Türkiye’de Kentsel Tarım Alanında Yapılan Akademik Çalışmaların İncelenmesi

Year 2022, Volume: 7 Issue: 1, 383 - 404, 08.07.2022

Hüseyin Berk Türker , İlayda Anaç

https://doi.org/10.30785/mbud.1037672

Abstract

Kentsel tarım son zamanlarda öne çıkan sürdürülebilir yeşil konseptlerden biridir. Kentsel tarım peyzaj mimarlığı, mimarlık, şehir bölge planlama, ziraat, sosyoloji, harita kadastro ve diğer kent ile ilgili çalışan birçok disiplin için çok yönlü ve geniş yelpazede çalışma alanı sunan multi-disipliner bir konudur. Bu araştırmada ülkemizdeki kentsel tarım ile ilgili yapılan akademik çalışmaların incelenmesi ve kentsel tarım alanının gelişim düzeyinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 2001-2021 yılları arasında yerli literatürde yayınlanan akademik çalışmalar tespit edilmiştir ve çalışmalar bibliyometrik yöntem kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada Google Akademik, YÖK Akademik, YÖKTEZ merkezi veri tabanları taranarak seçilen anahtar kelimeler (kentsel tarım, kent tarımı) ile tarama yapılmış ve yerli literatürde ilgili konuya odaklanmış 3 doktora tezi, 14 yüksek lisans tezi, 1 kitap, 3 kitap bölümü, 12 ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış makale, 32 ulusal ve uluslararası sempozyum/konferans bildirisi olmak üzere toplam 65 akademik çalışma saptanmıştır. Araştırma sonucunda yerli literatürdeki kentsel tarım konusuyla ilgili akademik çalışmaların 2001 yılından başladığını ve 2013 yılından sonra artış gösterdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca kentsel tarım konusuyla ilgili yapılan bilimsel çalışmalarda odaklanan konuların ve yöntemlerin sınırlı olduğu dikkat çekmektedir.

Keywords

Kentsel tarım, bibliyometrik yöntem, bibliyometrik, akademik çalışmalar

Thanks

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

Analyze of Academic Researches on Urban Agriculture in Turkey

Abstract

Urban agriculture has been highlighted in recent years. Urban agriculture offers a multi-disciplinary field of study for many disciplines such as landscape architecture, architecture, urban planning, agriculture, sociology, and other related disciplines. This study aims to examine the academic studies on urban agriculture in Turkey and to reveal the level of development of academic studies in urban agriculture literature. Academic studies published in the domestic literature between 2001-and 2021 were identified and these studies were analyzed using the bibliometric technique. Google Scholar, YÖK Akademik, YÖK thesis center databases were searched with selected keywords (urban agriculture, urban farming) and 3 doctoral dissertations, 14 master's thesis, 1 book, 3 book chapters, 12 articles published in international and national journals, and 32 international and national symposium/conference papers were identified in the domestic literature. As a result, it was found that academic studies started in 2001 and increased after 2013 in the urban agriculture literature. In addition, it is noteworthy that the subjects and methods of academic studies on urban agriculture are limited.

