Examining Urban Resilience Through Disaster and Climate Change Protocols: The Case Study of Adana

Year 2023, , 259 - 297, 26.12.2023

Özlem Büyüktaş , Tuğçe Bayer , Elif Tatar

https://doi.org/10.30785/mbud.1324659

Abstract

Promoting urban resilience in the environmental, socioeconomic, spatial and managerial domains is of increasing interest to researchers and local authorities. The aim of this paper is to provide a systematic perspective and methodology on urban resilience, and to evaluate and provide recommendations on Adana urban resilience based on a field study. For this purpose, content analysis and case study methodology were used in the study. First of all, the literature on urban resilience and the protocols on climate change and natural disasters were examined, and the criteria for the resilience of the city were compiled in this intersection. The identified criteria were addressed within the scope of climate protocols. With the criteria obtained from here, a field assessment was made on Adana with the method that constitutes the unique aspect of the study. As a result of the evaluation made through activity reports, strategic plans and IRAP, strategic recommendations were made in order to ensure high resilience of the city in case of a possible disaster. Although there are studies on urban resilience in the literature, it is also known that the importance of the subject is increasing. This study will shed light on the development of holistic studies on urban resilience in the future and the identification of effective measures to increase urban resilience.

Keywords

Urban resilience, climate change, natural disasters, protocols, Adana

Afet ve İklim Değişikliği Protokolleriyle Kentsel Direncin İncelenmesi: Adana Örneği

Abstract

Çevresel, sosyoekonomik, mekânsal ve yönetimsel alanlarda kentsel direnci teşvik etmek, araştırmacıların ve yerel otoritelerin giderek daha fazla ilgisini çekmektedir. Bu makalede amaç, kentsel direnç hakkında sistematik bir bakış açısı ve yöntem oluşturarak, alan çalışması üzerinde Adana kentsel direnci hakkında bölgeyi değerlendirip öneriler sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada içerik analizi ve olay çalışması yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle kentsel direnç hakkındaki literatür ile iklim değişikliği ve doğal afetler kapsamındaki protokoller incelenmiş, bu ara kesitte kentin dirençliliği hususundaki kriterler derlenmiştir. Belirlenen kriterler iklim protokolleri kapsamında ele alınmıştır. Buradan elde edilen kriterlerle çalışmanın özgün yönünü oluşturan yöntem ile Adana üzerinde alan değerlendirmesi yapılmıştır. Faaliyet raporları, stratejik planlar ve IRAP üzerinden yapılan değerlendirme sonucunda olası afet durumunda kentin direncinin yüksek olması adına stratejik önerilerde bulunulmuştur. Literatürde kentsel direnci ele alan çalışmalar bulunmakla birlikte konunun öneminin giderek arttığı da bilinmektedir. Bu çalışma ise gelecekte kentsel direnç ile ilgili bütüncül çalışmaların geliştirilmesi ve kentsel direnci arttırmak için etkili önlemlerin belirlenmesi konusunda ışık tutacaktır.

