Utilizing Open Green Spaces in Ordu City Center as Temporary Shelters During a Possible Earthquake Disaster

Year 2023, Volume: 8 Issue: Special Issue, 165 - 182, 26.12.2023

Mesut Güzel , Murat Yeşil

https://doi.org/10.30785/mbud.1332927

Abstract

The study focuses on the possibilities of using other open-green areas in addition to the disaster assembly areas designated by AFAD in Ordu city centre for temporary shelter in case of a possible earthquake disaster. In this direction, firstly, the number, spatial distribution and total size of AFAD assembly areas in 21 neighbourhoods of the city centre were obtained. Then, considering the current populations of the neighbourhoods, the adequacy levels of the assembly areas for 12 different scenarios including different combinations of tent and containerised shelter types and temporary shelter unit installation rates have been revealed. The study focussed only on temporary shelter capacity, excluding food, health services and cultural facilities. According to the most optimistic scenario, 32.5% of the inhabitants of the city centre can be provided with temporary shelter units. In the second part of the study, the situation where other open-green areas can be used for temporary shelter in addition to the existing AFAD areas is evaluated. In this case, the highest rate obtained from 12 different scenarios is 47.3%. Since the gathering areas in Ordu city centre are not sufficient for temporary shelter, alternative gathering areas should be determined to be used in case of a possible earthquake disaster.

Keywords

Natural disaster, earthquake, temporary shelter, urban green spaces, Ordu city center

Thanks

Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir.

Ordu Kent Merkezindeki Açık-Yeşil Alanların Olası Deprem Afeti Durumunda Geçici Barınma İçin Kullanım Olanakları

Abstract

Çalışmada, Ordu kent merkezinde, AFAD tarafından belirlenmiş olan afet toplanma alanlarına ek olarak diğer açık-yeşil alanların olası bir deprem afeti durumunda geçici barınma için kullanılabilme olanaklarına odaklanılmıştır. Bu doğrultuda öncelikle kent merkezini oluşturan 21 mahalle ölçeğinde AFAD toplanma alanlarının sayısı, mekânsal dağılımları ve toplam büyüklükleri elde edilmiştir. Ardından mahallelerin güncel nüfusları göz önüne alınarak, çadırlı ve konteynerli barınma tipleri ile geçici barınma birimi kurulum oranlarının farklı kombinasyonlarını içeren 12 farklı senaryo için toplanma alanlarının yeterlik düzeyleri ortaya konulmuştur. Çalışma kapsamında yalnızca geçici barınma kapasitesine odaklanılmış; yeme-içme, sağlık hizmetleri ve kültürel tesis alanları dışarıda tutulmuştur. En iyimser senaryoya göre kent merkezinde yaşayanların %32.5’ine yetecek düzeyde geçici barınma birimi kurulabilmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde, mevcut AFAD alanlarına ek olarak diğer açık-yeşil alanlarının da geçici barınma için kullanılabildiği durum değerlendirilmiştir. Bu durumda, 12 farklı senaryo içerisinden elde edilen en yüksek oran ise %47.3’tür. Ordu kent merkezindeki toplanma alanları geçici barınma için yeterli olmadığından, olası bir deprem afeti durumunda kullanılmak üzere alternatif toplanma alanlarının belirlenmesi gerekmektedir.