Keywords

Urban agriculture, bibliometric analysis, bibliometric, academic studies

References

• Açıksöz, S. (2001). Ankara'da Kentsel Tarım Kapsamında Atatürk Orman Çiftliği'nin Günümüz Koşullarında Yeniden Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD. 350s.
• Açıksöz, S. ve Memlük, Y. (2004). Kentsel tarım kapsamında Atatürk Orman Çiftliği'nin yeniden değerlendirilmesi. Journal of Agricultural Sciences, 10(01), 76-84.
• Açıksöz, S. (2009). Kentsel tarım kümesi: Türkiye-Bartın örneği. Journal of Agricultural Sciences, 15(04), 348-357.
• Açıksöz, S., Bollukcu, P. ve Gökçe, G.C. (2013). Dönüşen Peyzaj ve Kentsel Tarım: Baıx Llobregat Tarım Parkı, Barselona, İspanya. Peyzaj Mimarlığı 5. Kongresi, Adana
• Akyol, M. (2011). Evolution Of Urban Agriculture Concept and Determination of Design Criteria. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD. 99s.
• Akyol, M. ve Tunçay, H.E. (2011). The Role of Productive Landscapes For Resilient Cities, Presented At The 49nth International Federation of Landscape Architects World Congress (IFLA) “Landscapes In Transition”, Cape Town.
• Alğın, K. ve Polat, E. (2021). Kentsel Büyüme Sonucu Olası Bir Gıda Krizine Çözüm Olarak Kentsel Tarım ve Uygulanabilirliğinin İzmir Özelinde İrdelenmesi, Dünya Şehircilik Günü 9. Türkiye Şehircilik Kongresi: Planlamanın Birikimi, Zemini ve Ufku.
• Ardahanlıoğlu, Z. R., Karakuş N., Selim S., Çinar, İ. ve Türkkan, H. R. (2017). Kentsel Tarım Alanlarının CBS Teknolojileri Kullanılarak Dağılımının Değerlendirilmesi Seydikemer Örneği, Presented At The Iı. International Academic Research Congress, Antalya.
• Aslan, M. (2020). Topluluk Bahçelerinin Sosyal Etkileşim ve Sosyal Sermaye Kazanımına Etkileri: Kuzguncuk Bostanı Örneği, İstanbul. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı, 136s.
• Aşılıoğlu, F. ve Çay, R. D. (2015). Kentsel Tarım ve Çevresel Etkileri. TARGID, İç Anadolu Bölgesi 2. Tarım ve Gıda Kongresi.
• Bonelli, E. (2018). An Evaluation On Urban Agriculture Practices in Sao Paulo and Istanbul. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı,147s.
• Bostancı, P. (2020). Kentsel Tarım Kavramı ve Uygulanabilirliğinin Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı, 85s.
• Bulut, Z. ve İli Demirel, N. (2022). Türkiye ve dünyadaki “hüzün turizmi” çalışmalarının bibliyometrik analizi. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(1), 67-88.
• Camps Calvet, M., Langemeyer, J., Calvet-Mir, L., Gomez-Baggethun, E. ve March, H. (2015). Sowing Resilience And Contestation İn Times Of Crises: The Case Of Urban Gardening Movements İn Barcelona. Partecipazione e Conflitto, 8(2), 417–442.
• Coles, R. ve Costa, S. (2018). Food growing in the city: exploring the productive urban landscape as a new paradigm for inclusive approaches to the design and planning of future urban open spaces. Landscape And Urban Planning, 170, 1–5. https://doi.org/ 10.1016/j.landurbplan.2017.10.003.
• Çiçek, D. ve Kozak, N. (2012). Anatolia: Turizm araştırmaları dergisi’nde yayımlanan hakem denetimli makalelerin bibliyometrik profili. Türk Kütüphaneciliği, 26 (4), 734-756. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/48835/622155
• Deviren, A. S. (2012). Kentsel tarım potansiyeli İstanbul ve Saraybosna, Kentli Dergisi, 2(8), 44–51.
• Demiral, B. ve Evin, H. (2017). Kentsel Tarım Avrupa Birliği ve Türkiye, Presented At The VI. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series, Ohrid.
• Demircan, N. ve Sezen, I. (2018). Kentsel Tarım Alanlarının Önemi Diyarbakır Hevsel Bahçeleri Örneği, Presented At The Dicle Üniversitesi I. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu 1011-1023.
