Muhasebe Teorisinin Uluslararası Gelişimi Çerçevesinde Türkiye’de Muhasebe Teorisi Literatürü Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 61, 225 - 236, 15.09.2020

Burak Özdoğan

Öz

Muhasebe teorisi, günümüzdeki uygulaması itibariyle birçok paydaşı bulunan ve bir bilgi sistemi olarak kabul edilen muhasebe uygulamalarının bilimsel temellerini oluşturmaktadır. Muhasebe teorisine yönelik tartışmalar, uluslararası literatürde özellikle 1960’lı yıllardan itibaren yoğun biçimde yapılmaya başlanmıştır. Türkiye’de her ne kadar uluslararası tartışmaların gerisinde kalınmış olsa da muhasebe teorisine yönelik tartışma ve araştırmalar günümüzde literatüre kazandırılmaktadır. Bu çalışma ile muhasebe teorisine yönelik tarihsel perspektiften tartışmalar ele alınarak Türkiye’de muhasebe literatürüne katkı sunan çalışmalar değerlendirme konusu edilmiştir. Sonuç olarak, teori odaklı tartışmaların uygulamaya yönelik araştırma ve tartışma iştahının gerisinde kaldığı savunulmakta ve teori perspektifinden uygulamalara yön verecek tartışmaların arttırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Teorisi, Muhasebe Araştırmaları

