Ticaret Unvanı Uyuşmazlıklarında Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybı İlkesi: Uygulama Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 1, 573 - 588, 16.07.2025

Gül Büyükkılıç , Abdüssamet Yılmaz

https://doi.org/10.33433/maruhad.1682039

Öz

Ticaret unvanını korunmasında sessiz kalma yoluyla hak kaybı ilkesi önemli bir yer tutmaktadır. Korumanın sınırını belirleyen bu ilkenin mahkemeler tarafından ne şekilde uygulandığının belirlenmesi son derece önemlidir. Sınai Mülkiyet Kanunu m. 25/6’da markalar yönünden açıkça öngörülen sessiz kalma yoluyla hak kaybı ilkesi, ticaret unvanı bakımından normatif bir temele dayanmamakta olup ilke Yargıtay içtihatları ile şekillenmiştir. Çalışmamızda TTK m. 52 ile ticaret unvanına sağlanan korumanın sınırları, sessiz kalma yoluyla hak kaybı ilkesi çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme, ticaret sicilinin olumlu etkisi ile basiretli tacir gibi hareket etme yükümlülüğü çerçevesinde bir sonuca varılmasını zorunlu kılmaktadır. Zira basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğü, hem ticaret unvanını tescil ettiren yeni tacire hem de daha önce tescil ettirmiş olan tarafa sorumluluk yükler. Tescil edilen bilgiler üçüncü kişilerce biliniyor kabul edildiğinden, sonradan unvan seçen kişinin aynı ya da benzer unvanları kullanmaktan kaçınması gerekir. Ancak ticaret sicilinin olumlu etkisi gereği, kendisiyle aynı ya da benzer bir unvan tescil ettirildiğinde haberdar olan tacirin de gerekli aksiyonları alması gerekmektedir. Nitekim ticaret unvanına yönelik ihtilaflarda, hem sicilin olumlu etkisi hem de tacirin basiretli davranma yükümlülüğü bir arada değerlendirilmekte ancak sessiz kalınan sürenin uzun sürmesi hakkın kaybı için belirleyici olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ticaret unvanı , tacir , ticari dürüstlük , sessiz kalma , basiretli tacir.

Kaynakça

• Arkan S, Ticari İşletme Hukuku (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 2018).
• Bilge M E, Ticari Ad ve İşaretler Arasında Karıştırılma Tehlikesi (Yetkin 2015).
• Bilgili F ve Demirkapı E, Ticaret Hukuku Bilgisi (Dora Basım 2019).
• Boyacıoğlu C, Ticaret Unvanı (Nobel Yayınevi 2006).
• Bozer A ve Göle C, Ticari İşletme Hukuku (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 2018).
• Can O, Basiretli Tacir – Basiretli İş İnsanı – Gibi Hareket Etme Yükümlülüğü (Adalet 2022).
• Cangül M, ‘Ticaret Sicilinin Aleniyeti ve Müspet Etkisi Yönünden Ticaret Unvanında Sessiz Kalma Yoluyla Hak Kaybının Değerlendirilmesi’ (2022) (4) Ankara Barosu Dergisi 137-168.
• Edis S, ‘Medeni Hukukta İyiniyet (Subjektif Hüsnüniyet)’ (Oğuzoğlu Armağanı) (Ankara. Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1972) 135-166.
• Eriş G, Açıklamalı İçtihatlı 6335, 6552, 6728 Sayılı Kanunlarla Güncellenmiş TTK Hükümlerine Göre Ticari İşletme ve Şirketler 1 (Seçkin 2017).
• İmregün O, Ticaret Hukukunun Genel İlkeleri I (Filiz 1989).
• Karaege Ö, ‘Ticaret Sicili Kayıtlarının Üçüncü Kişiler Bakımından Etkisi’ (2020) 10 (2) Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 461-493.
• Karayalçın Y, ‘Türk Hukukunda Ticaret Siciline Tescilin Etkileri’ (1975) 8(2) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 1-29.
• Karayazgan M, ‘Ticaret Unvanı ve Korunması’ (Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi 2014).
• Kendigelen A, Yeni Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler Yenilikler İlk Tespitler (On İki Levha 2016).
• Memiş T, ‘Ticaret Unvanının Korunmasında Yenilikler ve Ticari Dürüstlük Kuralına Aykırı Kullanımlarda Koruma’ iç Tekin Memş (ed) Fikri Mülkiyet Yıllığı 2020 (Yetkin 2021) 379-415.
• Kıran S, ‘Ticaret Sicilinde Görünüşe Güvenin Başlangıç Anına İlişkin Bir Değerlendirme’, (2019) (143) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 257-282.
• Nomer Ertan N F, ‘6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Ticaret Unvanı ve İşletme Adına İlişkin Olarak Yapılan Değişiklikler’, Yeni Türk Ticaret Hukuku’nun Ticari İşletme Hukuku Alanında Getirdiği Yenilikler Sempozyumu (25-26 Kasım 2011) (2012).
• Özsungur F, ‘Ticaret Sicilinde Tescil ve İlanın Etkileri Sorunu’ (2014) 22(2) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 131-155.
• Pekdinçer R T, Haksız Rekabet ve Marka Hukukuna İlişkin Bilirkişi Raporları ve Mütalaalar (Yüksek Mahkeme Kararları ile Birlikte) (Legal 2015).
• Pekdinçer R T, Marka ve Haksız Rekabet Hukukuna İlişkin Bilirkişi Raporları (Seçkin 2019).
• Poroy R ve Yasaman H, Ticari İşletme Hukuku (Seçkin 2022).
• Sungurbey İ, ‘Ticaret Unvanının Korunmasına İlişkin Haksız Rekabetin Önlenmesi Davaları’ iç. Medeni Hukuk Sorunları, C. 5, (Fakülteler Matbaası 1984).
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A ve Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku (Vedat 2021).
• Yalmankülah Z, ‘Ticaret Unvanı ve Korunması’ (Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi 2014).
• Yasaman H, Sınai Mülkiyet Kanunu Şerhi (Seçkin 2021).