DOĞAL AFET KONULU ÇİZGİ FİLMLERİN İNCELENMESİ

Year 2024, Issue: 72, 210 - 230, 31.10.2024

Tuğçe Yakar Ulusoy , Kübra Kanat

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1395963

Abstract

Bu araştırmada, erken çocukluk dönemine yönelik çizgi filmlerin doğal afet konusunu işleme durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak planlanan araştırmada veriler dokümanlardan elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu “Trt Çocuk”, “Cartoon Network” ve “Minika Çocuk”ta yer alan ve doğal afet konusunu işleyen 23 adet çizgi film oluşturmuştur. Araştırma kapsamında incelenen bu çizgi filmler izlenerek araştırmacılar tarafından hazırlanan “Çizgi Film Değerlendirme Formu”na veriler kaydedilmiştir. Çizgi filmler, doğal afet türleri, olay örgüsü, kişiler, mekân, zaman, doğal afetle baş etme yöntemleri ve doğal afetle ilgili verilen mesajlar açısından incelenmiştir. Elde edilen veriler kodlanarak temalar ve alt temalar oluşturulmuş ve bunlara ilişkin örnekler tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda incelenen çizgi filmlerde en çok fırtına doğal afetinin işlendiği, olay örgüsünde ise çizgi filmlerin tamamında giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinin yer aldığı belirlenmiştir. Çalışma kapsamında incelenen çizgi filmlerin karakter olarak konuşan hayvanları kullandığı, mekan olarak ormanı tercih ettiği, zaman olarak da öğle saatlerinin daha çok kullanıldığı görülmüştür. İncelenen çizgi filmlerde doğal afetle baş etme yöntemleri afet öncesi, sırası ve sonrası olarak gruplandırılarak belirlenmiştir. Çalışma sonucuna göre doğal afetlere yönelik mesajların ise afet sonrası ve afet öncesi önlemlere yönelik olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarında çizgi filmlerin içeriklerine ilişkin tavsiyelerde bulunulmuş ve farklı platformlar aracılığıyla bu konunun işlenebileceği önerilmiştir.

Keywords

Doğal Afet, Çizgi Film, Çocuk Kanalları, Erken Çocukluk Dönemi

Ethical Statement

“Doğal Afet Konulu Çizgi Filmlerin İncelenmesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamıştır. Karşılaşılacak tüm etik ihlallerde “Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Yayın Kurulunun” hiçbir sorumluluğunun olmadığını, tüm sorumluluğun sorumlu yazarlara ait olduğunu ve bu çalışmanın herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiş olduğunu taahhüt ederiz.

REVIEW OF CARTOONS ABOUT NATURAL DISASTER

Abstract

This study aims to examine the ways in which cartoons for early childhood address natural disasters. In the study planned as a case study among qualitative research methods, data were obtained from documents. The study group of the study consisted of 23 cartoons on “Trt Çocuk”, “Cartoon Network” and “Minika Çocuk” that address natural disasters. These cartoons examined within the scope of the study were watched and data was recorded on the “Cartoon Evaluation Form” prepared by the researchers. The cartoons were examined in terms of types of natural disasters, plot, characters, location, time, methods of coping with natural disasters and messages given regarding natural disasters. The obtained data were coded and themes and subthemes were created and examples of these were presented in tables. As a result of the study, it was determined that the storm natural disaster was mostly addressed in the examined cartoons and that the plot included introduction, development and conclusion sections in all cartoons. It was observed that the cartoons examined within the scope of the study used talking animals as characters, preferred the forest as the location and used the afternoon hours more as the time. In the cartoons examined, methods of coping with natural disasters were determined by grouping them as before, during and after the disaster. According to the results of the study, it was determined that messages regarding natural disasters were aimed at post-disaster and pre-disaster measures. In the results of the research, recommendations were made regarding the content of the cartoons and it was suggested that this subject could be handled through different platforms.

