The Reliability and Validity Study of Prosocial Behaviors toward Children with Special Needs Scale

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 153 - 174, 20.12.2023

Yakup Burak , İbrahim Acar , Emel Özdemir

https://doi.org/10.52826/mcbuefd.1340019

Cited By: 1

Öz

In this study, we examined the validity and reliability of the "Prosocial Behaviors toward Children with Special Needs Scale" to assess the prosocial behaviors exhibited by typically developing children aged 4-8 years towards children with special needs. The data were gathered from 299 children residing in Ankara. Instruments such as the Prosocial Behaviors toward Children with Special Needs Scale (PBCSN), Early Prosocial Behavior Questionnaire were utilized for data collection. The Prosocial Behavior Scale towards Children with Special Needs comprised five distinct scenarios crafted for four different types of special needs. During the data collection process, children were presented with pictures and cards, and their responses to the questions posed were used for scoring. Confirmatory Factor Analysis indicated a single-factor solution for items in the five scenarios of PBCSN. PBCSN exhibited a positive correlation with the Early Prosocial Behavior Questionnaire, establishing criterion validity. To assess reliability, the same group of children underwent retesting two months after the initial test, revealing a high level of association for test-retest reliability. Additionally, the internal consistency coefficient was determined to be 0.837. In conclusion, the findings suggest that the PBCSN is a valid and reliable instrument applicable within the context of Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Typically developing children, Children with special needs, Prosocial behaviors, peer acceptance

Proje Numarası

yok

Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Bu araştırma normal gelişim gösteren 4-8 yaş aralığındaki çocukların özel gereksinimli çocuğa karşı prososyal davranışlarını belirlemek amacıyla geliştirilen Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını gerçekleştirmektir. Araştırma verileri Ankara ilindeki 299 çocuktan toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği ve Erken Dönem Olumlu Sosyal Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği dört farklı özel gereksinim türüne yönelik hazırlanmış beş farklı senaryo, senaryoları temsil eden resimli kartlar ve her bir senaryo için benzer formatta hazırlanan dört aşamalı ipucuna dayalı sorulardan oluşmaktadır. Doğrulayıcı faktör analiz sonuçlarına göre Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği’nin beş farklı senaryolu maddelerin yapı geçerliğinin tek boyutta toplandığı saptanmıştır. Ölçeğin kriter geçerliğini belirlemek amacıyla kullanılan Erken Dönem Olumlu Sosyal Davranış Ölçeği ile pozitif yönlü ilişki olduğu, ölçme aracının kriter geçerliğinin sağlandığı saptanmıştır. Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği güvenirlik açısından aynı grupla iki ay sonra yeniden uygulanmış, test tekrar test güvenirliği açısından oldukça yüksek düzeyde bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ayrıca ölçeğin iç tutarlık katsayısının 0.837 olduğu bulunmuştur. Özel Gereksinimli Çocuğa Karşı Prososyal Davranış Ölçeği’nin Türk kültüründe uygun, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Normal gelişim gösteren çocuk, Özel gereksinimli çocuk, Prososyal davranış, Akran kabulü