Keywords

Doğal afet, deprem, geçici barınma, kentsel yeşil alan, Ordu kent merkezi

References

• AFAD (2023). Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları. Erişim Adresi (03.03.2023): https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/39521/xfiles/toplanma_alanlari.pdf
• Aksoy, Y., Turan, A. Ç. ve Atalay, H. (2009). İstanbul Fatih ilçesi yeşil alan yeterliliğinin Marmara depremi öncesi ve sonrası değerleri kullanılarak incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 14(2), 137–150. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17482/uujfe.30331
• Aman, D. D. (2019). Olası Marmara Depreminde Toplanma Alanları Yer Seçim Kriterlerinin Belirlenmesi: İstanbul Bağcılar Örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aşıkkutlu, H. S., Aşık, Y., Yücedağ, C. ve Kaya, L. G. (2021). Olası deprem durumunda mahalle ölçeğinde Burdur kenti acil toplanma alanlarının yeterliliğinin saptanması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 442–456. Online ISSN: 2149-1658. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.30798/makuiibf.835883
• Baumgardner, D., Varela, S., Escobedo, F. J., Chacalo, A. ve Ochoa, C. (2012). The role of a peri-urban forest on air quality improvement in the Mexico City megalopolis. Environmental Pollution, 163, 174–183. Online ISSN: 0269- 7491. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.envpol.2011.12.016
• Doğan, O. (2023). İş güvenliği uzmanlarının bakış açısıyla acil durum toplanma alan özelliklerinin AHP yöntemi ile değerlendirilmesi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 9(1), 112–124. Online ISSN: 2528-9640. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.21324/dacd.1174380
• Erdin, H. E., Zengin Çelik, H., Sılaydın Aydın, M. B., Özcan, N. S. ve Erdem, Ü. (2017). Afet yönetimi içerisinde kentsel mekân ihtiyacı ve kentsel arazi kullanımları. Z. T., Karaman, O., Sancakdar, S. İ., Kaya (Eds.), Disiplinlerarası Afet Yönetimi Çalışmaları Makale Kitabı içinde (s. 255-272). İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Erkoç, T., Bardan, B. ve Hamzaçebi, G. (2000). Deprem Nedir? T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Fagen, J. L., Sorensen, W. ve Anderson, P. B. (2011). Why not the university of new orleans? Social disorganization and sexual violence among internally displaced women of hurricane katrina. Journal of Community Health, 5, 721–727. Online ISSN: 0094-5145. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1007/s10900-011-9365-7
• Faivre, N., Sgobbi, A., Happaerts, S., Raynal, J. ve Schmidt, L. (2018). Translating the Sendai Framework into action: The EU approach to ecosystem-based disaster risk reduction. International Journal of Disaster Risk Reduction, 32, 4–10. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2017.12.015
• Fan, L., Xue, S. ve Liu, G. (2012). Patterns and its disaster shelter of urban green space: Empirical evidence from Jiaozuo city, China. African Journal of Agricultural Research, 7(7), 1184–1191. Online ISSN: 1991-637X. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.5897/AJAR11.1661
• Gerdan, S. ve Şen, A. (2019). Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10(28), 962–983. Online ISSN: 2602-2133. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.31198/idealkent.514077
• Gökgöz, B. İ., İlerisoy, Z. Y. ve Soyluk, A. (2020). Acil durum toplanma alanlarının AHP yöntemi ile değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 19, 935–945. Online ISSN: 2148-2683. Erişim Adresi (12.03.2023): https://doi.org/10.31590/ejosat.739544
• Güzel, M. ve Yeşil, P. (2021). Ordu ilindeki mahalle adlarının doğal ve kültürel peyzaj ögeleri bağlamında incelenmesi. ODÜSOBİAD, 11(3), 763–776. Online ISSN: 1309-9302. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.48146/odusobiad.912404
• Haçin, İ. (2014). 1939 Erzincan Büyük Depremi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30(88), 37–70. Online ISSN: 2667-5420. Erişim Adresi (22.09.2023): https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/44051/542701
• Hamada, S. ve Ohta, T. (2010). Seasonal variations in the cooling effect of urban green areas on surrounding urban areas. Urban Forestry & Urban Greening, 9(1), 15–24. Online ISSN: 1618-8667. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org /10.1016/j.ufug.2009.10.002
• Helvacıoğlu, İ. H. ve Ogawa, Y. (2008). Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri. JICA Türkiye Ofisi Yayınları, 368 s., Ankara.
• Hosseini, K. A., Tarebari, S. A. ve Mirhakimi, S. A. (2022). A new index-based model for site selection of emergency shelters after an earthquake for Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 77, 103110. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2022.103110
• Işık, E., Büyüksaraç, A., Ekinci, Y. L., Aydın, M. C. ve Harirchian, E. (2020). The effect of site-specific design spectrum on earthquake-building parameters: A case study from the Marmara Region NW Turkey). Applied Sciences, 10(20), 7247. Online ISSN: 2076-3417. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.3390/app10207247
• İDMP (2003). İstanbul Deprem Master Planı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Plan ve İmar Dairesi, Zemin ve Deprem İnceleme Müdürlüğü, İstanbul.
• Kalkan, M. (2022). Uşak kentinde belirlenen afet ve acil durum toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi. Resilience, 6(2), 269–285. Online ISSN: 2602-4667. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.32569/resilience.1195076
• Kızılay (2023). Kızılay. Erişim Adresi (02.03.2023): https://www.kizilaycadirtekstil.com.tr/urunlerimiz/cadir/afet- cadiri
• Kong, F., Yin, H., James, P., Hutyra, L. R. ve He, H. S. (2014). Effects of spatial pattern of greenspace on urban cooling in a large metropolitan area of eastern China. Landscape and Urban Planning, 128, 35–47. Online ISSN: 0169-2046. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2014.04.018
