Türkiye’deki ilkokul fen bilimleri dersi öğretim programı ve Ontario Eyaleti’ndeki ilkokul fen ve teknoloji programının 21. Yüzyıl becerileri açısından karşılaştırılması

Year 2025, Issue: 75, 200 - 221, 31.07.2025

Ertunç Altun , Kasım Kıroğlu

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1566897

Abstract

Bu araştırmada Türkiye ve Kanada’da (Ontario) 6-10 yaş aralığında çocuklar için hazırlanan fen programlarının amaç, kazanımlar, içerik, öğrenme-öğretme süreçleri ve ölçme değerlendirme ögelerinin 21. yüzyıl becerileri bağlamında karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışmasıdır. Veriler doküman incelemesi yoluyla toplanmış, betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırmanın 21. yüzyıl becerileri çerçevesini ATC21S projesinde ortaya konulan 21. yüzyıl becerileri oluşturmaktadır. Türkiye Fen Bilimleri Öğretim Programında bilimsel süreç becerilerine vurgu yapılırken Ontario’da STEM yaklaşımına dayalı öğrenmenin altı çizilmektedir. Ontario’nun programında becerilerin uygulamalı olarak edinilmesine, kariyer bilinci geliştirmek, toplumun dinamiklerini anlamak ve küresel vatandaşlık becerilerine dönük daha belirgin amaçlar yer almaktadır. Ontario’nun programında Türkiye’ye göre çok daha fazla sayıda kazanımın yer aldığı görülmektedir. Türkiye’nin programında daha çok düşünme yolları becerilerine yönelik kazanımlar yer alırken Ontario programında düşünme yolları ve çalışma araçları becerilerini geliştirmeye yönelik kazanımlar önemli yer tutmaktadır. Programlar içerik yönünden benzerlik göstermektedir. Ontario programında öğrenme öğretme süreçleri Türkiye’nin programına göre çok daha detaylı açıklanmıştır. Ontario programında Türkiye’nin programından farklı olarak öğrenme-öğretme süreçlerinde öğrencilerin bilgi teknolojileri okur yazarlık becerilerini geliştirmek üzere çok sayıda ifade yer almaktadır. Türkiye’nin programında ölçme araç ve yöntemleri açısından uygulayıcılara kesin sınırlar çizilmemektedir. Ontario programında ise Türkiye’den farklı olarak ölçülecek beceriler ve ölçme araçları net olarak ifade edilmektedir.

Keywords

21. yy becerileri, fen eğitimi, karşılaştırmalı eğitim

Ethical Statement

etik kurul izni gerekmemektedir

A comparative analysis of the primary school science curriculum in Türkiye and the elementary science and technology program Province of Ontario in terms of 21st century skills