• Diodato, V. P. (1994). Dictionary of Bibliometrics, Portland, The Hawthorne Press.
• Ece, A. S. (2007). Bilimsel dergilerde yayınlanan müzik makaleleri (bir bibliyografya denemesi) (2000-2006). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (15), 45-8. DOI: 10.11616/AbantSbe.192
• Efe, M. (2003). Kentsel Tarım ve Şehir Planlamaya Entegrasyonu, Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlaması Ana Bilim Dalı, 180s.
• Ekşi, M. ve Rowe, D. (2014). Bitkilendirilmiş Çatı Sistemleri ve Kentsel Tarım Olanakları,7. Ulusal Çatı ve Cephe Sempozyumu, 1, 85-90.
• Eraslan, Ş. ve Akoğlu, M. (2016). Kentlileşme Paradoksu Kentsel Tarım, Presented At The 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi, Söylem ve Eylem.
• Gül, A. ve Özgüner, H. (2007). Peyzaj Mimarlığı Disiplini Çalışmalarında Yeni Bir Yaklaşım: Tarımsal Ormancılık (Agroforestry) Sistemlerinin Planlanması, 3. Binyılda Peyzaj Mimarlığı Kongresi, Hedefler-Stratejiler-Politikalar, 352-358 (22-25, Kasım, 2007) Antalya.
• Güleç, E., Zengel, R. ve Doğrusoy, İ. T. (2018). Ekolojik Kentsel Tasarım Yöntemleri Kentsel Tarım Dikey Tarım ve Permakültür Yöntemlerinin Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi, Presented At The 2. Uluslararası Mimarlık ve Tasarım Kongresi, Çanakkale.
• Güney, M. ve Ergin, Ş. (2003). Geleceğe Dönük Kent ve Mimarlık Bağlamında Kentsel Tarım, Presented At The Xv. Uluslararası Yapı ve Yaşam Kongresi, Bursa.
• Güney, M. (2003). Kentsel Tarım ve Şehir Planlamaya Entegrasyonu, Presented At The Dünya Şehircilik Günü 27. Kolokyumu, Mersin.
• Hardman, M., Chipungu, L., Magidimisha, H., Larkham, P. J., Scott, A.j. ve Armitage, R.P (2018). Guerrilla gardening and green activism: Rethinking the informal urban growing movement. Landscape and Urban Planning. 170,6-14.
• Hovardaoglu, O. ve Çalışır-Hovardaoglu, S. (2018). Kentsel tarıma geçişte hobi bahçeleri: Kayseri hobi bahçelerinin kentsel tarım gelişimine etkisi. In Icpess (International Congress On Politic, Economic And Social Studies) (No. 5).
• Hussain, A., Fatima, N., ve Kumar, D. (2011). Bibliometric analysis of the'Electronic Library'journal (2000-2010). Webology, 8(1), 87.
• Kalyoncuoğlu, B. B. (2010). Yerel Kültürümüzün Tarımsal İzleri, Yenilebilir Bahçe Tasarımı ve Kamusal Yeşil İçin Farkındalık Eylemleri Atölye Kitabı: Bostan Atölyesi, 3, 4–5,
• Kalyoncuoğlu, B. B. ve Tunçay, H. E. (2010). Understanding The Landscape Characteristics Of Agrarian Culture On The Fringes Of Istanbul, Presented At The Eclas 2010, İstanbul.
• Kalyoncuoğlu, B. B. (2011). Re Programming The Silk Road Territory As A Glocal Food Network A Vision On Istanbul S Agrarian History, Presented At The Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Kalyoncuoğlu, B. B. ve Kalyoncuoğlu, B. (2013). Metropolleşme Sürecinde Kent Dışına İtilen Tarımın Kentle Bütünleştirilmesinde Yeni Bir Strateji: Kentsel Tarım. Peyzaj Mimarlığı 5. Kongresi, Adana.
• Kalyoncuoğlu, B. B., Zasada I., Martins Alves, S., Berges R. ve Benninger S. (2014). Urban Agriculture and its Ecosystem Services From A Cross-Cultural Perspective Case Studies İn Germany Turkey and India, Presented At The Iaps, Timişoara.
• Kalyoncuoğlu, B. B. (2013). The Historical Traces of Agrarian Culture in Istanbul Boston of Old City Walls, Presented At The Summer School Of Theodosian Walls And Urban Agriculture, İstanbul.
• Kalyoncuoğlu, B. B. ve Kalyoncuoğlu, B. (2011). Can Agroecosystems Act As Ecosystem Services In Urban Area Two Cases From Anatolia Bostan S of Istanbul and Forest Farm of Ankara, Presented At The EFLA.
• Kanbak, A. G. (2018). Endüstriyel tarımın ekolojik krizine karşı kentsel tarım bir çözüm olabilir mi? Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 193-204.
• Keskin, N. E. ve Yıldırım, C. (2019). Küba’da kentsel tarım uygulamaları: Havana örneği. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 11(2), 149-162.
• Keskin, N. E. ve Yıldırım, C. (2018). Küba Da Kentsel Tarım Uygulamaları Havana Örneği. Presented At The Uluslararası İyi Yerel Yönetim Uygulamaları Konferansı, İzmir.
• Kanbak, A. (2016). İstanbul Yedikule Bostanları: Bir yerinden üretim pratiği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6(1), 166-180.
• Kanbak, A. (2018). Kent politikaları içinde tarımı düşünmek. Turkish Studies, 13, 23.
• Kanoğlu, D. A. (2015). Kentsel Tarım Yeni Ulaşım Yaklaşımları ve Endüstriyel Parklarla Sürdürülebilir Şehirler, Ian, 0–0.
• Koç, H. (2003). Daha yaşanabilir yerleşmeler arayışında kentsel tarım, Planlama, 1, 34–40.
• Krauskopf, E. (2018). A bibliometric analysis of the Journal of Infection and Public Health: 2008–2016. Journal of Infection and Public Health, 11(2), 224-229.
• Kurtaslan, Ö. B. ve Kocatürk, F. (2009). Investigating The Changing Process of Vineyards and Orchards In Kayserı City And Its Vicinity, Second International Conference On Landscape and Urban Horticulture.
• Menteş, Y. (2019) Sürdürülebilir Kentsel Gelişimin Sağlanmasında Kentsel Tarım Deneyimleri, "Türkiye İçin Öneriler" Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD. 149s.
• Nerse, S. (2020). Kentsel Tarım Üreticilerinin Yönelim Stratejileri ve Farklılaşma Eğilimleri, Sosyal Bilimlerde Güncel Konular ve Araştırmalar, 25-40
• Oskouei, S. A. (2019). The Role of Urban Agriculture in Enhancing Public Space; An Evaluation of Types. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Mimarlık ABD. 166s.
• Öztürk, S., Işınkaralar, Ö. ve Çeven, E. A. (2018). Kentsel Tarım Kavramı ve Uygulanabilirliği Kastamonu Örneği, Presented At The Uluslararası Mühendislik ve Teknoloji Yönetimi Kongresi, İstanbul.
• Öcal, G. (2019). Kent Hakkı ve Kentsel Katılım Bağlamında Kendin Yap Pratikler. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlaması ABD. 174s.
• Özuğurlu, S. (2019). Toplumcu Belediye ve Kentsel Tarım, Presented At The Kentler ve Çevre, Tarım, Gıda Semineri.
• Rasouli, S. (2012). Sürdürülebilir Kentsel Tasarımda Kentsel Tarımın Rolü, “İstanbul Örneği” Yüksek Lisans Tezi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kentsel Tasarım Yüksek Lisans Programı. 113s.
• Robineau, O. ve Dugue, P. (2018). A socio-geographical approach to the diversity of urban agriculture in a West African City. Landscape and Urban Planning. 179,48-58.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics, Journal of Documentation, 25, 348-349.
• Polat, E. ve Gül, A. (2015) The Urban Agriculture A New and Soft Solution For The Rurban Areas Agriculture in An Urbanizing Society, Presented at The Second International Conference On Reconnecting Agriculture And Food Chains To Societal Needs. Roma.
• Sağlam, E. (2018). İzmir’de Kent Tarımının Yaygınlaştırılmasında Etkili Olan Faktörler Üzerine Katılımcı Eylem Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı. 166s
• Sümer, G. Ç. (2019). Kentsel Tarım ve Gıda Güvencesi Bakımından Önemi, Presented At The 13. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu (Kaysem13), Gaziantep.
• Solduk, B. B. (2010). Sürdürülebilir Kentsel Gelişmenin Sağlanması Açısından Kentsel Tarımın Rolü, “İstanbul Metropoliten Alan”, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlaması ABD. 131s.
• Şahin, C. K. ve Onay, B. (2019). Kentsel Açık ve Yeşil Alanlar Açısından Kentsel Tarım Uygulamaları, Presented at The Uluslararası 29 Ekim Bilimsel Araştırmalar Sempozyumu, İzmir.
• Şeker, F. İ. (2021). Bina Tabanlı Kentsel Tarım Üzerine Bir Araştırma. Gebze Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Mimarlık ABD. 125s.
• Özkan, F. ve Gül, A. (2019). Peyzaj Mimarlığı ana bilim dalında yapılan doktora tezlerinin irdelenmesi. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 2(1), 14-28.
• Timur Ö. B., Timur, U. P. ve Aytaş İ. (2019). Kentsel Tarım, 1st Ed. Lap Lambert Academic Publishing.
• Tomar, A. (2013). Kentlerde Yoksulluk ve Atıkların Değerlendirilmesinde Kentsel Tarım, TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu, 419-429.
• Topcu, E. D. (2015). The Growing Problem Between Urban Expansion and Sustainability of Agricultural Lands, Kırcami Example İn Antalya. Yüksek Lisans Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı. 282s.
• Turan, E. (2015). Gardens Of Resistance: Urban Agriculture in The Yedikule Market Gardens, Istanbul. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Bilgi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı. 148s.
• Türker, H. B. ve Akten, M. (2020). Üretken bir arazi kullanımı: kentsel tarım. Journal Of Strategic Research in Social Science, 6(1), 11-24.
• Türker, H. B. (2020). Kentsel Tarım Uygulama Yaklaşımı: Uşak Kenti Örneği. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı ABD. 254s.
• Türker, H. B. ve Akten, M. (2021). Uşak Kent Halkının Kentsel Tarıma Yönelik Kullanım Düzeyi ve Bakış Açısı, Mimarlık Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler-II (1- 30ss). Eylül 2021. Gece Kitaplığı.
• Türker, H. B., Uzun, Ö. F. ve Gül, A. (2016) Urban Farming and Applicability in Turkey, The 3rd International Conference With Exhibition S-Arch Next Architecture.
• Üçer, Z. A., Yenigül, S. B. ve Varol, Ç. (2013) Büyükşehir’den ‘Bütünşehir’e: Yerel Yönetim Politikalarındaki Değişimin Kırsal Alana Etkileri, İdeal Kent, Kent Araştırmaları Dergisi, 12, 26-60.
• Üstünoğlu, D. (2012) Agriculture in Urban Areas As A Socio-Economic And Townscape Value: The Case Of Rize. Ortadoğu Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı. 152s.
• Yeksan, Ö. ve Akbaba, A. (2019). Sürdürülebilir Turizm Makalelerinin Bibliyometrik Analizi, Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(2), 220-231. Doı:M10.32572/Guntad.502563
• Yenigül, S. B. (2016). Büyükşehirlerde tarımsal alanların korunmasında kentsel tarım ve yerel yönetimlerin rolü. Megaron, 11(2), 291-299.
• Yılmaz, B., Doğan, D., Oğuz, D., Cengiz, S. ve Görmüş Cengiz, S. (2015). Sustainable Use of Agricultural Lands in The Scope of Urban Agriculture The Sample of Malatya Turkey, Presented at The Macodesu 17(4), 1401-1407.
• Yılmaz, M. (2019). Sürdürülebilir Kentsel Tarım: Kırıkkale Güneşköy Örneği, Kırsal Kalkınma ve Kooperatifçilik, 219-237.
• Yörür, N., Çırak, A., Aydın, M. B., İnceköse, Ü., Nemutlu, F., Aydın, G., Attanır, L. ve Yorulmaz, A. (2017). Türkiye’de Özel Proje Alanı (ÖPA) Olarak Belirlenen Tarım Alanlarında Planlama Sorunları ve Çözüm Önerileri-Muğla Ovası Örneği, Presented At The 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 41. Kolokyumu, 1, 25-41,
• Yörür, N. ve Altınörs Çırak, A. (2020). Kentsel Tarım Uygulamalarında Çocuk Kent Çiftlikleri Modeli’nin Büyükşehirlerde Sunduğu Olanaklar Üzerine Bir Araştırma, Presented at The 3. Uluslararası Tarım, Çevre ve Sağlık Kongresi, Aydın.
• Zupic, I. ve Čater, T. (2015). Bibliometric methods in management and organization. Organizational Research Methods, 18(3), 429- 472