İlköğretim Öğretmenlerinin İlköğretim Okullarında Yaşadıkları Yıldırma Durumları

Yıl 2012, Cilt: 8 Sayı: 3, 197 - 208, 08.01.2013

Esengül Çomak Binali Tunç

Öz

Bu araştırmada, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, maruz kaldıkları yıldırma durumları (mobbing) incelenmiştir. Betimsel araştırma tekniklerine uygun olarak desenlenmiş araştırmada örneklemi, Adana ili merkez ilçelerindeki 21 ilköğretim okulunda görev yapan 381 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma durumları dört boyutta ele alınmıştır: Kendini gösterme ve iletişim, sosyal ilişkiler, itibara saldırı ile yaşam kalitesi ve mesleki durum. Araştırma sonucunda öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma durumları cinsiyete ve öğretim kademesine göre anlamlı düzeyde farklılaşmamıştır. Sözleşmeli öğretmenler, kendini gösterme ve iletişim ile sosyal ilişkiler konusunda kadrolu öğretmenlerden daha fazla yıldırmaya maruz kalmaktadırlar. Sayısal branşlardaki öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma durumları, kültür branşlarındaki öğretmenlerden fazladır. En fazla yıldırmaya maruz kalan öğretmenler 0-5 yıl kıdeme sahip olanlardır. 20-30 yaşlardaki öğretmenler, diğerlerine göre daha fazla yıldırmaya maruz kalmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Yıldırma, ilköğretim öğretmenleri, ilköğretim okulları

Kaynakça

• Arpacıoğlu, G. (2003). İşyerindeki Stresin Gizli Kaynağı: Zorbalık ve Duygusal Taciz. 28.04.2009 tarihinde http://www.hrdergi.com adresinden indirilmiştir.
• Balcı, A. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem Teknik ve İlkeler. Ankara: PegemA Yayıncılık. 4. Baskı.
• Baykal, A. N. (2005). Yutucu Rekabet Kanuni Devrindeki Mobbing’den Günümüze. (1.Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M. ve Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stres. British Journal of Educational Psychology, 65(2), 49-67.
• Cemaloğlu, N. (2007). The relationship between organizational health and bullying that teachers experience in primary schools in Turkey. Educational Research Quarterly, 31(2), 3-29.
• Ceylan, L. (2005). Psikolojik Baskı ve Sınıf Öğretmenleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Çalışkan, O. (2005). Turizm İsletmelerinde Çalışanlara Yapılan Yıldırma Davranışları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Çamuroğlu, M. ve Poussard, J. (2009). Psikolojik Taciz: İşyerindeki Kabus. İstanbul: Nobel Yayıncılık.
• Çelik, C. (2008). İşyerinde Fiziksel Saldırı (Bullying). Adana: Nobel Kitabevi.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing ve Başa Çıkma Yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayıncılık.
• Davenport, N., Schwartz, R. D. ve Elliott, G. (2003). Mobbing: İsyerinde Duygusal Taciz (1. Baskı). (Çev: Osman Cem Önertoy). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dick, V. R. ve Wagner, U. (2001). Stress and strain in teaching: a structural equation approach. British Journal of Educational Psychology, 71, 243-259
• Einarsen, S. (2000). Harassment and bullying at work: A review of the scandinavian approach. Aggression and Violent Behavior a Review Journal, 4, 371-401.
• Einarsen, S., Raknes, B. I. ve Matthiesen, S. B. (1994). Bullying and harrasment at work and their relationships to work environment quality: An exploratory study. European Work and Organizational Psychologist, 4, 281-401.
• Einarsen, S. ve Skogstad, A. (1996). Bullying at work: Epidemiological findings in public and private organizations. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 185-201.
• Ertürk, A. (2005). Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Okul Ortamında Maruz Kaldıkları Yıldırma Eylemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökçe, A. T. (2006). İşyerinde Yıldırma: Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerine Yapılan Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Groeblinghoff, D. ve Becker, M. (1996). A case study of mobbing and the clinical treatment of mobbing victims. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 277-94.
• Hoel, H. ve Cooper, C. (2000). Destructive Interpersonal Conflict in the Workplace: The Effectiveness of Management Interventions. Sponsored by the British Occupational Health Research Foundation (BOHRF). http://www.giy07.dial.pipex.com/downloads/bullyrpt.pdf adresinden indirilmiştir. of Manchester. 2.06.2009 tarihinde
• International Labor Organisation (ILO). (2009). 2.06.2009 tarihinde http://www.ilo.org/global/about-the- ilo/lang--en/index.htm adresinden indirilmiştir.
• Kırel, Ç. (2007). Örgütlerde mobbing yönetiminde destekleyici ve risk azaltıcı öneriler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(2), 317-334.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. Eurpean Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Mcmahon, L. (2000). Bullying and harrassment in the workplace. International Journal of Comtemporary Hospitality Management, 12(6), 384-390.
• Namie, G. (2003). Workplace bullying: Escalated incivility. Ivey Business Journa. November/December.
• Ocak, S. (2008). Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tınaz, P. (2006). İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Toker, A. (2008). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Eğitim Örneği. Ankara: PegemA Yayınevi.
• Tutar, H. (2004). İşyerlerinde Psikolojik Şiddet. (3.Baskı). Ankara: Platin Yayıncılık.
• Vandekerckhove, W. ve Commers, M. S. (2003). Downward workplace mobbing: A sign of the times. Journal of Business Ethics, 45, 41-50.
• Yavuz, H. (2007). İşgörenlerde mobbing algısını etkileyen faktörler: SDÜ tıp fakültesi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Yıldırım, T. (2008). İlköğretim okullarında öğretmen-yönetici ilişkilerinde yıldırma ve etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zapf, D.(1999). Organizational, work, group related and personal causes of mobbing/bullying at work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70-85.