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Afyoncuoğlu, M. Ç. (2022). Sınıfa uyum öğretmen gözlem kontrol listesinin Türkçeye uyarlanması ve koronavirüs (covıd-19) pandemi döneminde eğitime verilen zorunlu aradan sonra 5-11 yaş çocuklarının sınıfa uyum düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karatay Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya.
• Akar, A.S., Mercan, H., Yılmaz, İ. E. & Yükselen, A. (2021). 3-6 yaş çocuklarına yönelik olarak yayımlanan resimli öykü kitaplarında kullanılan karakterlerin prososyal davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 31-49.
• Aknin, L.B., Broesch, T., Hamlin, J.K. & Van-de-Vondervoort, J.W. (2015). Prosocial behavior leads to happiness in a small-scale rural society. Journal of experimental psychology: General, 144(4), 788. https://doi.org/10.1037/xge0000082
• Alhojailan, M. I. (2012). Thematic analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
• Ar, M. M. & Hardiansyah, F. (2022). Prosocial behavior of elementary school students based on gender differences in society 5.0. Journal of Innovation in Educational and Cultural Research, 3(3), 390-396.
• Arslaner, H. (2019). Hemşirelerin diğerkâmlık düzeyleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Asher, S. R., Singleton, L. C., Tinsley, B. R. & Hymel, S. (1979). A reliable sociometric measure for preschool children. Developmental Psychology, 15(4), 443-444.
• Ata, S. & Artan, İ. Z. (2021). Ergen Prososyallik Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 28(1), 38-44. https://doi.org/10.4274/tjcamh.galenos.2020.14632
• Avinun, R. & Knafo, A. (2013). The longitudinal Israeli study of twins (LIST) an integrative view of social development. Twin Research and Human Genetics, 16(1), 197-201. https://doi.org/10.1017/thg.2012.73
• Ayre, C. & Scally A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio: Revisiting the original methods of calculation. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79–86. https://doi.org/10.1177/0748175613513808
• Ayten, A. & Korkmaz, S. (2019). The relationships between religiosity, prosociality, satisfaction with life and generalised anxiety: A study on Turkish Muslims. Mental Health, Religion & Culture, 22(10), 980-993. https://doi.org/10.1080/13674676.2019.1695246
• Bağcı, B. (2015). Çocuk ve yetişkin prososyallik ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışması ve çocuk ile anne-baba prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Bağcı, B. & Öztürk-Samur, A. (2016). Çocuk ve yetişkin prososyallik ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 59-79.
• Bağcı-Çetin, B. (2021). Prososyal davranış psikoeğitim programının okul öncesi dönem 5-6 yaş çocuklarının prososyal davranışlarına, sosyal duygusal uyumuna ve yaşam doyumuna etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Bağcı-Çetin, B. & Öztürk-Samur, A. (2018). 60-72 aylık çocukların prososyal davranışları ile anne-babalarının prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-17. https://doi.org/10.17556/erziefd.286651
• Balcı, A. (2021). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. (15. Baskı) Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balda, S., Punia, S. & Punia, D. (2002). Peer rating scale: A reliable sociometric measure for preschool children. Journal of Psychometry, 15(1), 21-28
• Baumsteiger, R. & Siegel, J.T. (2019). Measuring prosociality: The development of a prosocial behavioral intentions scale. Journal of Personality Assessment, 101(3), 305-314.
• Bayhan, P. & Artan, İ. (2009). Çocuk gelişimi. Ankara: Morpa Yayınevi.
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indices in structural models. Psychological Bulletin, 107, 238–246.
• Bentler, P. M. (1995). EQS Structural Equations Program Manual. Encino, CA: Multivariate Software.
• Bıkmaz-Bilgen, Ö. & Doğan, N. (2017). Puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 8(1), 63-78.
• Bower, A. A. (2012). What we do when children are good: How parents reinforce their preschool children’s prosocial behaviors, and the effectiveness of these strategies across contexts. Unpublished Master’s thesis. University of Nebraska, Faculty of the Graduate College, Omaha, Nebraska.
• Bozan, S. & Ekinci, A. (2018). Öğretmen performans değerlendirme sürecine ilişkin okul müdürü ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi: Nitel bir çalışma. Mukaddime, 9 (2), 213-240.
• Bozkurt, E. & Demir, R. (2012). Öğrenci görüşleriyle akran değerlendirme: Bir örnek uygulama. İlköğretim Online, 11(4), 966-978.
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1992). Alternative ways of assessing model fit. Sociological Methods and Research, 21, 230-258. https://doi.org/10.1177/0049124192021002005.
• Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı, (29. Baskı), Ankara: Pegem Yayınevi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz. & Demirel., F. (2022). Bilimsel Araştırma yöntemleri. (32. Baskı). Ankara: Pagem Akademi Yayıncılık.
• Caprara, G.V., Steca, P., Zelli, A. & Capanna, C. (2005). A new scale for measuring adults’ prosocialness. European Journal of Psychological Assessment, 21, 77-89. https://doi.org/10.1027/1015-5759.21.2.77
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T. & Kandemir, M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 60(60), 555-576.
• Çelik-Kahraman, S. (2019). Okul öncesi prososyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve 48-72 aylık çocuklarda prososyal davranışların bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem.
• Çubukcu, A. (2019). 48–72 aylık çocukların prososyal davranışları ile annelerinin prososyal davranışları ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Daniel, E., Madigan, S. & Jenkins, J. (2016). Paternal and maternal warmth and the development of prosociality among preschoolers. Journal of Family Psychology, 30(1), 114.
• Darley, J. M. & Batson, C.D. (1973). From Jerusalem to Jericho: A study of situational and dispositional variables in helping behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 27, 100–108. https://doi.org/10.1037/h0034449
• Dellmann‐Jenkins, M., Lambert, D. & Fruit, D. (1991). Fostering preschoolers’prosocial behavıors toward the elderly: the effect of an ıntergeneratıonal program. Educational Gerontology: An International Quarterly, 17(1), 21-32.
• Demir, B. (2021). Drama etkinliklerinin okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların prososyal davranışları üzerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul.
• Deng, S., Lopez, V., Roosa, M. W., Ryu, E., Burrell, G. L., Tein, J. Y. & Crowder, S. (2006). Family processes mediating the relationship of neighborhood disadvantage to early adolescent internalizing problems. The Journal of Early Adolescence, 26(2), 206-231.
• Dereli-İman, E. (2013). Çocuklar İçin Sosyal Problem Çözme Ölçeği’nin 6 yaş grubu İçin Türkçeye uyarlaması ve okul öncesi davranış problemleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 479-498.
• Duran, M., Çeliköz, N. & Topaloğlu, A.Ö. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 121-137.
• Eisenberg, N., Eggum-Wilkens, N. D. & Spinrad, T. L. (2015). The development of prosocial behavior. In D.A. Schroeder & W. G. Graziano (Eds.), The Oxford handbook of prosocial behavior (pp. 114–136). Oxford University Press.
• Ercan, İ. & Kan, İ. (2004) Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 30(3) 211-216
• Escrig-Espuig, J. M., Martí-Vilar, M. & González-Sala, F. (2022). Criminal thinking: Exploring its relationship with prosocial behavior, emotional intelligence, and cultural dimensions. Anuario de Psicologia Juridica. 33(1), 9-15.
• Feygina, I. & Henry, P.J. (2015). Kültür ve prososyal davranış. D.A. Schroeder & W.G. Graziano (Eds.), Oxford prososyal davranış el kitabı (s.188-208). Oxford Üniversitesi Yayınları.
• Fortuna, K. & Knafo, A. (2014). Parental and genetic contributions to prosocial behavior during childhood. Prosocial development: A multidimensional approach, 70-89.
• Fulan, W. (2015). Öğretmenlerin olumlu yanıtlarının çocukların olumlu sosyal davranışları üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma. Eğitim Teorisi ve Uygulaması 9, 47-50.
• Gilbert, P., Basran, J., MacArthur, M. & Kirby, J.N. (2019). Differences in the semantics of prosocial words: An exploration of compassion and kindness. Mindfulness, 10(11), 2259-2271.
• Giner-Torréns, M. & Kärtner, J. (2017). Psychometric properties of the early prosocial behaviour questionnaire. European Journal of Developmental Psychology, 14(5), 618-627.
• Goodman, R. (1997). The strengths and difficulties questionnaire: A research note. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 38, 581–586. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1997.tb01545.x
• Guo, J., Chen, S. & Xu, Y. (2022). Influence of parental imprisonment on children’s prosocial behavior: The mediating role of family environment. Children and Youth Services Review, 136, 106393.
• Güdük, A. H., & Yılmaz, D. (2019). Kaynaştırma sınıflarındaki normal gelişim gösteren öğrencilerin prososyal davranışlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (5) 1-21. https://doi.org/10.16986/HUJE.2019054899
• Hosokawa, R., Katsura, T. & Taira, K. (2022). Experience of annual events in the family and social adjustment of school-age children. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 16(1), 1-9.
