Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Mikroskop Kullanım Bilgilerinin İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 10 Sayı: 3, 1 - 21, 30.01.2015

Elif Benzer , Sibel Demir

Öz

Mikroskop kullanım bilgi ve becerisinin fen bilgisi öğretmen adaylarında bulunması gereken önemli nitelikler arasında olduğu düşünülmektedir. Buradan hareketle çalışmanın problem cümlesi “fen bilgisi öğretmen adaylarının mikroskop kullanım bilgileri hangi düzeydedir?” olarak belirlenmiş ve çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının mikroskop kullanım bilgilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini İstanbul’da bulunan üniversitelerdeki fen bilgisi öğretmenliği öğrencileri oluştururken, örneklemini 2010-2011 eğitim-öğretim yılında aynı ilden seçilen bir üniversitenin Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı 1, 2, 3 ve 4. sınıfta öğrenim gören toplam 273 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma öğrencilerin mikroskop kullanım bilgilerini ortaya koyan tarama modelindedir. Araştırmacılar tarafından geliştirilen ve görüntünün incelenmesi, teknik bilgi ve terimler, kesit alma ve kullanıldığı sektörler alt boyutlarından oluşan “Mikroskop kullanım bilgisi ölçeği” örneklem grubuna uygulanmıştır. Ölçekte öğrencilerin evet, hayır veya bilmiyorum şeklinde yanıtlama yapabilecekleri 23 madde ve açıklamalarda bulundukları iki açık uçlu soru yer almaktadır. Araştırmada ölçekten elde edilen veriler SPSS ile nicel ve açık uçlu sorulardan elde edilen veriler ise içerik çözümlemesiyle nitel olarak değerlendirilmiştir. Öğrencilerin mikroskop kullanım bilgisi ölçme aracından elde ettikleri toplam puanlar karşılaştırıldığında 1. sınıftan 4. sınıfa doğru her bir sınıf seviyesinde anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiş ve bu farklılığın her bir karşılaştırma için üst düzey sınıfta bulunan öğrenciler lehine olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, laboratuvar uygulamaları, mikroskop kullanım bilgisi

