An Investigation of Sakarya Aziz Duran Park in the Context of Universal Design Principles

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 126 - 146, 28.07.2025

Mustafa Ergen , Alev Ad , Ömer Faruk Uzun

https://doi.org/10.30785/mbud.1553039

Abstract

This study examines the children's playgrounds located in Aziz Duran Park (Kent Park), which is established on the former site of the Agricultural Equipment Institution Factory in the Mithatpaşa neighborhood of Sakarya, Türkiye, in line with universal design principles. The research proceeds in four stages. In the first stage, a comprehensive literature review is carried out, and the study area is identified. In the second, field observations and on-site inspections are performed, accompanied by photographic documentation of outdoor elements such as entrances, ramps, stairs, walkways, and playgrounds. In the third stage, Aziz Duran Park is evaluated through 22 indicators based on universal design principles. The findings indicate that approximately 68% of the park complies with these principles, with 15 indicators deemed “suitable” and 7 “not suitable.” In the final stage, the study offers a set of recommendations aimed at addressing the identified deficiencies and enhancing the park's inclusivity and accessibility.

Keywords

Universal design principles , children , landscape design , Sakarya , Aziz Duran Park

Sakarya Aziz Duran Parkı’nın Evrensel Tasarım İlkeleri Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’nin Sakarya ili Mithatpaşa Mahallesi'nde bulunan eski Zirai Donatım Kurumu Fabrikası arazisine inşa edilen Aziz Duran Parkı'nda (Kent Park) bulunan çocuk oyun alanlarını evrensel tasarım ilkelerine göre incelenmesi ve karşılaşılan sorunların tespit edilmesi hedeflenmiştir. Çalışma dört aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve çalışma alanı seçilmiştir. İkinci aşamada, arazi çalışması ve yerinde incelemeler yapılarak dış mekân düzenlemeleri (girişler, rampalar, merdivenler, yürüme yolları, çocuk oyun alanları vb.) fotoğraflanmıştır. Üçüncü aşamada, evrensel tasarım ilkelerine göre oluşturulan 22 gösterge arasında 15 “uygun” ve 7 “uygun değil” işaretine sahip olan Aziz Duran Parkı, yaklaşık %68 oranında uygun bir park olarak değerlendirilmiştir. Son aşamada ise park için ortaya çıkan eksikliklere yönelik çeşitli öneriler getirilmiştir.

Keywords

Evrensel tasarım ilkeleri , çocuk oyun alanları , peyzaj tasarımı , Sakarya , Aziz Duran Parkı