• Korgavuş, B. ve Ersoy, M. (2015). Kadıköy İlçesi Kentsel Açık ve Yeşil Alanlarının Olası İstanbul Depreminde Yeterliliğinin İrdelenmesi. Uluslararası Burdur Deprem ve Çevre Sempozyumu, 7-9 Mayıs, Burdur, s. 398-408.
• Li, Y., Liu, Y. ve Jiao, J. (2013). A GIS-based suitability analysis of Xiamen’s green space in park for earthquake disaster prevention and refuge. Urban Planning and Design Research, 1(1), 1–8. Online ISSN: 2183-7635. Erişim Adresi (10.03.2023): https://www.academia.edu/27933582/A_GIS_based_Suitability_Analysis_of_Xiamens_Green_Space_in_Par k_for_Earthquake_Disaster_Prevention_and_Refuge
• Liu, W., Xu, H., Wu, J., Li, W. ve Hu, H. (2022). Measuring spatial accessibility to refuge green space after earthquakes: A case study of Nanjing, China. Plos One, 17(6), E0270035. Online ISSN: 1932-6203. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1371/journal.pone.0270035
• Maral, H., Akgün, Y., Çınar, A. K. ve Karaveli, A. S. (2015). İzmir’deki Afet Sonrası Toplanma ve Acil Barınma Alanları Üzerine Bir Değerlendirme. 3. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 14-16 Ekim, İzmir.
• Masuda, N. (2014). Disaster refuge and relief urban park system in Japan. Landscape Architecture Front, 2(4), 52–61. Online ISSN: 2096-336X. Erişim Adresi (10.03.2023): https://journal.hep.com.cn/laf/EN/Y2014/V2/I4/52
• Okutan, A. E. ve Çavuş, G. (2012). Deprem sonrası ortaya çıkabilecek orman yangınları, peyzaj mimarlığı alanında alınabilecek pasif önlemler. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 8(1), 19–33. Online ISSN: 2148-7855. Erişim Adresi (10.03.2023): https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzceod/issue/4822/289323
• Onuma, A. ve Tsuge, T. (2018). Comparing green infrastructure as ecosystem-based disaster risk reduction with gray infrastructure in terms of costs and benefits under uncertainty: A theoretical approach. International Journal of Disaster Risk Reduction, 32, 22–28. Online ISSN: 2212-4209. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2018.01.025
• Özcan, N. S., Erdin, H. E. ve Zengin, H. (2013). Kentlerde Açık ve Yeşil Alan Sistemlerinin Afet Yönetimi Bağlamında Kullanılabilirliğinin Değerlendirilmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): İzmir Örneği. TMMOB 4. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 11-13 Kasım, Ankara.
• Özgür, T. ve Özgür, Ö. (2018). 6306 sayılı kanun çerçevesinde kentsel dönüşüm uygulamalarının mekânsal deneyimi: Ordu İli Örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1), 211–227. Online ISSN: 1309-9302. Erişim Adresi (08.03.2023): https://dergipark.org.tr/en/pub/odusobiad/issue/36351/372770
• Öztürk, F. ve Kaya, G. K. (2020). Afet sonrası toplanma alanlarının PROMETHEE metodu ile değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3), 1239–1252. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17482/uumfd.697097
• QGIS Development Team (2023). QGIS Geographic Information System. Erişim Adresi (01.02.2023): http://qgis.org
• Renaud, F. G., Sudmeier-Rieux, K., Estrella, M. ve Nehren, U. (2016). Ecosystem-Based Disaster Risk Reduction and Adaptation in Practice. Springer International Publishing, 598 s.
• Rey, T., Le De, L., Leone, F. ve Gilbert, D. (2017). An integrative approach to understand vulnerability and resilience post-disaster: The 2015 cyclone pam in urban Vanuatu as case study. Disaster Prevention Management, 3, 259–275. Online ISSN: 2148-4155. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1108/DPM-07-2016-0137
• Saygılı, H. B. ve Akpınar, A. (2022). Aydın/Efeler kentsel yeşil alanlarının afet ve acil durum toplanma alanları açısından yeterliliğinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 305–311. Online ISSN: 2717-7084. Erişim Adresi (22.09.2023): https://doi.org/10.25308/aduziraat.1177091
• Sister, C., Wolch, J. ve Wilson, J. (2010). Got green? Addressing environmental justice in park provision. Geojournal, 75, 229–248. Online ISSN: 1572-9893. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1007/s10708-009- 9303-8
• Strohbach, M. W., Lerman, S. B. ve Warren, P. S. (2013). Are small greening areas enhancing bird diversity? Insights from community-driven greening projects in Boston. Landscape and Urban Planning, 114, 69–79. Online ISSN: 0169-2046. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.02.007
• Strömberg, D. (2007). Natural disasters, economic development, and humanitarian aid. Journal of Economic Perspectives, 21(3), 199–222. Online ISSN: 1944-7965. Erişim Adresi (10.03.2023): https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jep.21.3.199
• Sudmeier-Rieux, K., Arce-Mojica, T., Boehmer, H. J., Doswald, N., Emerton, L., Friess, D. A. ve Walz, Y. (2021). Scientific evidence for ecosystem-based disaster risk reduction. Nature Sustainability, 4(9), 803–810. Online ISSN: 2398-9629. Erişim Adresi (25.09.2023): https://doi.org/10.1038/s41893-021-00732-4
• Şahin, Ş. ve Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1), 43–63. Online ISSN: 2636-8390. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.35341/afet.498594
• Şirin, M. ve Ocak, F. (2020). Gümüşhane şehrinde afet ve acil durum toplanma alanlarının coğrafi bilgi sistemleri ortamında değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 25(44), 85–106. Online ISSN: 2717-834X. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.17295/ataunidcd.790893
• Tarabanis, K. ve Tsionas, I. (1999). Using network analysis for emergency planning in case of earthquake. Transactions in GIS, 3(2), 187–197. Online ISSN: 1467-9671. Erişim Adresi (10.03.2023): https://doi.org/10.1111/1467- 9671.00015
• TÜİK (2023). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim Adresi (12.03.2023): https://data.tuik.gov.tr/bulten/ındex?p=adrese- dayali-nufus-kayit-sistemi-sonuclari-2022-49685