Keywords

Kentsel direnç, iklim değişikliği, doğal afetler, iklim protokolleri, Adana

Supporting Institution

Herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

Thanks

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

References

• AFAD, Stratejik Plan 2019-2023. (2019). Erişim Adresi (24.09.2023): https://www.afad.gov.tr/afad-baskanligi- stratejik-plani
• AFAD, Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı 2012-2023. (2013). Erişim Adresi (24.09.2023): https://deprem.afad.gov.tr/assets/udsep/UDSEP2023.pdf
• Adana İl Afet Risk Azaltma Planı- İRAP. (2021). Erişim Adresi (27.05.2023): https://adana.afad.gov.tr/kurumlar/adana.afad/Egitim-Dokuman/ADANA-IRAP.pdf
• Adana Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu. (2020). Erişim Adresi (29.05.2023): https://www.adana.bel.tr/tr/faaliyet-raporu
• Adana Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu. (2021). Erişim Adresi (28.05.2023): https://www.adana.bel.tr/tr/faaliyet-raporu
• Adana Büyükşehir Belediyesi Faaliyet Raporu. (2022). Erişim Adresi (29.05.2023): https://www.adana.bel.tr/tr/faaliyet-raporu
• Adana Büyükşehir Belediyesi 2020-2024 Stratejik Planı. (Yıl Belirtilmemiş). Erişim Adresi (28.05.2023): https://www.adana.bel.tr/panel/uploads/stratejikplani_v/files/2020-2024-adana-buyuksehir-belediyesi- stratejik-plani.pdf
• Ahern, J. (2011). From fail-safe to safe-to-fail: Sustainability and resilience in the new urban world. Landscape and Urban Planning, 100(4), 341–343. http://dx. Doi.org/10.1016/j.landurbplan.2011.02.021.
• Alpar, B. (2009). Vulnerability of Turkish coasts to accelerated sea-level rise, Geomorphology 107(1-2): 58-63. DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.05.021.
• Angın, N. Çatalkaya, V. ve Özfidaner, M. (2019). Trend analysis of meterological parameters in çukurova region. 6 th Congress on Soil and Water Resources with International Participation Abstract Book. 152.ateş.
• Anonim. (1998). Kyoto Protocol To The United Nations Framework Convention On Climate Change. Erişim Adresi (10.04.2023): https://unfccc.int/resource/docs/convkp/kpeng.pdf .
• Anonim. (2021a). Afet Eğitim Yılı Kapsamında Afet Farkındalık Eğitimlerimiz Devam Ediyor. Erişim Adresi (29.05.2023): https://adana.afad.gov.tr/afet-egitim-yili-kapsaminda-afet-farkindalik-egitimlerimiz-devam- ediyor120721
• Anonim. (2021b). Sarıçam Belediyesi’nden Afet Farkındalık Eğitimi. Erişim Adresi (29.05.2023): http://www.saricam.bel.tr/bildirim/haberler/saricam-belediyesi-nden-afet-farkindalik-egitimi- 599#.ZDH52HZByUk
• Anonim. (2023a). Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar. Erişim Adresi (09.06.2023): https://www.kureselamaclar.org/amaclar/surdurulebilir-sehirler-ve-topluluklar/
• Anonim. (2023b). Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Bölgesel Deprem- Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi. Erişim Adresi (08.04.2023): http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/2/deprem-bilgileri/buyuk-depremler/
• Anonim. (2023c). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Deprem Raporları. Erişim Adresi (08.04.2023): https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri- Raporu.pdf.
• Anonim. (2023d). Akıllı Şehir Proje Envanteri Haritası. Erişim Adresi (29.05.2023): https://akillisehirler.gov.tr/wp- content/uploads/ProjeEnvanteri/map.html
• Anonim. (2023e). Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Hedefleri İhtisas Komitesi. Erişim Adresi (29.07.23): https://www.unesco.org.tr/Pages/108/219/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir-Kalk%C4%B1nma-2030- Hedefleri-%C4%B0htisas-Komitesi
• Anonim. (2023f). Afete Hazır Türkiye. Erişim Adresi (24.09.2023): https://www.afad.gov.tr/afete-hazir-turkiye
• Atabay, S. Karasu, M. ve Koca, C. (2014). İklim değişikliği ve geleceğimiz. Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, 148.
