İlk ve orta öğretimde uygulanan şiddet olaylarına öğretmen adayı öğrencilerin anlatılarından bakmak

Yıl 2015, Cilt: 42 Sayı: 42, 261 - 276, 02.03.2016

Mustafa Gündüz

Öz

Farklı amaçlarla bir başkasına istenmeyerek etkide bulunma eylemi olarak tanımlanan şiddetin
değişik sebep ve uygulama biçimleri vardır. Şiddet hayatın hemen her döneminde ve çok farklı
yerlerde görülebilmektedir. Bu dönem ve mekânlardan biri ve belki de en önemlisi okuldur.
Eğitimde şiddet sürekli gündemde olan bir problemdir. Kişiler üzerinde derin etkiler bırakmasına
ve asla istenmemesine karşın, hâlâ varlığını devam ettirmekte ve giderek de artmaktadır. Eğitimdeki
şiddete yönelik geniş, sağlıklı ve yeterli araştırmalar bulunmamaktadır. Bu araştırmada, öğretmen
adayı üniversite 300 son sınıf öğrencisi bu güne kadar eğitim ortamlarında tecrübe ettikleri ya
da şahit oldukları bir şiddet olayını yazılı olarak anlatmıştır. Anlatılanlar sayısal olarak ve nitelik
açısından analiz edilmiştir. Öğrencilerin karşılaştıkları şiddet olayının özneleri, gerekçeleri,
araçları, zaman ve mekânlarına ilişkin sınıflamalar yapılmıştır. Ayrıca şiddetin tipolojileri,
uygulama biçimleri ve şiddete verilen tepkiler analiz edilmiştir. Araştırmada ortaya çıkan temel
sonuçlara göre, Türk eğitim sisteminin son seviyesine gelip de şiddet görmeyen öğrenci yok
gibidir. Şiddet sebeplerinde ve uygulama biçimlerinde farklılıklar vardır. Şiddet öğrencilerin
benlik, kişilik, iletişim becerisi ve öğrenme yeteneklerini derin biçimde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Okulda şiddet, okulda şiddet tipolojileri, şiddete tepkiler, şiddetin etkileri

Kaynakça

• Akyol, T. (1991). Politikada şiddet, İstanbul: Mesafe Yayınları.
• Altun, S. & Baker, Ö. (2010). Okuldaki şiddetin etkileri, Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(380), 5-11.
• Arendt, H. (2003). Şiddet üzerine, (Çev.: Bülent Peker), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bailey, K. (1987). Method of social research, New York, London: Collier, McMillian Publication.
• Bakır, K.“Anarşizm, Bilim ve Şiddet: Mihail Bakunin”. (2008). Doğu Batı, s.43.
• Debarbieux, É. (2009). Okulda şiddet, küresel bir tehdit, (Çev.: İsmail Yerguz), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erşen, Ö. (2008). Psikanalitik bir deneme şiddet: öteki’nin yıkımı, Doğu Batı, 43.
• Erten, Y. (1996). Cahit Ardalı, “saldırganlık, şiddet ve terörün psikososyal yapıları”, Cogito, 6-7.
• Freire, P. (2006). Ezilenlerin pedagojisi, (Çev.: Dilek Hattatoğlu, Erol Özbek), Ankara: Ayrıntı Yayınları.
• Gerler, E. J. (2004). Handbook on school violence, New York: The Haworth Press.
• Gottfredson C., (2001). School and delinquency, Cambridge: University Press.
• Gottfredson, D.C. (1985). Victimisation in schools, New York: Plenum Press.
• Gözütok, D. (1993). Okulda dayak: bir araştırma, Ankara: Ofset.
• Hatipoğlu, Z. & Aydın, G. (1999). Incidence of violence in Turkish school: a review, International Journal for the Advancement of Counseling, 21(44), 335-347.
• Hobart, M. (1996). Şiddet ve susku: bir eylem siyasasına doğru, (Çev.: Yurdanur Salman), Cogito, 6-7.
• Morrison, F. (2000). The school in de violence: definition and facts, Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 8(2).
• O’Donoghue, J. (1995). Violence in the schools, In L.L. Adler, F. Denmark (eds.), Violence and the prevention of violence, U.S.A. Praeger.
• Sümer, Z. & Aydın. H. G. (1999). Incidence of violence in Turkish schools: A review, International Journal for the Advancement of Counseling, 21.
• Ünsal, A. (1996). Genişletilmiş bir şiddet tipolojisi, Cogito, 6-7.
• Yves, M. (1986). Şiddet (Çev.: Cem Muhtaroğlu), İstanbul: İletişim Yayınları.
• “İlköğretmen Okulları Disiplin Yönetmeliği”. (11.07.1967). Resmi Gazete, S. 12644.
• “Lise ve Orta Mektepler Talimatnamesi”. (17.10.1931). Resmi Gazete, S.1701.
• “Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Temel Eğitim İle Ortaöğretim Kurumları Disiplin Yönetmeliği”. (21.10.1978). Resmi Gazete, S.16441.
• “Ortaokullar ve Ortaöğretim Kurumları Disiplin Yönetmeliği”. (12.10.1975). Resmi Gazete, S.15410.
• “Toplumsal Bir Sorun Olarak Şiddet Sempozyumu”. (2006). Sempozyumu Sonuç Bildirgesi, İstanbul.