• Hu, Q. & Feng, Q. (2022). Parenting style and prosocial behaviour among Chinese Preschool children: A moderation model. Early Child Development and Care, 192(9), 1444-1461.
• Hur, Y., Taylor, J., Jeong, H., Park, M. & Haberstick, B. (2017). Perceived family cohesion moderates environmental influences on prosocial behavior in Nigerian adolescent twins. Twin Research and Human Genetics, 20(3), 226-235. https://doi.org/10.1017/thg.2017.15
• Jambon, M., Madigan, S., Plamondon, A. & Jenkins, J. (2019). Developmental trajectories of physical aggression and prosocial behavior in early childhood: Family antecedents and psychological correlates. Developmental psychology, 55(6), 1211.
• Kapıkıran-Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93.
• Karadağ, E. & Mutafçılar, İ. (2009). Prososyal davranış ekseninde özgecilik üzerine teorik bir çözümleme. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 41-69.
• Karadeniz, E. (2022). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-72 ay çocukların duygu düzenleme ile empati becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karaman, N. N. & Dinçer, Ç. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının prososyal davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 639–664. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043236
• Kılıç, D. & Güneş, P. (2016). Dereceli puanlama anahtarı ile öz, akran ve öğretmen değerlendirmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(39), 58-69.
• Kil, H. & Grusec, J. E. (2022). Prosocial Behavior. The Wiley‐Blackwell Handbook of Childhood Social Development, 651-667.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling: Methodology in the social sciences. NewYork: The Guilford Press.
• Koçak, S. & Arslan, S.Y. (2018). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 602-620.
• Kula-Kartal, S. & Mor-Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879.
• Lan, X. (2022). Perceived parenting styles, cognitive flexibility, and prosocial behavior in Chinese Youth with an immigrant background: A three-group comparison. Current Psychology, 1-19.
• Lebowitz, M.S., Tabb, K. & Appelbaum, P.S. (2022). Asymmetric genetic attributions for one’s own prosocial versus antisocial behavior, The Journal of Social Psychology, https://doi.org/10.1080/00224545.2022.2058906
• Li, J. & Shao, W. (2022). Influence of Sports Activities on Prosocial Behavior of Children and Adolescents: A Systematic Literature Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(11), 6484.
• MacCallum, R.C., Browne, M.W., & Sugawara, H.M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1, 130–149.
• Marsh, H. W., Balla, J. R. & Mc Donald, R. P. (1988). Goodness-of-fit indexes in confirmatory factor analysis: The effect of sample size. Psychological Bulletin, 103, 391- 410.
• Martí-Vilar, M., Merino-Soto, C. & Rodriguez, L. M. (2020). Measurement invariance of the prosocial behavior scale in three hispanic countries (Argentina, Spain and Peru). Frontiers in psychology, 11, 29.
• Memmott-Elison, M. K., Holmgren, H. G., Padilla-Walker, L. M. & Hawkins, A. J. (2020). Associations between prosocial behavior, externalizing behaviors, and internalizing symptoms during adolescence: A meta-analysis. Journal of Adolescence, 80, 98–114.
• Muthen, B. Asparouhov T. & Rebollo I. (2006). Advances in behavioral genetics modeling using Mplus: applications of factor mixture modeling to twin data. Twin Res Hum Genet. 9(3),313– 324.
• Muthén, L. K. & Muthén, B.O. (2012). Mplus User's Guide (Seventh ed.). Muthén & Muthén.
• Özgüven, İ. E. (2011). Psikolojik testler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkan, T., Doğruyol, B., Harma, M., Bıçaksız, P. & Lajunen, T. (2013). Algı-motor ve güvenli sürücülük becerilerinin örtük ölçülmesi ve objektif performans testleri ile ilişkisi. TÜBİTAK Proje No:111K333.
• Padilla-Walker, L. M., Van-der-Graaff, J., Workman, K., ... & Žukauskienė, R. (2022). Emerging adults’ cultural values, prosocial behaviors, and mental health in 14 countries during the COVID-19 pandemic. International Journal of Behavioral Development, 46(4), https://doi.org/10.1177/01650254221084098
• Pektaş, D. (2022). Öykü temelli ve aile katılımlı sosyal duygusal gelişim destek programının çocukların farklılıklara saygı düzeyi ve benlik algısı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pfattheicher, S., Nielsen, Y. A. & Thielmann, I. (2022). Prosocial behavior and altruism: A review of concepts and definitions. Current opinion in psychology, 44, 124-129.
• Qin, Y., Zhou, Y., Fan, F., Chen, S., Huang, R., Cai, R. & Peng, T. (2016). Developmental trajectories and predictors of prosocial behavior among adolescents exposed to the 2008 Wenchuan earthquake. Journal of Traumatic Stress, 29, 80–87.