• Aytaçlı, B. (2012). Durum çalışmasına ayrıntılı bir bakış. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduefebder/issue/33889/375231 adresinden alındı.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299.
• Başar, A. A. (2023). An approach proposal to vulnerability analysis in urban resilience. lnternational Journal of Geography and Geography Education. (48). 145-164. DOI: 10.32003/igge.1177863.
• Bilik, M. B. (2021). Deprem tehlikesine karşı Van Kent merkezinin sosyo-mekansal zarar görebilirliği. Resilience, 67-92. https://doi.org/10.32569/resilience.886414.
• Biricik, A. S. ve Kurt, H. (1998). 27 HAZİRAN 1998 Adana Ceyhan depremi. Marmara Coğrafya Dergisi. (2). 95-121. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marucog/issue/449/560549 adresinden alındı.
• Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. (2022). Erişim Adresi (29.07.2023). https://www.unesco.org.tr/Pages/108/219/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir-Kalk%C4%B1nma-2030- Hedefleri-%C4%B0htisas-Komitesi
• Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi. (1992). Erişim Adresi (25.03.2023): https://unfccc.int/resource/docs/convkp/conveng.pdf.
• Bulut, Y. ve Aslan, M. M. (2022). İklim değişikliğine dirençli kentlerin oluşumunda yenilikçi yaklaşımlar: İklim değişikliği yönetişimi ve enerji verimli binalar, Kent Akademisi Dergisi, 15(3):1023-1035. https://doi.org/10.35674/kent.1126928
• Büken, E, M. ve Yüceer, A. (2020). Adana ilinde değişen iklim değişikliği etkileri değerlendirmesi. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi. Cilt:39-7. Sayı:99-114. https://fbe.cu.edu.tr/storage/fbeyedek/makaleler/2020/ADANA%20%C4%B0L%C4%B0NDE%20%C4%B0KL%C4%B 0M%20DE%C4%9E%C4%B0%C5%9E%C4%B0KL%C4%B0%C4%9E%C4%B0%20ETK%C4%B0LER%C4%B0.pdf adresinden alındı.
• Chen, X., Yu, L., Lin, W., Yang, F., Li, Y., Tao, J. (2023). Urban Resilience Assessment From The Multidimensional Perspective Using Dynamic Bayesian Network: A Case Study Of Fujian Province, China. Reliability Engineering and System Safety. Sayı:238. Sayfa:1-20 https://doi.org/10.1016/j.ress.2023.109469.
• Çakan, K. M. (2020). İklim Değişikliğinden Kaynaklı Çevresel Sorunların Adana Tarımı Üzerindeki Risk Analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi. Adana. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (25.05.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Çelikyay, H. H. (2022). Disaster recovery policies in terms of sustainability: Louisiana State legislature. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. C.6. Sayı:3 s.551-563. DOI: 10.30692/sisad.1102041.
• Chelleri, L. (2012). From the ‘resilient city’ to urban resilience a review essay on understanding and integrating the resilience perspective for urban systems”, Documents d’Anàlisi Geogràfica, 58(2): 287-306.
• Davarcıoğlu, B. (2018). Küresel iklim değişikliği ve uyum çalışmaları: Türkiye açısından değerlendirilmesi. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD). 7(2). 376-392. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbd/issue/40281/407992 adresinden alındı.
• Demirkesen, A. C. Evrendilek, F. ve Berberoglu, S. (2008). Quantifying coastal inundation vulnerability of Turkey to sea-level rise, Environ Monit Assess, 138: 101–106. DOI: 10.1007/s10661-007-9746-7.
• Desouza, K. C. ve Flanery, T. H. (2013). Designing, planning, and managing resilient cities: A conceptual framework, Cities 35, 89–99. DOI: 10.1016/j.cities.2013.06.003.
• Disaster Risk Reduction and Climate Change. (2023). Policy-brief-disaster-risk-reduction-and-climate- change. Erişim Adresi (24.05.2023): https://www.undrr.org/publication/policy-brief-disaster-risk-reduction- and-climate-change
• Erdoğan, G. Simsar, S. Sakal, D. S. Kor, Ö. Kardoğan, G. Parıltı, C. Kaya, D. Y. ve Gündoğdu, B. (2022). Dirençli şehirler tasarlamak: Uygulama kılavuzu arayışı İzmir-Torbalı örneği. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi. Yıl: 1. Sayı: 2. ss. 165-202. https://dergipark.org.tr/tr/pub/csid/issue/72150/1125570 adresinden alındı.
• Eren, Ş. G. (2019). Tokyo: Solaris-Güneş İmparatorluğu’nun dirençli, kırılgan ve tehlikeli kenti. İdealkent. 10(28). 907-941. https://doi.org/10.31198/idealkent.635099.
• Foster, H. D. (1997). The Ozymandias Principles: Thirty-One Strategies For Surviving Change. Southdowne Press, Victoria.
• Fujihara, Y. Simonovic, S. P. Topaloglu, F. Tanaka, K. ve Watanabe, T. (2008). An inverse-modelling approach to assess the impacts of climate change in the Seyhan River Basin, Turkey. Hydrolog SciJ, 53, 1121-1136. https://doi.org/10.1623/hysj.53.6.1121.
• Genç, F. N. ve Alev, B. (2022). Afetler karşısında kentsel kırılganlık ve dirençlilik: Antalya, Isparta, Burdur örnekleri. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (12 (Özkalkanel Sayı)), 48-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aksos/issue/75119/1181281 adresinden alındı.
• Glasgow İklim Anlaşması. (2021). Erişim Adresi (15.05.2023): https://unfccc.int/sites/default/files/resource/cma2021_10_add1_adv.pdf
• Godschalk, D. R. (2003). Urban hazard mitigation: Creating resilient cities. Natural Hazard Review. 4(3): 136-143. DOI: 10.1061/(ASCE)1527-6988(2003)4:3(136).
• Gökçe, D. Pancar, Z. ve Türk, A. (2018). İklim değişikliğine karşı mekânsal kırılganlığın ve uyum kapasitesinin belirlenmesi: Alanya örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(2), 119-128. DOI: 10.29048/makufebed.403337.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (Felsefe-Yöntem-Analiz). Seçkin Yayınları. Ankara.
• Hayrullahoğlu, G. Aliefendioğlu, Y. ve Tanrıvermiş, H. (2018). Deprem Sonrası Kentte Oluşacak Sorunlara Dirençli Kent Yaklaşımı ile Çözüm Aranması: Marmara Depremi Örneği. https://www.researchgate.net/publication/328782709_Deprem_Sonrasi_Kentte_Olusacak_Sorunlara_Direncl i_Kent_Yaklasimi_ile_Cozum_Aranmasi_Marmara_Depremi_Ornegi adresinden alındı.
• Kahraman, S., Polat, E. ve Korkmazyürek, B. (2022). Salgın ve afete yönelik dirençlilik eylem planlaması dirençli mahalleler, Kent Akademisi Dergisi, 15(4):1938-1958. https://doi.org/10.35674/kent.1110519.
• Kahraman, S. ve Polat, E. (2022). The situation of combined disasters caused by climate change: Antalya. Academic Platform Journal of Natural Hazards and Disaster Management, 3(2), 99-108. https://doi.org/10.52114/apjhad.1208911.
• Kalkan, M. (2022). Uşak kentinde belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Resilience, 269-285. https://doi.org/10.32569/resilience.1195076.
• Karahan, A. Ö. (2018). Dirençli kentler bağlamında Karaman Kentinin Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (06.05.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Karaman, M. F. (2022). Türkiye’nin Taraf Olduğu İklim Anlaşmalarının Karşılaştırmalı Analizi ve Olası Etkileri. (Yüksek Lisans Tezi) Kapadokya Üniversitesi. Nevşehir. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (09.06.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Kavanoz, S. E. (2020). Kentsel direnç kavramı üzerine. Kent ve Çevre Araştırmaları Dergisi. 2(1). 5-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yykentcevre/issue/55330/733459 adresinden erişildi.
• Kaya, Y. (2018). İklim değişikliğine karşı kentsel kırılganlık: İstanbul için bir değerlendirme. International Journal of Social Inquiry, 11(2). 219-257. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijsi/issue/41585/502488 adresinden erişildi.
• Kouhkamar, S. (2019). Farklı Kentsel Dokularda Deprem Riskinin Değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (07.05.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Kepenek, E. ve Gençel, Z. (2016). Türkiye’de afet zararlarını azaltma çalışmaları: Mevzuat açısından genel bir değerlendirme. Journal of Architectural Sciences and Applications. 1(1). 44-50. https://doi.org/10.30785/mbud.282563.