Kaynakça

• AICPA. (1961). Accounting Research and Terminology Bulletins. AICPA.
• Akdoğan, N., & Aydın, H. (1987). Muhasebe Teorileri. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No: 98.
• Akdogan, N., & Sultanoglu, B. (2018). Kar Tanımının Muhasebe Kuramındaki Gelişimi ve Günümüzde Finansal Raporlardaki Sunumunun Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası, 20(Özel Sayı), 641–677.
• Alkan, B. Ş. (2018). Muhasebe teorisi ve uygulamaları açısından muhasebe bilgisinin niteliksel özellikleri. Muhasebe Bilim Dünyası, 20(Özel Sayı), 819–837.
• Arzova, B. (2009). Muhasebe Teorisi. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Atalay, B., Okan Gökten, P., & Gökten, S. (2018). Maddi̇ Olmayan Duran Varlıkların Değerlemesi̇ Ve Raporlanması Üzeri̇ne Eleşti̇rel Ve Kuramsal Tartışmaların Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(Özel Sayı 2018), 923–936. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/download/article-file/635267
• Ayluçtarhan, A. (2010). Muhasebe Teorisi ve Vergi Teorisi Açısından Ticari Karın Kavranması. Mali Çözüm, Kasım-Aral(102), 129–134.
• Bahadır, O. (2016). Normati̇f muhasebe teori̇leri̇ kapsaminda ölçüm. Mali Çözüm, 26(136), 35–48.
• Brewer, W. C. (1994). Origins Of The Accounting Revolution (No. 94-03A).
• Buckley, J. W., Kircher, P., Mathews, R. L., Buckley, J. W., Kircher, P., & Mathews, R. L. (1968). Methodology in Accounting Theory. The Accounting Review, 43(2), 274–283.
• Çelik, O. (2003). Muhasebe Kuramı ve Uygulama Açısından Muhasebe Bilgilerinin Niteliği. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Gelişme ve Toplum Araştırmaları Merkezi Tartışma Metinleri, 52.
• Christenson, C. (1983). The Methodology of Positive Accounting. The Accounting Review, 58(1), 1–22. https://doi.org/DOI:
• Cluskey, G. R., Ehlen, C. R., & Rivers, R. (2007). Accounting theory: Missing in action? Management Accounting Quarterly, 8(2), 24–32.
• Coetsee, D. (2010). The role of accounting theory in the development of accounting principles. Meditari Accountancy Research, 18(1), 1–16. https://doi.org/10.1108/10222529201000001
• Ergüden, E., Dalkılıç, F. A. ., Kaya, T. C. ., & Sayar, Z. A. R. (2018). Finansal raporlama ve denetim uygulamaları kapsamında davranışsal muhasebe teorisine bakış. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(Özel Sayı), 411–425.
• Ertuna, Ö. (2015). Muhasebe Teori Ve Uygulamalarından Beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (8), 5–25. Retrieved from https://dergipark.org.tr/muftad/issue/30117/324918
• Ertuna, Ö. (2017). Muhasebe Teori Ve Uygulamalarından Beklentiler 2. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (12), 6–28. Retrieved from https://dergipark.org.tr/muftad/issue/30117/324918
• Ertuna, Ö. (2019). Muhasebe teori ve uygulaması: bugünü ve yarını. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 28–46.
• Gökten, S. (2018). Ufrs 13 Sevi̇ye 1 ve 2 Girdilerinin Gerçeğe Uygunluğu: Etki̇n Pi̇yasalar Hi̇potezi̇ Çerçevesi̇nde Kuramsal Bi̇r Tartışma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 785–809. https://doi.org/10.31460/mbdd.460667
• Güvemli, O. (2001). rk Devletleri Muhasebe Tarihi – Cumhuriyet Dönemi XX. Yüzyıl (4. Cilt). İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Güvemli, O., & Aslan, M. (2019). Cumhuriyet’in muhasebesi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 61–72.
• Güvemli, O., & Aslan, Ü. (2009). Muhasebe ve Finansman Öğretim Üyeleri Kendi Branşlarının Tarihi ile Meşgul Olmalılar mı? Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak(41), 30–41.
• Güvemli, O., & Güvemli, B. (2006). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Muhasebe Düşüncesinin Gelişmesi. Mali Çözüm, 76, 275–290.
• Hakansson, N. H. (1978). Review Article: Where We are in Accounting: A Review of “Statement on Accounting Theory and Theory Acceptance.” Accounting Review, 53(3), 717–725. Retrieved from http://links.jstor.org/sici?sici=0001-4826%28197807%2953%3A3%3C717%3ARAWWAI%3E2.0.CO%3B2-Y
• Hiçşaşmaz, M. (1970). Tarihsel Gelişimi İçerisinde Muhasebenin Teorisi ve Teknik Yapısı. Ankara: TİSA Matbaacılık Sanayi.
• Hunt III, H. G., & Hogler, R. L. (1990). Agency theory as ideology: A comparative analysis based on critical legal theory and radical accounting. Accounting, Organizations and Society, 15(5), 437–454.
• Imke, F. J. (1966). Relationships in Accounting Theory. The Accounting Review, 41(2), 318–322.
• Jensen, M. C. (1976). Reflections on the State of Accounting Research and the Regulation of Accounting. Stanford Lectures In Accounting, 11–19. https://doi.org/10.2139/ssrn.321522
• Jensen, M. C. (1983). Organization Theory and Methodology. The Accounting Review, 58(2), 319–339. https://doi.org/10.2139/ssrn.94036
• Kabir, M. H. (2005). Normative Accounting Theories. Dhaka University Journal of Business Studies, 26(1), 87–123. https://doi.org/10.2139/ssrn.765984
• Kaplan, R. S. (1983). Comments on Wilson and Jensen. Accounting Review, 58(2), 340–346. https://doi.org/10.2307/246839 Lieberman, A. Z., & Whinston, A. B. (1975). A Structuring of an Events-Accounting Information System. The Accounting Review, 50(2), 246–258. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/244707
• Mattessich, R. (1992). On the history of normative accounting theory: paradigm lost, paradigm regained? Accounting, Business & Financial History, 2(2), 181–198. https://doi.org/10.1080/09585209200000039
• Mattessich, R. (1995). Conditional-normative accounting methodology: incorporating value judgments and means-end relations of an applied science. Accounting, Organizations and Society, 20(4), 259–284.
• McCarthy, W. E. (1982). The REA Accounting Model - A Generalized Framework for Accounting Systems in a Shared Data Environment. The Accounting Review, 57(3), 554–578. https://doi.org/8
• Milne, M. J. (2002). Positive accounting theory, political costs and social disclosure analyses: A critical look. Critical Perspectives on Accounting, 13(3), 369–395. https://doi.org/10.1006/cpac.2001.0509
• Okan Gökten, P. (2013). Pozitif muhasebe teorisi ve muhasebe politikalarının seçimine ilişkin ampirik bir çalışma. Gazi Üniversitesi.
• Okan Gökten, P. (2019). Muhasebenin Gelişim Döngüsü: Kuramsal ve Kurumsal Bakış Açısı. Journal of Turkish Studies, 14(Volume 14 Issue 2), 651–668. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.14868
• Okan Gökten, P., & Marşap, B. (2016). Davranışsal Muhasebe: Kuramsal Yaklaşım - Behavioral Accounting: Theoretical View. Journal of Business Research - Turk, 8(4), 345–345. https://doi.org/10.20491/isarder.2016.222
• Power, Michael. (1994). From The Science of Accounts to The Financial Accountability of Science. In M. Power (Ed.), Accounting and science: natural inquiry and commercial reason (26th ed., pp. 1–31). Cambridge University Press.
• Riahi-Belkaoui, A. (2004). Accounting theory. Cengage Learning EMEA.
• Schreuder, H. (1983). Positively normative (accounting) theories (No. 1983–10). Amsterdam.
• Şeker, S., & Şeker, F. (2018). Soyut hesaplamanın ortaya çıkışında muhasebenin etkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(Özel Sayı), 790–809.
• Sorter, G. H. (1969). An “Events” Approach to Basic Accounting Theory. Accounting Review, 44(1), 12–19. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=bth&AN=4491935&site=ehost-live
• Sterling, R. R. (1967). A Statement of Basic Accounting Theory: A Review Article. Journal of Accounting Research, 5(1), 95–112. https://doi.org/10.2307/2489988
• Sultanoğlu, B., & Özerhan, Y. (2018). Muhasebe Teorisi ve Yeni Kavramsal Çerçeveye Göre Varlık , Borç Ve Özkaynak Kavramlarının Tanimi ve Sunumu : Ülkelerarasi Karşılaştırma. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 40(2), 319–346. https://doi.org/10.14780/muiibd.511034
• Sürmen, Y., & Pehlivan, A. (2007). Natural Laws of Accounting As a Science. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 9(12), 13–19. https://doi.org/10.18493/kmusekad.98263
• Thompson, G. (1996). The Paton and Littleton Monography; Landmark or Folly? In W. P. Carnegie, D. Garry; Wolnizer (Ed.), Accounting History Newsletter 1980-1989 and Accounting History 1989-1994 (pp. 139–157). Garland Publishing.
• Tinker, A. M., Merino, B. D., & Neimark, M. D. (1982). The normative origins of positive theories: ideology and accounting thought. Accounting, Organizations and Society, 7(2), 167–200.
• Uçma, T. (2012). Türkiye’deki Muhasebe Sisteminin Gelişiminin Kurumsal Teori Çerçevesinde Açıklanması. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (2), 145–178. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/muftad/issue/30127/325067
• Watts, R. L., & Zimmerman, J. L. (1978). Towards a Positive Theory of the Determination of Accounting Standards. Source: The Accounting Review THE ACCOUNTING REVIEW, 53(I), 112–134. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/245729%0Ahttp://about.jstor.org/terms
• Whitley, R. D. (1988). The possibility and utility of positive accounting theory. Accounting, Organizations and Society, 13(6), 631–645.