• Ragnarsdottir, B., Hannesdottir, D.K., Halldorsson, F. & Njardvik, U. (2018). Gender and age differences in social skills among children with ADHD: Peer problems and prosocial behavior. Child & Family Behavior Therapy, 40(4), 263-278.
• Sağıroğlu, H. H. (2021). Okul öncesi dönemde bütünleştirmeye duyarlı prososyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Salıkutluk, Y. Z. (2017). Çocukların prososyal davranışlarının ebeveynlerin prososyal davranışları ve çocuk sevme eğilimleriyle ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Saygılı, N. (2021). 60-72 aylık çocukların ahlaki yargı düzeyleri ile prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(1), 339-358.
• Seven, S. (2010). “Sosyal Davranış Öğretmen Değerlendirmesi Ölçeği”nin Türk kültürüne uyarlanması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 193-200.
• Shrout, P. E. & Fleiss, J.L. (1979). Intraclass correlations: Uses in assessing rater reliability. Psychological Bulletin, 86(2), 420–428. https://doi.org/10.1037/0033-2909.86.2.420
• Siqi, X. (2021). The effect of music training on prosocial behavioral tendencies of preschool children. Unpublished mester thesis. Yunnan Normal University, China
• Spinrad, T. L. & Gal, D. E. (2018). Fostering prosocial behavior and empathy in young children. Current opinion in psychology,20, 40-44.
• Spinrad, T. L., Eisenberg, N., Xiao, S. X., … & Lopez, J. (2022). White children's empathy‐related responding and prosocial behavior toward white and black children. Child Development, 00, 1–17. https://doi.org/10.1111/cdev.13841.
• Streit, C., Carlo, G. & Killoren, S. E. (2020). Family support, respect, and empathy as correlates of US Latino/Latina college students’ prosocial behaviors toward different recipients. Journal of Social and Personal Relationships, 37(5), 1513-1533.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Tan, Ş. (2012). Öğretimde ölçme ve değerlendirme. (7.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Temiz, D. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Thorndike, R. M. & Thorndike-Christ, T. (2009). Measurement and evaluation in psychology and education (8th ed.). Prentice Hall.
• Thorndike, R. M., Cunningham G. K., Thorndike R. L. & Hagen E. P. (1991). Measurement and evaluation in psychology and education. London: Macmillan Publishing Co.
• Türen, Ş. (2022). 60-72 aylık çocukların annelerinin sahip oldukları bireysel değerler ile çocuklarının prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Türkmen, S. (2018). Okul öncesi eğitim alan 48-60 aylık çocukların zekâ alanlarıyla prososyal davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Kastamonu.
• Uslu, Ö. (2022). Sosyal Bilimlerde Yeni Araştırmalar–VI. A.Oğuz & Y.Ulutürk-Sakarya (Eds.), Sosyal beceri eğitiminde drama çalışmalarının rolü. (s.137-163). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Uzmen, S. & Mağden, D. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının prososyal davranışlarının resimli çocuk kitapları ile desteklenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(15), 193-212.
• Warneken, F. & Tomasello, M. (2007). Helping and cooperation at 14 months of age. Infancy, 11(3), 271-294. Weir, K., Stevenson. J. & Graham, P. (1980). Behavioral deviance and teacher ratings of prosocial behavior: Preliminary findings. J Am Acad Child Psychiatry. 19(1):68-77. https://doi.org/10.1016/s0002-7138(09)60653-1
• Yao, Z. & Enright, R. (2022). Social class and prosocial behavior in early adolescence: The moderating roles of family and school factors. Journal of Moral Education, 1-15.
• Yavuzer, N. (2017). Bir prososyal davranış kaynağı olarak özgeci motivasyonun ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. HAYEF Journal of Education, 14(1), 105-126.
• Yeşilyurt, S. & Çapraz, C. (2018). Ölçek geliştirme çalışmalarında kullanılan kapsam geçerliği için bir yol haritası. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 251-264.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Kitapevi.
• Yılmaz, E., Ural O. & Güven, G. (2018). 48-72 aylık çocuklara yönelik Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Geçerlik-Güvenirlik Analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 641-652.
• Yurdakul, Y., İlhan-Ildız, G. & Bütün Ayhan, A. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarında öz düzenleme becerileri ile prososyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (62), 354-376.
• Yüceol, G., Aytaç, B. & Uçanok, Z. (2020). Erken Dönem Olumlu Sosyal Davranış Ölçeği’nin Türkçeye uyarlaması ve psikometrik özellikleri. Nesne Dergisi, 8(16), 82-94.