Kaynakça

• Açışlı, S. (2010). Fizik laboratuvar uygulamalarında 5E öğrenme modeline uygun olarak geliştirilen materyallerin öğrenci kazanımlarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• Akpınar, B., ve Turan, M. (2002). İlköğretim okullarında fen bilgisi eğitiminde materyal kullanımı. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur. Orta Doğu Teknik Üniversitesi. Ankara.
• Atıcı, T., Keskin Samancı, N., ve Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-131.
• Azizoğlu, N., ve Uzuntiryaki, E. (2006). Kimya laboratuarı endişe ölçeği. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 55-62.
• Bilen, K. (2009). Tahmin et-gözle-açıkla yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının kavramsal başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, tutumlarına ve bilimin doğası hakkındaki görüşlerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Bozkurt, E. (2008). Fizik eğitiminde hazırlanan bir sanal laboratuvar uygulamasının öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 15. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• Dahar, M.A., & Faize, F.A. (2011). Effect of the availability and the use of science laboratories on academic achievement of students in Punjab (Pakistan). European Journal of Scientific Research, 51(2), 193-202.
• Demir, S., Böyük, U., ve Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79.
• Demir, S., ve Şahin, F. (2012a). Fen bilgisi öğretmen adaylarının açık uçlu deney oluşturabilme düzeyleri. 21.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Demir, S., ve Şahin, F. (2012b). Okul öncesi öğretmen adaylarının 5E yöntemini kullanarak deney yapma ile ilgili görüşleri ve uygulama örnekleri. 21.Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur. Marmara Üniversitesi. İstanbul
• Demirbaş, M., ve Pektaş, H.M. (2010). Measurement of the skills of Turkish university students in using microscopes and the analysis of the problems faced in this process. World Applied Sciences Journal, 11 (9), 1177-1182.
• Dikmenli, M., Türkmen, L., ve Çardak, O. (2002). Üniversite öğrencilerinin biyoloji laboratuvarlarında mikroskop çalışmaları ile ilgili alternatif kavramları. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde bildiri olarak sunulmuştur. ODTÜ, Ankara.
• Dökme, İ., Doğan, A., ve Yılmaz, M. (2010). Fen öğretimi laboratuvar uygulamaları I-II. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Ekiz, S. O. (2008). Fen ve teknoloji laboratuvarının proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile desteklenerek öğretiminin öğrenci başarısına, hatırda tutma seviyesine ve duyuşsal özelliklerine etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Fitch, G. K. (2007). A rubric for assessing a student’s ability to use the light microscope. The American Biology Teacher, 69(4), 211-214.
• Flick, L., & Bell, R. (2000). Preparing tomorrow's science teachers to use technology: Guidelines for Science educators. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 1(1), 39-60.
• Green, S. & Smith III, J. (2005). Small Things Draw Big Interest. Science and children, 42 (4), 30-34.
• Güler, Ç., ve Çobanoğlu, Z. (1997). Sağlık ocağı laboratuvarı. Sağlık Bakanlığı, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi No: 49, Ankara: İlköz Matbaası.
• Günay, A. (2006). Effects of guided and semi-guided investigations on sixth grade students' conceptualization levels. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş, T., Güneş, M. H., Çelikler, D., ve Demir, S. (2008). Fen bilgisi deneyleri. 2.Baskı, Ankara: Anı yayıncılık
• Harman, G. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan laboratuvar araç gereçleri ile ilgili bilgilerinin incelenmesi. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 2 (1), 122-127.
• Hofstein, A. (2004). The laboratory in chemistry education: Thirty years of experience with developments, implementation, and research.. Chemistry Education: Research and Practice, 5(3), http://www.turkpath.org.tr/files/11_mikroskop_ansiklopedisi_SS_metin.pdf Mikroskop Ansiklopedisi) adresinden edinilmiştir. 12.06.2012 tarihinde (Sait Şen,
• Hofstein, A., & Lunetta, V.N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty- first century. Science Education, 88(1), 28-54.
• Hofstein, A., Kipnis, M., & Kind, P. (2008). Learning in and from science laboratories: enhancing students'meta-cognition and argumentation skills. Ed. C. L. Petroselli, In: Science Education Issues and Developments. Nova Science Publishers, Inc.: New York, 59-94.
• İlhan, N., Sadi, S., Yıldırım, A., ve Bulut, H. (2009). Kimya öğretmen adaylarının laboratuvar uygulamaları hakkındaki düşünceleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 153-160.
• Jewitt, C., Kress, G., Ogborn, J. & Tsatsarelıs, C. (2001).Exploring learning through visual, actional and linguistic communication: the multimodal environment of a science classroom. Educational Review, 53(1), 5-18.
• Kanlı, U. (2007). 7E modeli merkezli laboratuvar yaklaşımı ile doğrulama laboratuvar yaklaşımlarının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve kavramsal başarılarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keskin, A. (2010). İlköğretim fen öğretiminde laboratuvar kullanımının öğrencilerin bilimsel süreç beceri gelişimlerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Ketelhut, D. J., Nelson, B. C., Clarke, J. &Dede, C. (2010). A Multi-user virtual environment for building higher order inquiry skills in science. British Journal of Educational Technology 41(1), 56-68.
• Koray, Ö., Köksal, M.S., Özdemir, M., ve Presley, A.İ. (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 6(3), 377-389. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr.
• Köseoğlu, P., ve Soran, H. (2006). Biyoloji öğretmenlerinin araç-gereç kullanımına yönelik tutumları. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education), 30, 159-165.
• Kurnaz, M.A., ve Yiğit, N. (2010). Fizik tutum ölçeği: geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1), 29-49.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2011). Ortaöğretim projesi: Laboratuvar hizmetleri, mikroskobik inceleme. 524LT0021. Ankara.
• Morgil, İ., Güngör Seyhan, H., ve Seçken, N. (2009). Proje destekli kimya laboratuvarı uygulamalarının bazı bilişsel ve duyuşsal alan bileşenlerine etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6 (1), 89-107.
• Oxlade, C., & Stockley, C. (1999). Mikroskop. Nazım Özüaydın (Çev.). Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Önder, K. (2007). İlköğretim 6. sınıf fen ve teknoloji dersi "canlılarda üreme, büyüme ve gelişme" ünitesinin öğretiminde laboratuvar yönteminin öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özata, A., ve Türe, C. (1999). Mikroskop ve kullanımı. M. Zor (Ed.), Laboratuvar uygulamaları ve fen öğretiminde güvenlik içinde. 1. Cilt. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Özdemir, H. (2011). “Tahmin et-Gözle-Açıkla” stratejisine dayalı laboratuvar uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının asitler ve bazlar konusunu anlamalarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Özer, D. Z., Güngör, S. N., ve Şimşekli, Y. (2011).Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji deneylerini uygulayabilme ve bilimsel süreç becerilerini analiz edebilme yeterlilikleri. Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 563-580.
• Schroeder, C. M., Scott, T. P., Tolson, H. Huang, T. Y. & Lee, Y. H. (2007).A meta-analysis of national research: effects of teaching strategies on student achievement in science in the united states. Journal of Research in Scıence Teachıng, 44(10), 1436–1460.
• Sivertsen, M. L. (1993).
• Transforming ıdeas for teaching and learning science:a guide for elementary
• science education. State of the art. New Jersey Avenue, N.W., Washington, DC: U.S. Dept. of
• Education, OERI Education Information. ERIC. J.
• http://www.lessonplanet.com/article/elementary-science/using-microscopes-in-the-classroom.
• adresinden alınmıştır. microscopes in the classroom. 24.05.2012 tarihinde
• Sönmez, V., ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Taşdelen, Ö. ve Güven, T. (2012). Hücre biyolojisi (sitoloji) laboratuvar dersinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. TÜFED-TUSED, 9(2), 155-167.
• Toprak, F. (2011). Fen bilgisi öğretmenliği genel kimya laboratuvarında 3E ve 5E öğretim modellerinin uygulanmasının öğrencilerin akademik başarısı, bilimsel süreç becerileri ve derse karşı tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Ural Keleş, P., Er Nas, S. ve Çepni, S. (2009) Fen bilgisi öğretmen adaylarının mikroskop kullanımı ile ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesi, 3. Uluslar arası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, 2009.
• Uzel, N., Dikmen, E. H., Yılmaz, M. ve Gül, A. (2011). Fen ve teknoloji ile biyoloji öğretmen adaylarının mikroskop kullanımında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunların nedenlerinin belirlenmesi. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications’da sunulan bildiri. 27-29 April, 2011, Antalya-Turkey, Ankara: Siyasal kitapevi.
• Ünal, A. (2010). Çözünme-erime kavramlarının öğretilmesinde deneysel uygulamaların öğrencilerin bilişsel düzeylerine ve kimya laboratuvarına yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yavuz, S., ve Coşkun, A.E. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve düşünceleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 276-286.
• Yeşilyurt, S. (2004). Biyoloji ve fen bilgisi öğretmen adayları ile lise öğrencilerinin biyoloji laboratuvarlarında mikroskop çalışmalarına dair bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 83-103.
• Yeşilyurt, S. (2006). Öğretmen adayları ve öğretim elemanları gözüyle genel biyoloji laboratuvar uygulamalarının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 481-496.