Sınıf Öğretmenleri ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bakış Açısıyla Müdür Yetkili Öğretmenlik Uygulaması

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 1, 323 - 347, 16.04.2017

Zehra Keser Özmantar , Şeyda Civelek

https://doi.org/10.17860/mersinefd.306016

Cited By: 5

Öz

Bu
çalışmanın amacı, Türk eğitim sisteminin mevcut öğretmen ve yönetici yetiştirme dinamikleri göz önüne alınarak
birleştirilmiş sınıflı okullarda müdür yetkili öğretmenlik görevini yürüten
öğretmenler ile eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği bölümü son sınıf
öğrencilerinin “müdür yetkili öğretmenlik” kavramına ilişkin görüşlerini
karşılaştırmalı bir şekilde incelemektir. Çalışma nitel betimsel bir araştırma olup, veriler yarı yapılandırılmış
görüşme formu ile toplanmıştır. Çalışma gruplarından ilkini 10 müdür yetkili sınıf
öğretmeni, ikincisini de 52 sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencisi
oluşturmaktadır. Veriler
içerik analizine tabi tutulmuştur. Müdür yetkili öğretmenlerin tamamı ve
öğretmen adaylarının da büyük bir kısmı müdür yetkili öğretmenlik kavramını
olumsuz ifadeler kullanarak değerlendirmekle birlikte müdürlük ve öğretmenliğin
farklı görevler olduğunu, kesinlikle böyle bir görevin yöneticilik formasyonu
olmayan, deneyimsiz öğretmenlere verilmemesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Katılımcılar bu görevin iş yükünü artırarak çok
zaman aldığını, yorucu olduğunu ve tükenmişlik hissi yarattığını; görevi yerine
getirecek kişinin lider, yönetim bilgisi ve iletişim becerisine sahip, gönüllü,
sorumluluk sahibi ve adil olması gerektiğini belirtmiş ancak müdür yetkili
öğretmenliğe ciddi bir alternatif üretememişlerdir. Tüm katılımcılar lisans eğitiminde alınan dersleri ve bu dersleri veren öğretim
elemanlarını akademik açıdan yetersiz bulmuş, birleştirilmiş sınıflarda staj
yapılmasını, derslerin içeriğinin değişmesini ve göreve yeni başlayan
öğretmenlere danışman atanmasını önermişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Müdür yetkili öğretmenlik, birleştirilmiş sınıf, lisans eğitimi