• Kuleli, T. Şenkal, O. ve Erdem, M. (2009). National assessment of sea level rise using topographic and census data for Turkish coastal zone. Environmental Monitoring and Assessment 156, 425–434. https://link.springer.com/article/10.1007/s10661-008-0495-z adresinden alındı.
• Kuleli, T. (2010a). Quantitative analysis of shoreline changes at The Mediterranean Coast in Turkey, Environmental Monitoring And Assessment, 167 (4), 387-397. Doi: 10.1007/S10661-009-1057-8.
• Kuleli, T. (2010b). Türkiye kıyılarında iklim değişikliğine bağlı deniz seviyesi yükselme riski olan alanların belirlenmesi, Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları VIII. Ulusal Kongresi Bildiriler Kitabı, 27 Nisan -1 Mayıs 2010, Trabzon,1335-1344.
• Kuleli, T. (2010c). City-based risk assessment of sea level rise using topographic and census data for the Turkish Coastal Zone, Estuaries and Coasts, 33: 640–651. DOI: 10.1007/s12237-009-9248-7.
• Meteorolojik Afetler 2018 Yılı Değerlendirmesi. (2019). Erişim Adresi (29.07.2023): https://www.mgm.gov.tr/FILES/genel/kitaplar/2018MeteorolojikAfetlerDegerlendirmesi.pdf
• Montreal Protokolü. (1990). Erişim Adresi (11.07.2023): https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/MONTREAL%20PROTOKOLU(2).pdf adresinden elde edilmiştir.
• Normandin, J. M. Therrien, M. C. ve Tanguay, G. A. (2009). City Strength in Times Of Turbulance: Strategic Resilience Indicators, Joint Conference on City Futures, Madrid, 4-6 June, 2009. http://archives.enap.ca/bibliotheques/2012/09/030314256.pdf adresinden alındı.
• OECD. (2018/2). Regional Development Working Papers 2018/02. Erişim Adresi (16.05.2023): https://www.oecdilibrary.org/development/indicators-for-resilient-cities_6f1f6065-en
• Ostadtaghizadeh, A., Ardalan, A., Paton, D., Jabbari, H. ve Khankeh, H. R. (2015). Community Disaster Resilience: A Systematic Review On Assessment Models And Tools. PLoS Currents, 7. https://doi.org/10.1371/currents.dis.f224ef8efbdfcf1d508dd0de4d8210ed.
• Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü (1990). Erişim Adresi (01.03.2023): https://webdosya.csb.gov.tr/db/ozonturkiye/icerikler/montrealprotokolu-20210408141100.pdf.
• Özkazanç, S. Derman Sıddıquı, S. ve Güngör, M. (2020). Sensitivity analysis of earthquake using the analytic hierarchy process (AHP) method: Sample of Adana. İdealkent. 11 (30). 570-591. https://dergipark.org.tr/en/pub/idealkent/issue/54964/716402 adresinden alındı.
• Palazca A. ve Partigöç N. (2018). CBS ve AHS Kullanılarak Afet Sonrası Potansiyel Toplanma Alanlarının Yer Seçimi. VII. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2018), 18-21 Eylül 2018, Eskişehir. https://www.researchgate.net/publication/329938164_COGRAFI_BILGI_SISTEMLERI_CBS_VE_ANALITIK_HIYERAR SI_SURECI_AHS_KULLANILARAK_AFET_SONRASI_POTANSIYEL_TOPLANMA_ALANLARININ_YER_SECIMI_DENIZLI_KEN TI_ORNEGI adresinden erişildi.
• Paris Anlaşması. (2015). Erişim Adresi (08.04.2023): https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-3853.pdf
• Partigöç, N. S. ve Acer, E. (2022). Kentsel kıyı alanlarında iklim değişikliğinin etkilerinin incelenmesi: Kumbahçe Mahallesi (Bodrum) Örneği. JENAS Journal of Environmental and Natural Studies. 4(3). 225-242. DOI: 10.53472/jenas.1180800.
• Punch K. F. (2011). Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (D Bayrak, HB Arslan, Z Akyüz Çev). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• The Rockefeller Foundation. (2019). The Rockefeller Foundationlaunches new Climate and Resilience Initiative; Commits an initial $8 million to continue supporting global network of cities and Chief Resilience Officers. https://www.rockefellerfoundation.org/news/rockefeller-foundation-launches-new-climate-resilience- initiative-commits-initial-8-million-continue-supporting-global-network-cities-chief-resilience-officers/? utm_source=Twitter&utm_medium=organic_social&utm_campaign=Resilience&utm_content=100RCNetwor kAnnouncement adresinden alındı.