Keywords

Natural disasters, Cartoon, Kids Channels, Early Childhood

References

• AFAD. (2022). https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Erişim Tarihi: 19.04.2024). Alper, I. T. (2024). Okul Öncesi Dönemde Dijital Medya ve Mobilleşme. Mobil Dönüşüm Medya ve Eğitim Pratikleri, 145.
• Aydın, K. (2023). Erken Çocukluk Dönemi Çizgi Filmlerinin Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Demokrasi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel Eğitim Anabilim Dalı, Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı, İzmir.
• Aytekin, Ö. (2023). Mekân ve Çocuk Etkileşiminin Hikâyeler Üzerinden Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). KTO Karatay Üniversitesi, Konya.
• Bayır, E. & Günşen, G., (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının En Çok İzledikleri Çizgi Filmlerin Bilimsel Açılardan Analizi, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 746-761.
• Bozdemir, E., & Önal, H. (2024). Scamper Tekniği ile Değerlendirilen Çizgi Filmlerin 60-72 Ay Çocukların Yaratıcılıklarına Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 5(1), 25-37. https://doi.org/10.59062/ijpes.1470150
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal kitabevi.
• Chen, W., & Adler, J. L. (2019). Assessment of screen exposure in young children, 1997 to 2014. JAMA pediatrics, 173(4), 391-393.
• Çakmak, H., Ocaktan, M. E., &Akdur, R. (2018). Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları (AKIN A, Editör), Doğal afetler, eşitsizlikler ve sağlık sonuçları. Türkiye Klinikleri, Ankara, 88–94.
• Fırat, Z. (2024). “Pırıl” Çizgi Filminin Erken Çocukluk Dönemi Matematik İçerikleri Açısından İncelenmesi. International Primary Education Research Journal, 8(1), 40-53.
• Güden Altmış, Z. & Altun, M. (2021). “Pırıl” Çizgi Filminin Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 17(38), 5382-5411.
• Günay, B. & Ünal, F. (2023). Lise Öğrencilerinin Afet Hazırbulunuşluk Düzeyleri. In Eurasıa Internatıonal Congress Of Language, Hıstory And Culture (P. 1).
• Gökçe, O. & Tetik, Ç. (2012). Teoride ve Pratikte Afet Sonrası İyileştirme Çalışmaları. Afad Başkanlığı.
• Hamarat, D., Işıtan, S., Özcan, A. & Karaşahin, H. (2015). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İzledikleri Çizgi Filmler Üzerine Bir İnceleme: Caıllou ve Sünger Bob Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33), 75-91.
• İmamoğlu, B. (2016). 2000 – 2014 Yılları Arasında Yayımlanmış Olan Çizgi Film ve Animasyon Filmlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, İstanbul.
• İşliyen, M. (2020). Çocuk, Televizyon ve Cinsellik: Çizgi Filmler Üzerine Bir İnceleme, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (1), 442-477.
• Karabulut, D. & Bekler, T. (2019). Doğal Afetlerin Çocuklar ve Ergenler Üzerindeki Etkileri. Doğal Afet ve Çevre Dergisi, 5(2): 368-376.
• Klinger, L. J. (2006). What are your children watching? a dpics-ıı analysıs of parentchild interactions in television cartoons. (Doktora Tezi), Auburn University in Partial Fulfillment of the Requirements, Alabama.
• Mammadova, G. (2023). Soğuk Rüya’da Teknik ve İçerik. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 229-243.
• Man, R. X. G., Lack, D. A., Wyatt, C. E. & Murray, V. (2018). The effect of natural disasters on cancer care: a systematic review. The Lancet Oncology, 19(9), e482–e499.
• MEB (2017). FATİH projesi hakkında. Erişim adresi: http://fatihprojesi.meb.gov.tr/proje-hakkinda/ sayfasından 10.05.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed: S. Turan). Ankara: Nobel yayıncılık.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Sadegül Akbaba Altun & Ali Ersoy, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2. baskı). London: Sage Pub.
• Rai, S., Waskel, B., Sakalle, S., Dixit, S. & Mahore, R. (2017). Effects of cartoon programs on behavioural, habitual and communicative changes in children. International Journal of Community Medicine and Public Health, 3(6), 1375-1378.
• Rosiek, A., Frąckowiak Maciejewska, N., Leksowski, K., Rosiek-Kryszewska, A., & Leksowski, Ł. (2015). Effect of television on obesity and excess of weight and consequences of health. International journal of environmental research and public health, 12(8), 9408-9426.
• RTÜK (2023). İlköğretim çağındaki çocukların televizyon izleme alışkanlıkları kamuoyu araştırması. www.rtuk.org.tr adresinden 10.05.2023 tarihinde alınmıştır.
• Sapsağlam, Ö. (2019). Okul Öncesi Dönem Çocuklarında Doğal Afet Farkındalığı. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 283-295.
• Sargın, M. & Kılıç, E. (2023). Peri Masallarına Eleştirel Bir Bakış. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 12 (2) , 607-622.
• Şahin, N. (2009). Afet Yönetimi ve Acil Yardım Planları. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, İzmir.
• Temizyürek, F. & Acar, Ü. (2014). “Çizgi filmlerdeki subliminal mesajların çocuklar üzerindeki etkisi”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(3), 25-39.
• Tozduman Yaralı, K. & Avcı, N. (2017) Bir Çizgi Filmin Popüler Kültür Açısından İncelenmesi: Rafadan Tayfa, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 449-470.
• Umunç, C. (2022). Doğal afetlerde siyasi liderlerin kriz iletişimi ve sosyal medya söylemi: Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu’nun Twitter paylaşımları. Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 9, 24-51.
• Yağlı, A., (2013). Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caıllou ve Pepee Örneği. Journal of Turkish Studies,8(10), 707-719.
• Yardımcıel, F. & Kılıç, D. (2023). Çizgi Filmlerin İletişimleri Etik Değerler Bakımının İncelenmesi: Doru Örneği. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9 (1), 21-32.
• Yorulmaz, B. (2013). Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(24): 238-248.