Abstract

References

• Akhan, O., Babaev, A., & Yalçın, A. (2019). Karşılaştırmalı Sosyal Bilgiler Öğretimine Bir Örnek: Türkiye ve Rusya Sosyal Bilgiler Programları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63), 749–758.
• Bassey, M. (1999). Case study research in educational settings. McGraw-Hill Education (UK).
• Başar, T., & Demiral, Ü. (2020). 2013, 2017 ve 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 261-292. https://doi.org/10.19171/uefad.600882
• Bourn, D. (2018). Understanding global skills for 21st century professions (pp. 201-219). In Cham: Palgrave Macmillan.
• Candaş, B., Kıryak, Z., Kılınç, A., Güven, O., & Özmen, H. (2019). 2013 ve 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programlarının Genel Eğilimler ve Yaklaşımlar Açısından Karşılaştırılması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1668-1697. https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/50700/661303
• Care, E., Kim, H., Vista, A., & Anderson, K. (2018). Education System Alignment for 21st Century Skills: Focus on Assessment. Center for Universal Education at The Brookings Institution.
• Chen, Y.-C., & Nguyen, T. T. (2023). The Scientists’ Ways in National Science Curricula: A Comparative Study Between Taiwan and Vietnam. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 19(11).
• Chalkiadaki, A. (2018). A systematic literature review of 21st century skills and competencies in primary education. International Journal of Instruction, 11(3), 1-16.
• Council, N. R. (2013). Education for life and work: Developing transferable knowledge and skills in the 21st century. Washington, DC: National Academies Press.
• Çepni, S., & Ormancı, Ü. (2018). Geleceğin Dünyası. In S. Çepni (Ed.), Kuramdan Uygulamaya STEM Eğitimi (ss. 1-26). Pegem Yayıncılık.
• Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 Yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programlarının Temel Ögeler Açısından Karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799-825. https://doi.org/10.17860/mersinefd.342260
• Dünya Bankası. (2019). https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=CA
• Dinç, E., Dere, İ., & Üztemur, S. (2021). Türkiye, Kanada ve Güney Kore Ortaokul Ana Dili Öğretim Programı Okuma Becerisi Kazanımlarının İncelenmesi: Karşılaştırmalı Eğitim Çalışması. Journal of Innovative Research in Teacher Education, 2(1), 1–15.
• Eğitim Bakanlığı. (2022). Links to 21st Century Learning. https://www.dese.gov.au/australian-curriculum/national-stem-education-resources-toolkit/i-want-know-about-stem-education/what-works-best-when-teaching-stem/links-21st-century-learning
• Elmas, R., & Gül, M. (2020). STEM Eğitim Yaklaşımının 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programı Kapsamında Uygulanabilirliğinin İncelenmesi. Turkiye Kimya Dernegi Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 5(2), 223-246. https://doi.org/10.37995/jotcsc.794547
• Ercikan, K., & Oliveri, M. E. (2016). In search of validity evidence in support of the interpretation and use of assessments of complex constructs: Discussion of research on assessing 21st century skills. Applied Measurement in Education, 29(4), 310-318.
• Erdoğan, M. (2020). Betimsel Analiz. Academia.edu. https://www.academia.edu/44736827/BET%C4%B0MSEL_ANAL%C4%B0Z
• Finlandiya Eğitim Bakanlığı. (2021). Education Policy Report. https://okm.fi/en/education-policy-report
• Gök, B., & Sayıcı, E. (2022). İlköğretim Fen Bilimleri öğretim programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Türkiye, Singapur, Estonya örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 871–891.
• Güney Kore Eğitim Bakanlığı. (2022). Education System of Korea. http://english.moe.go.kr/sub/infoRenewal.do?m=0301&page=0301&s=english
• IEA. (2023). TIMSS 2023 International Results in Mathematics and Science. TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College. https://timss2023.org/results/
• Johnson, L., & Eriksson, P. (2023). Environmental Education in Science Curricula: A Comparative Study between England and Sweden. Environmental Education Research, 29(1), 50–67.
• Kalemkuş, F., & Bulut Özek, M. (2021). 21. Yüzyıl Becerileri Konusunda Araştırma Eğilimleri: 2000-2020 (Ocak Ayı). MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 878-900. https://doi.org/10.33206/mjss.774848
• Kalemkuş, J. (2021). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının 21.Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87. https://doi.org/10.18039/ajesi.800552
• Karalı, Y., Palancıoğlu, Ö. V., & Aydemir, H. (2021). Türkiye ve Singapur İlkokul Fen Bilimleri Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 866-888. https://doi.org/10.17679/inuefd.883126
• Karameşe, E. N. (2016). Türkiye ve Kanada İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programlarının Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi (Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi).
• Karataş, H. (2021). 21. Yy. Becerilerinden Robotik Ve Kodlama Eğitiminin Türkiye Ve Dünyadaki Yeri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 10(30), 693-729.
• Koç, E. S., & Deveci, M. (2021). Öğretim Programlarının Engellilik Açısından Uluslararası Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Opus International Journal of Society Researches, 18(40), 2924-2960. https://doi.org/10.26466/opus.856377
• Lee, H., & Niemi, H. (2021). Comparative Analysis of Science Education Curricula in Finland and South Korea: Implications for Scientific Literacy. International Journal of Science Education, 43(5), 678–695.