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili örneği). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
• Akbaşlı, S. ve Meydan, A. (2009). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin okul-aile-toplum ilişkileri sürecinde karşılaştığı güçlükler. VIII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 21-23 Mayıs 2009, Eskişehir: Osman Gazi Üniversitesi.
• Akdoğan, M. (2007). Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında müdür yetkili öğretmenlerin yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akın, U. (2012). Okul yöneticilerinin seçimi ve yetiştirilmesi: Türkiye ve seçilmiş ülkelerden farklı uygulamalar, karşılaştırmalar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 1-30.
• Aksoy, N. (2008). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim-öğretim: Genç ve deneyimsiz öğretmenlerin görüşlerine dayalı bir araştırma. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 6(21).
• Arslan, C. ( 2013). Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında görev yapan müdür yetkili öğretmenlerin yönetimle ilgili sorunlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2011). Değişik ülkelerde okul müdürlerinin yetiştirilmesi: Türk Eğitim Sistemi için bir model önerisi. Kuramsal Eğitim Bilim, 4(2), 182-197.
• Bayar, S. (2009). Sınıf öğretmenliği eğitimi anabilim dalı 4. sınıf öğrencilerinin birleştirilmiş sınıflar hakkındaki görüşleri: Gazi Üniversitesi örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bilir, A. (2008). Birleştirilmiş sınıflı köy ilköğretim okullarında öğretmen ve öğretim gerçeği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 1-22.
• Bingöl, N. (2002). Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında müdür yetkili öğretmenlerin karşılaştıkları yönetim sorunları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Birch, I., & Lally, M. (1995). Multigrade teaching in primary schools. Asia-Pacific Centre of Educational Innovation for Development, UNESCO Principal Regional Office for Asia and the Pacific, Bangkok.
• Boyatsiz, R.E. (1998). Thematic analysis and code development: Transforming qualitative information. Thousands Oaks, London: Sage.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: Varolan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 249-274.
• Cresswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. Thousand Oaks, London: Sage.
• Çaycı, B. (2011). Sınıf öğretmenliği lisans programındaki alan eğitimi derslerinin öğretmen yeterliği üzerindeki etkisinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 1-12.
• Çınar, İ. (2004). Birleştirilmiş sınıflı ilköğretim okullarında ilk okuma yazma öğretimine ilişkin bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 31-45.
• Darmody, M., & Smyth, E. (2011). Job satisfaction and occupational stress among primary school teachers and school principals in Ireland. The Teaching Council, Dublin.
• Doğan, A.R. (2000). Birleştirilmiş Sınıflarda Eğitim Öğretim. Trabzon: Selim Ofset.
• Dursun, F. (2006). Birleştirilmiş sınıflarda eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 33-57.
• Eğitim-Bir-Sen (2014). 19. Milli Eğitim Şurası Gündem Maddelerine İlişkin Görüş ve Öneriler. Ankara: Eğitim- Bir- Sen Yayınları: 56.
• Erdem, A.R. (2004). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Grau, V., & Whitebread, D. (2012). Self and social regulation of learning during collaborative activities in the classroom: The interplay of individual and group cognition. Learning and Instruction, 22(6), 401-412.
• Hattie, J. (2002). Classroom composition and peer effects. International Journal of Educational Research. 37, 449-481.
• Hoffman, J. (2003). Multiage teachers’ beliefs and practices. Journal of Research in Childhood Education, 18(1), 5-17.
• Hyry-Beihammer, E.K., & Hascher, T. (2015). Multi-grade teaching practices in Austrian and Finnish primary schools. International Journal of Educational Research, 74, 104-113.
• Işık, H. (2003). Okul müdürlerinin yetiştirilmesinde yeni bir model önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 206-211.
• İlter, İ. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının birleştirilmiş sınıf kavramına ilişkin metaforik algıları. İlköğretim Online, 14(4), 1450-1468.
• İnce, N.B. ve Şahin, A.E. (2016). Birleştirilmiş ve bağımsız sınıflarda çalışan sınıf öğretmenlerinin mesleki doyum ve tükenmişlik düzeylerinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 391-409.
• İpek, C., Kahveci, G. ve Camadan, F. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ve okul yöneticiliğine yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 211-226.
• İzci, E. (2008). İlköğretim bölümü sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin birleştirilmiş sınıflarda öğretime ilişkin görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 7(25), 111- 122.
• Karagöz, S. (2005). Kayseri- Zincidere Köy Muallim Mektebi (1926-1932)’nin Türkiye’de öğretmen yetiştirme tarihi içindeki yeri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karip, E. ve Köksal, K. (1999). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(2), 192-208.
• Kaykanacı, M. (1993). Birleştirilmiş sınıflı köy ilkokullarında görevli müdür yetkili öğretmenlerin yönetimle ilgili problemleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç, A. ve Acat, A.B. (2007). Öğretmen adaylarının algılarına göre öğretmen yetiştirme programlarındaki derslerin gereklilik ve işe vurukluk düzeyi. Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 21-37.
• Kılınç, D. ve Abay, S. (2009). Birleştirilmiş sınıf uygulamasında öğretmenlerin öğrenme- öğretme sürecinde karşılaştığı problemlere ilişkin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(3), 623-654.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: Sorunlar-çözümler ve öneriler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Köksal, K. (2005). Birleştirilmiş sınıflarda öğretim. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-219.
• Lincoln, Y.S., & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Little, A.W. (2001). Multigrade teaching towards an international research and policy agenda. International Journal of' Educational Development, 21, 481-497.
• Lunenburg, Fred C. (2010). Schools as Open Systems. Schooling, 1(1).
• Marland, P. (2004). Preparing teachers for multigrade classrooms: Some questions and answers. University of Southern Queensland. www.Aare.Edu.Au/93pap/Marlp93148.Txts adresinden alınmıştır.
• McClellan, D.E., & Kinsey, S.J. (1999). Children’s social behavior in relation to participation in mixed-age or same-age classrooms. Early Childhood Research and Practice, 1(1).
• Mıhçı, C. ve Tekışık, H.H. (1966). Birleştirilmiş sınıflı köy okullarında öğretim. Ankara: Rehber Yayınları.
