management, 7(2): 44-56.
• Lemmick, J., Schuijf, A. and Streukens, S. (2003). The Role of Corporate Image and Company Employment Image in Explaining Application Intentions. Journal of Economic Psychology, 24: 1-15.
• Lorcu, Fatma. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı, 1.Bs, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Martenson, R. (2007). Corporate Brand Image, Satisfaction and Store Loyalty A Study of the Store As A Brand, Store Brands and Manufacturer Brands. International Journal of Retail & Distribution Management, 35(7): 544-555.
• Minibaş Poussard, J. ve Erkmen, T. Yönetim, İletişim, Kültür. İstanbul:Arıkan Basım Yayım Dağıtım, 2008.
• Oktay, F. (2016). Çağdaş Örgütlerde Kurumsal İmaj ve Yenilikçi Örgütsel Vatandaşlık Bağlamında Bir Analiz”. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12(45): 341-356.
• Organ, D.W. and Konovsky, M. (1989). Cognitive Versus Affective Determinants of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology, 74(1): 157-164.
• Özyer, K., Orhan, U. ve Orhan, D.D. (2012). Demografik Özelliklerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Alt Boyutları ile İlişkisi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1): 181-204.
• Pascale, Richard. (1985). The Paradox of “Corporate Culture”: Reconciling Ourselves To Socialization. California Management Review, 27(2): 26-41.
• Podsakoff, N.P., Whiting, S.W., Podsakoff, P.M. and Blume, B.D. (2009). Individual-and Organizational-Level Consequences of Organizational Citizenship Behaviors: A Meta Analysis. Journal of Applied Psychology, 94(1): 122-141.
• Podsakoff, P.M., MacKenzie, S.B., Paine, J. B., Bachrach and D.G. (2000). Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research. Journal of Management, 26(2): 513-563.
• Polat, S. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Örgütsel İmaj Algıları ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki Düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1): 249-262.
• Priem, A. (2010). “Organizational Culture versus Job Satisfaction”. Bachelor Thesis Organization&Strategy. University of Tilburg.
• Robbins, S. (2012). Organizational Behavior, 15bs., United States of America, Prentice Hall.
• Schein. E.H. (1984). Coming to A New Awareness of Organizational Culture. Sloan Management Review, 25(2): 3-16.
• Schein, E. H. Organizational Culture and Leadership, Jossey-Bass A Wiley Imprint-3rd Edition, 2002.
• Scott, T., Mannion, R., Davies, H. and Marshall, M. (2003). The Quantitative Measurement of Organizational Culture in Health Care: A Review of Available Instruments. Health Services Research, 38(3): 923-945. Sökmen, A, Benk, O. ve Gayaker, S. (2017). Örgüt Kültürü, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Bir Kamu Kurumunda Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2): 415-429.
• Şenel, M., Şenel, B., Ateş, N. ve Gümüştekin, G. (2012). Kurum İmajı Analizi: Bir Üretim İşletmesi Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34: 45-52.
• Şeref, K. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 8. Bs., Ankara, Dinamik Akademi.
• Şişli, G. ve Köse, S. (2013). Kurum Kültürü ve Kurumsal İmaj İlişkisi: Devlet ve Vakıf Üniversiteleri Üzerinde Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 41: 165-193.
• Taslak, S. ve Akın, M. (2005). Örgüt İmajı Üzerinde Etkili Olan Faktörlere Yönelik Bir Araştırma: Yozgat İli Emniyet Müdürlüğü Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1): 263-294.
• Taşlıyan, M., Paksoy, H. M. ve Hırlak, B. (2013). Kurumsal İmaj ile Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Akademik Başarı Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4): 775-805.
• Titrek, O., Bayrakçı, M. ve Zafer, D. (2009). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına İlişkin Görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 17: 1-28.
• Tokgöz, Emrah. (2012). “Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki”. Balıkesir Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı Yükseklisans Tezi.
• Turnipseed, D. and Murkison, G. (1996). Organizational Citizenship Behavior: An Examination of the Influence of the Workplace. Leadership&Organization Development Journal, 17(2): 42-47.
• Yüksel, C. ve Samancı (Kalaycı), G. (2009). Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1): 113-132.
• Williams, S.L. and Moffitt, M.A. (1997). Corporate Image as an Impression Formation Process: Prioritizing Personel, Organizational and Environmental Audience Factors. Journal of Public Relations Research, 9(4): 237-258.
• Zhang, X. and Li, B. (2013). Organizational Culture and Employee Satisfaction. International Journal of Trade, Economics and Finance, 4 (1): 48-54.
• Zeinabadi, H. (2010). Job Satisfaction and Organizational Commitment as Antecedents of Organizational Citizenship Behavior (OCB) of Teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5: 998-1003.