• Sadioğlu, U. ve Ezin, E. (2022). Akıllı Kent Uygulamaları Üzerinden Dirençli Kentlere Dönüşüm: Konya ve Eskişehir Örneği. Kartepe Zirvesi 2022 Dirençli Şehirler ve Şehrin Dönüşümü (pp.635-658). Kocaeli, Turkey.
• Sezer, İ. L. (1999). Adana sismoteknotik yöresinde depremsellik ve deprem riski. Ege Coğrafya Dergisi. Cilt:10. Sayfa: 83-124. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ecd/issue/4884/66961 adresinden alındı.
• Simav, M. Türkezer, A. Sezen, E. Akyol, S. İnam, M. Cingöz, A. Lenk, O. Kılıçoğlu, A. (2011). Data quality control & management system of Turkish Sea level monitoring network, Harita Dergisi 145; 15-28. https://www.harita.gov.tr/uploads/files/articles/turkiye-ulusal-deniz-seviyesi-izleme-agi-veri-kalite-kontrol- ve-yonetim-sistemi-1108.pdf adresinden alındı.
• Soofi-Siavash, Y. (2016). Achieving Urban Resilience: Through Urban Design and Planning Principles. Postgraduate Thesis, Department of Planning Oxford Brookes University. https://www.researchgate.net/publication/315676074_Achieving_Urban_Resilience_Through_Urban_Design_ and_Planning_Principles adresinden alındı.
• Türkiye Afet Müdahale Planı, TAMP. (2014). Türkiye Afet Müdahale Planı. Erişim Adresi (28.05.2023): https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf
• Türkiye Afet Risk Azaltma Planı 2022-2030, TARAP. (2022) Erişim Adresi (24.05.2023): https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf
• Türkiye’nin İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2023. (2012). Erişim Adresi (24.09.2023): https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/uyum_stratejisi_eylem_plani_TR.pdf
• The Rockefeller Foundation. (2015). The city resilience framework. New York City: Author.
• Thornbush, M., Golubchikov, O., & Bouzarovski, S. (2013). Sustainable cities targeted by combined mitigation– adaptation efforts for future-proofing. Sustainable Cities and Society, 9, 1–9. http://dx.doi.org/10.1016/j.scs.2013.01. 003
• Tilio, L. Murgante, B. Di Trani, F. Vona, M. ve Masi, A. (2011). Resilient city and seismic risk: A spatial multicriteria approach. In Computational Science and Its Applications-ICCSA 2011: International Conference, Santander, Spain, June 20-23, 2011. Proceedings, Part I 11 (pp. 410-422). Springer Berlin Heidelberg.
• Tudes, S. ve Yiğiter, N., D. (2010). Preparation of land use planning model using GIS based on AHP: Case Study Adana-Turkey. Bulletin of Engineering Geology And The Environment. 69(2). 235-245. DOI: 10.1007/s10064-009- 0247-5.
• Tüzgen, Y. (2019). İklim ve Doğa Dostu Şehirlerin Baskın Ekonomik Faaliyet Alanı ile Etkileşimi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (27.05.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı 2020-2023. (2019). Erişim Adresi (25.09.2023): https://www.akillisehirler.gov.tr/wp-content/uploads/EylemPlani.pdf
• UNISDR. (2015). Sendai Afet Risk Azaltma Çerçevesi (2015-2030). United Nations Office for Disaster Risk Reduction. Erişim Adresi (Erişim 13. 02. 2023): https://uclg- mewa.org/uploads/file/748e86d91ae4409e9188794ddb6c004d/Sendai_TR.pdf
• Yelekçi, D, N. (2019). Sıcak ve Nemli İklimlerde Kentsel Planlama Kararlarının Bina Ölçeğinde Doğal Havalandırmaya Etkisi: Adana İli Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul. Ulusal Tez Merkezi veri tabanından erişildi. Erişim Adresi (25.05.2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi adresinden erişildi.
• Yılmaz, D. ve Işınkaralar, Ö. (2021). Climate action plans under climate-resilient urban policies. Kastamonu University Journal of Engineering and Sciences. 7(2). 140-147. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kastamonujes/issue/66389/1014599 adresinden alındı.