• Miles, M.B., & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miller, B. (1991). A review of the qualitative research on multigrade instruction. Research in Rural Education 7(2), 3–12.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (1998). Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 23250, 06.02.1998.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2006). Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar. Resmi Gazete. Sayı: 26378, 16.12.2006.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2014a). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 29034, 18.06.2014.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2014b). Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmesine İlişkin Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı: 29026, 10.06.2016.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016a). Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecine İlişkin Yönerge ve Yetiştirme Programı. http://oygm.meb.gov.tr/www/aday-ogretmen-yetistirme- surecine-iliskin-yonerge-ve-yetistirme-programi/icerik/328 adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016b). Hizmetiçi Eğitim Planları. İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü. http://personel.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=108 adresinden edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2016c). Milli Eğitim İstatistikleri. Örgün Eğitim 2015-2016. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Mulryan-Kyne, C.M. (2005). Teaching and learning in multigrade classrooms: More questions than answers. Oideas, 51, 85-95.
• Mulryan-Kyne, C.M. (2007). The preparation of teachers for multigrade teaching. Teaching and Teacher Education, 23, 501-514.
• Oğuzkan, F. (1993). Eğitim Terimleri Sözlüğü.Ankara: Emel Matbaacılık.
• Onural, H. (2005). Üst düzey eğitim yöneticilerinin eğitim yönetimi alanındaki yeterlik sorunu ve nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 11(1), 69-85.
• Patton, M.Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods (3rd ed.). Thousand. Oaks, CA: Sage.
• Özben, K. (1997). Birleştirilmiş sınıf uygulamasında karşılaşılan sorunlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Quail, A., & Smyth, E. (2014). Multigrade teaching and age composition of the class: The influence on academic and social outcomes among students. Teaching and Teacher Education. 43(2014), 80-90.
• Recepoğlu, E. ve Kılınç, A.Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies, 9(2), 1817-1845.
• Russel, V.J., Rowe, K.J., & Hill, P.W. (1998). Effects of Multigrade Classes on Student Progress in Literacy and Numeracy: Quantitative Evidence and Perceptions of Teachers and School Leaders. http://www.eric.ed.gov/ adresinden edinilmiştir.
• Sağ, R., Savaş, B. ve Sezer, R. (2009). Burdur’daki birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin özellikleri, sorunları ve ihtiyaçları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 37- 56.
• Sandelowski, M. (2000). Whatever happened to qualitative description? Research in Nursing and Health, 23(4), 334-340.
• Sandelowski, M. (2010). What’s in a name? Qualitative description revisited. Research in Nursing and Health, 33(1), 77–84.
• Sezer, R. (2010). Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki ihtiyaçları analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Smit, R., & Engeli, E. (2015). An empirical model of mixed-age teaching. International Journal of Educational Research, 74, 136–145.
• Smit, R., & Humpert, W. (2012). Differentiated instruction in small schools. Teaching and TeacherEducation, 28, 1152–1162.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research. Newbury Park, CA: Sage.
• Summak, S., Summak, E. ve Gelebek, M. S. (2011). Birleştirilmiş sınıflarda karşılaşılan sorunlar ve öğretmenlerin bakış açısından olası çözüm önerileri (Kilis ili örneği). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 1221-1238.
• Süral, S. (2015). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmen yetiştirme programındaki derslerin gerekliliği ve işe vurukluk düzeyleri hakkındaki görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 34-43.
• Şahin, A.E. (2003). Birleştirilmiş sınıflar uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 166-175.
• Şahin, Ç. ve Kartal, O.Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmeni yetiştirme programı hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 164- 190.
• Şimşek, H. (2002). Türkiye’de Eğitim Yöneticisi Yetiştirilemez! 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, 16-17 Mayıs 2002, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Dünyada eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin başlıca yönelimler ve Türkiye için çıkarılabilecek bazı sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-16.
• Taş, A., & Önder, E. (2010). The effect of administrators leadership behaviors on staff job satisfaction. Electronic Journal of Social Sciences, 9(32), 17-30.
• Tekışık, H. (2007). Milli Eğitim Bakanı Sayın Doç. Dr. Hüseyin Çelik’e açık mektup: Sayın Doç. Dr. Hüseyin Çelik milli eğitime zarar veriyorsunuz! Çağdaş Eğitim, 32(342), 1-3.
• Uğurlu, C.T. ve Demir, A. (2016). Etkili okullar için kim ne yapmalı? Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 53-75.
• UNESCO, (1989). Multigraden Teaching in Single TeacherPrimary Schools. Principal Regional Office for Asia and the Pacific. Bangkok.
• UNESCO, (2015). Practical Tips forTeaching Multigrade Classes. Embracing Diversity: Toolkit for Creating Inclusive, Learning-Friendly Environments Specialized Booklet. France and UNESCO Bangkok Office. http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002201/220101e.pdf adresinden edinildi.
• Veenman, S. (1995). Cognitive an dnon-cognitive effects of multigrade and multi-age classes: A best-evidence synthesis. Review of Educational Research, 65(4), 319-381.
• Vincent, S., & Ley, J. (1999).The multi grade classroom: A resource handbook for small rural schools. Book one review of the research on multigrade instruction. Oregan: Northwest Regional Educational Laboratory.
• Yapıcı, Ş. ve Yapıcı, M. (2004). Öğretmen adaylarının Okul deneyimi I dersine ilişkin görüşleri. İlköğretim –online, 3(2), 54-59.
• Yıldız, M. (2005). Birleştirilmiş Sınıf Öğretmenlerinin Birleştirilmiş Sınıf Uygulamasına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldız, M. ve Köksal, K. (2009). Birleştirilmiş sınıf uygulamasına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17, 1-14.
• Yıldız, N. (2011). Birleştirilmiş sınıflarda görev yapan öğretmenlerin çalıştıkları yerin kültürü ile etkileşiminin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yüksek Öğretim Kurumu, (tarih yok). Sınıf Öğretmenliği Lisans Programı. 11.02.2014tarihinde http://www.yok.gov.tr/documents/10279/49665/sinif_ogretmenligi.pdf/32dd5579- 2e4d-454e-8c91-5e0594ebdf48 adresinden edinilmiştir.