• Liu, Y., & Zhang, L. (2022). A Comparative Study Between China and Canada. ERIC, EJ1351265.
• MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf
• MEB. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: Ortak Metin. https://tymm.meb.gov.tr/upload/brosur/ortak_metin.pdf
• MEB. (2020). PISA-Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. http://pisa.meb.gov.tr/
• Mullis, I. V. S., Martin, M. O., Foy, P., Kelly, D. L., & Fishbein, B. (2023). TIMSS 2023 Encyclopedia: Education Policy and Curriculum in Mathematics and Science. TIMSS & PIRLS International Study Center, Boston College. https://timssandpirls.bc.edu/timss2023/encyclopedia/
• Müller, K., & De Vries, M. (2022). Inquiry-Based Science Education in Germany and the Netherlands: A Comparative Curriculum Analysis. European Journal of Science Education, 44(2), 210–228.
• National Association of State Boards of Education. (2023). The state of K-12 science curriculum. https://www.nasbe.org/the-state-of-k-12-science-curriculum/
• National Research Council. (2013). Next generation science standards: For states, by states.
• OECD. (2009). 21st Century Skills and Competences for New Millennium Learners in OECD Countries. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/218525261154.pdf?expires=1649794572&id=id&accname=guest&checksum=ADABF62DC45A8F90ED1DC6C4FF1BD6AE
• OECD. (2022). OECD Future of Education and Skills 2030. https://www.oecd.org/education/2030-project/about/
• Ontario Eğitim Bakanlığı. (2022). Science and Technology (2022). https://www.dcp.edu.gov.on.ca/en/curriculum/science-technology
• Ontario Hükümeti. (2022). https://www.ontario.ca/page/about-ontario
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2018). The future of education and skills: Education 2030. OECD Education Working Papers.
• Özerbaş, M. A., & Safi, B. N. (2022). Tımss ve Pısa’da Başarılı Olan Ülkeler ve Türk Öğretmen Yetiştirme Sistemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 1960-1992. https://doi.org/10.29299/kefad.898782
• Öztuna Kaplan, A., & Aksu, N. (2023). Yaşam Becerilerinin Fen Bilimleri Dersine Entegrasyonu: İnsan ve Çevre İlişkisi Örneği. Journal of Sustainable Education Studies, Special Issue 2(S2), 78-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/seader/issue/76542/1246354
• P21. (2022). Framework for 21st Century Learning. https://static.battelleforkids.org/documents/p21/P21_Framework_Brief.pdf
• Pearson. (2022). Future of Skills. https://futureskills.pearson.com/research/#/findings/occupations
• Roy, S., & Singh, R. (2023). Comparison of Curriculum of School Science Education of India and Singapore. ZKDX, 29(2), 94–101.
• Schleicher, A. (2018). Insights and interpretations. In PISA 2018 (pp. 10–25). OECD Publishing.
• Silva, R., & González, M. (2024). Science Education for Social Justice: A Comparative Curriculum Analysis of Brazil and Argentina. Latin American Journal of Science Education, 15(3), 300–318.
• Simmons, L. (2009). A qualitative case study on the glass ceiling and African-American women in banking (Doctoral dissertation, University of Phoenix).
• Singapur Eğitim Bakanlığı. (2022). 21st Century Competencies. https://www.moe.gov.sg/education-in-sg/21st-century-competencies
• Smith, J. (2020). An Analysis of the Educational Systems in Finland and the United States. University of Dayton Honors Theses, 1103.
• Smith, J. A., & Tanaka, Y. (2020). A Comparative Study of Science Curricula in the United States and Japan: Focus on Interdisciplinary Approaches. Journal of Curriculum Studies, 52(3), 345–362.
• Süğümlü, Ü., & Yüce, S. N. (2020). Dinleme/İzleme Stratejilerine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Program ve Ders Kitapları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 202-215. https://doi.org/10.33692/avrasyad.731880
• Švecová, V., & Švec, M. (2023). Czech and Slovak Intended Curricula in Science Subjects: A Comparative Study. International Journal of Science Education, 45(1), 1–20.
• Şan, S., & İlhan, N. (2022). Fen bilimleri dersi beceri temelli sorulara (yeni nesil) yönelik kuramsal ve kavramsal çerçeve. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(17), 17-36. https://doi.org/10.29129/inujgse.1089655
• Tisdell, E. J., Merriam, S. B., & Stuckey-Peyrot, H. L. (2025). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201.
• Ünsal, İ., & Bakar, E. (2022). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ve Fen Bilimleri Ders Kitaplarında STEM Eğitim Yaklaşımının Yeri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 623-647. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-836928
• Verschuren, P. (2003). Case study as a research strategy: Some ambiguities and opportunities. International Journal of Social Research Methodology, 6(2), 121-139.
• Vijayakumar, C. (2022). Navigating The Great Learning Revolution. https://www.weforum.org/agenda/2022/01/how-to-navigate-the-great-relearning-revolution/
• World Economic Forum. (2016). New Vision for Education: Fostering Social and Emotional Learning through Technology. Geneva: World Economic Forum.
• Yavuz, E., & Yüksel, M. (2021). Genel Hatlarıyla İspanya’da Sosyal Bilgiler Eğitimi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 8(77), 3085–3097.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (Vol. 5). SAGE.
• Yüksel, R., Yılmaz, M., & Kurt, M. (2023). İlkokul Fen Bilimleri 2013 ve 2018 Öğretim Programı Kazanımlarının Öğrenme ve Yenilenme Becerileri Açısından İncelenmesi. Temel Eğitim, (21), 28-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/temelegitim/issue/78770/1312111