References

• Akduman, D. G. (2012). Van kenti parklarının peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi (Unpublished master’s thesis). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Akıncı, G. M. (2016). Evrensel tasarım yaklaşımı: Bayburt Üniversitesi örneği. Tasarım + Kuram, 10(17), 16–26. https://doi.org/10.23835/tasarimkuram.239608
• Aksoy, Y. (2011). Çocuk oyun alanları üzerine bir araştırma: İstanbul, Isparta, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon illeri örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6, 82–106.
• Aydemir, Ş., Aydemir, S. E., Beyazlı, D. Ş., Ökten, N., Öksüz, A. M., Sancar, C., Özyaba, M., & Türk, Y. A. (1999). Kentsel alanların planlanması ve tasarımı (pp. 287–342). Trabzon: Akademi Kitapevi.
• Bayraktaroğlu, B., & Büke, A. (2015). Çocuk oyun alanlarının evrensellik ölçütleri açısından incelenmesi: Fenerbahçe–Pendik sahil şeridi örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), (Special Issue: Ergonomi2015), 575–582.
• Bekiroğlu, M. S. (2002). Peyzaj düzenlemelerinde özürlülerin kullanımları ile ilgili sorunların saptanması (Unpublished doctoral thesis). İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çukur, D. (2009). Çocuk dinlenimi açısından oyunun önemi ve konut yakın çevresinde oyun değerini artırıcı mekânsal düzenlemeler. Ege Mimarlık, 69, 14–17.
• Dil, M. (2004). İstanbul'un yeşil alan sisteminin, planlama kriterleri açısından irdelenmesi (Unpublished master’s thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erdönmez, M. E., & Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekanlarının toplum ilişkilerindeki etkileri. Megaron Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi e-Dergisi, 1(1), 67–87.
• Emmett, M. (2012). Universally designed playgrounds: Play place, an outdoor for all. Access Adress (08.10.2024):http://soundideas.pugetsound.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=1039&context=ms_occ_therapy
• Gezer, A. & Gül, A. (2009). Kent Ormancılığı (Kavramsal, Teknik ve Kültürel Yaklaşımlar). Isparta: SDÜ Basımevi.
• Google Earth. (2024). Aziz Duran Parkı Satellite map. Access Adress (08.10.2024): https://earth.google.com/web/@40.77265544,30.38844358,28.1569444 a,1175.20650131d,30y,0h,0t,0r
• Gossett, A., Mirza, M., Barnds, A. K., & Feidt, D. (2009). Beyond access: A case study on the intersection of accessibility, sustainability, and universal design. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, 4(6), 439–450. https://doi.org/10.3109/17483100903100301
• Gül, A., Dinç, G., Akın, T., & Koçak, A. İ. (2020). Kentsel açık ve yeşil alanların mevcut yasal durumu ve uygulamadaki sorunlar. İdealkent, 11(Special Issue: Urbanization and Economy), 1281–1312. https://doi.org/10.31198/idealkent.650461
• Kahya, C., & Yerli, Ö. (2018). Kentsel açık mekanlarda kullanıcı memnuniyeti değerlendirmesi: Adapazarı Kent Park örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6, 765–778.
• Karataş, K. (1998). Özürlüler kentlerde özgürce yaşamak istiyorlar. Ufkun Ötesi Aylık Dergi, 2(4), 10–13.
• Keleş, R. (1980). Kentbilim terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Koç, C., & Koç, A. (2022). Engelsiz parkların erişilebilirliği: Eskişehir ve Diyarbakır örnekleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(33), 161–188.
• Kopeva, A., Ivanova, O., & Zaitseva, T. (2018). Application of universal design principles for the adaptation of urban green recreational facilities for low-mobility groups: Vladivostok case-study. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 463(2). https://doi.org/10.1088/1757-899X/463/2/022018
• Lynch, K. (1981). A theory of good city form. MIT Press.
• Mace, R. L., Hardie, G. J., & Place, J. P. (1991). Accessible environments: Toward universal design. In W. F. E. Preiser & E. Ostroff (Eds.), Design intervention: Toward a more humane architecture. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Milletlerarası Sözleşme. (2009, July 14). Resmi Gazete, Sayı: 27288. Access Adress (08.10.2024): http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090714-1.htm
• NCSU (Center for Universal Design) (1997). The Principles of Universal Design, Ver. 2.0, North Carolina State University, Raleigh, NC.
• Ostroff, E. (2001). Universal design: The new paradigm. In W. F. E. Preiser & E. Ostroff (Eds.), Universal design handbook. New York: McGraw-Hill.
• Önder, S. (1997). Konya kenti açık ve yeşil alan sisteminin saptanması üzerinde bir araştırma (Unpublished doctoral thesis). Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, S., & Özdemir, Z. (2013). Kentsel ve yeşil alanların yaşam kalitesine etkisi: Kastamonu örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (Special Issue), 109–116.
• Sağlam Etlan, G., & Aşur, F. (2021). Evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda çocuk oyun alanlarının engelli çocuklar tarafından kullanılabilirliğinin incelenmesi: Van ili örneği. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 5(2), 333–343.
• Seçme, M., & Küçük, V. (2020). Denizli Vali Recep Yazıcıoğlu (İncilipınar) Parkı’nın evrensel tasarım ve planlama bağlamında değerlendirilmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(1), 93–107. https://doi.org/10.30785/mbud.667598
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk için daha yaşanılır bir kentsel mekân: Dünyada gerçekleştirilen uygulamalar. Megaron, 9(1), 19–33.
• Thiberg, S. (1996). Engelsiz insan yerleşmelerine doğru. In Diğerlerinin konut sorunları (pp. 293–297). Ankara: TMMOB Mimarlar Odası.
• TSE (Türk Standartları Enstitüsü). (2012). TS 12576:2012: Şehir içi yollar – Kaldırım ve yaya geçitlerinde ulaşılabilirlik için yapısal önlemler ve işaretlemelerin tasarım kuralları.
• Uluğ, H. (2007). Kuzey Adana’daki çocuk oyun alanlarının bitki seçimi yönünden irdelenmesi (Unpublished master’s thesis). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Uslu, A., Şahin Körmeçli, P., & Güneş, M. (2016). Engelsiz çocuk oyun alanlarının evrensel tasarım ilkelerine göre irdelenmesi: Ankara örneği. In Ulusal 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi Bildiri Kitabı II. Cilt (pp. 104–118), 8–11 Aralık 2016, Antalya, Türkiye.
• Yıldızcı, A. C. (1982). Kentsel yeşil alan planlaması ve İstanbul örneği (Unpublished associate professorship thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul.