Türkiye’de Yayınlanan Sürdürülebilirlik Raporları ile GRI (Küresel Raporlama Girişimi) Standartlarının Uyum Düzeyi: Sağlık Şirketleri Üzerine Bir Uygulama

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 1 - 18, 19.03.2025

Aran Erden , Mehmet Arslan , Bora Topal

Abstract

Sürdürülebilirlik, şirketlerin uzun dönemde başarılarını sürdürmek için stratejik bir öneme sahiptir ve bu nedenle birçok şirket, sürdürülebilirlik performanslarını raporlama yoluna gitmektedir. Sürdürülebilirlik raporları, şirketlerin sürdürülebilirlik stratejilerini, performanslarını ve sorumluluklarını paydaşlarına sunma aracı olarak öne çıkmaktadır. Bu bakımdan sağlık sektörü şirketleri, ulusal ve uluslararası düzeyde önemli bir role sahip olmakla birlikte bu şirketler, sağlık hizmetleri sunmanın ötesinde, sürdürülebilirlik ilkelerini benimseyerek çevresel ve sosyal sorumluluklarını yerine getirmektedirler. Bu nedenle, bu şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarının, uluslararası olarak kabul görmüş olan GRI (Global Reporting Initiative-Küresel Raporlama Girişimi) standartlarına uygunluğunun incelenmesi önemlidir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul (BIST)’da işlem gören sağlık şirketleri tarafından hazırlanan sürdürülebilirlik raporlarının, uluslararası anlamda kabul görmüş GRI standartlarına uygunluğunun tespit edilmesi ve varsa farklılıkların neler olduğunun belirlenmesi ve belirlenen farklılıkların nedenlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 2020-2022 dönemlerinde BIST-100 endeksinde işlem gören ve belirli periyotlarla sürdürülebilirlik raporu düzenleyen 10 sağlık şirketinden elde edilen veriler kullanılmıştır. Söz konusu sürdürülebilirlik raporları şirketlerin internet sitelerinden elde edilmiştir. Elde edilen veriler için kodlama, kategori ve tema oluşturma aşamaları gerçekleştirilerek CATMA 7 (Computer Assisted Text Markup and Analysis- Bilgisayar Destekli Metin İşaretleme ve Analiz Programı) programı ile içerik analizi yapılmıştır. Yapılan içerik analizi sonucunda GRI konsolide veri setleri ile BIST’te işlem gören sağlık şirketlerinin hazırladığı sürdürülebilirlik raporlaması arasında doğrusal bir eğilim olmakla beraber çevre ve ekonomi kategorilerinde belirgin farklılıklar olduğu görülmüştür. Tespit edilen bulguların ve değerlendirmelerin sonraki çalışmalara yol göstereceği düşünülmektedir.

Keywords

Sürdürülebilirlik, Sürdürülebilir raporlama, GRI standartları, Sağlık şirketleri, İçerik analizi

Ethical Statement

Bu çalışma için Ardahan Üniversitesi Rektörlüğü'nden 04.01.2023 tarihinde E-67796128-000-2300000456 numaralı karar ile Etik Kurul Uygunluk Belgesi alınmıştır.

Supporting Institution

Yok

Thanks

-

Compliance Level of Sustainability Reports Published in Türkiye with GRI (Global Reporting Initiative) Standards: An Application on Health Companies

Abstract

Sustainability is strategically important for businesses to sustain their long-term success, which is why many companies are reporting their sustainability performance. Sustainability reports stand out as a tool for businesses to present their sustainability strategies, performance and responsibilities to their stakeholders. In this respect, health sector companies have an important role at national and international level, and these companies fulfill their environmental and social responsibilities by adopting sustainability principles beyond providing health services. Therefore, it is important to examine the compliance of these companies' sustainability reports with the internationally recognized GRI (Global Reporting Initiative) standards. In this study, it is aimed to determine the compliance of the sustainability reports prepared by healthcare companies traded in Borsa Istanbul (BIST) with the internationally accepted GRI standards, to determine the differences, if any, and to investigate the reasons for the identified differences. Within the scope of the study, data obtained from 10 healthcare companies traded in the BIST-100 index and issuing sustainability reports periodically in the 2020-2022 periods were used. These sustainability reports were obtained from the websites of the companies. For the data obtained, coding, category and theme creation stages were carried out and content analysis was performed with CATMA 7 (Computer Assisted Text Markup and Analysis) program. As a result of the content analysis, it was observed that there is a linear trend between the GRI consolidated data sets and the sustainability reporting prepared by healthcare companies traded on BIST, but there are significant differences in the environmental and economic categories. It is thought that the findings and evaluations will guide future studies.

Keywords

Sustainability, Sustainability reporting, GRI standards, Healthcare companies, Content analysis

References

• Akbaş, F. (2022). Sürdürülebilirlik uyum çerçeve raporu ve BIST'te işlem gören bankalar üzerine bir inceleme. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 7(Ek), 13-26.
• Aydemir, E. (2012). Hastanelerde kurumsal sosyal sorumluluk raporlaması: Bir vak’a çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bowers, B. J. (2021). An exploration of health and safety information in sustainability reports based on GRI 403 occupational safety and health 2018 guidelines. Sustainability and Climate Change, 14(2), 92-102.
• Dilling, P. F. (2010). Sustainability reporting in a global context: What are the characteristics of corporations that provide high quality sustainability reports-an empirical analysis. International Business and Economics Research Journal, 9(1), 19-30.
• Dunn, P. ve Sainty, B. (2009). The relationship among board of director characteristics, corporate social performance and corporate financial performance. International Journal of Managerial Finance, 5(4), 407-423.
• Eccles, R. G. ve Krzus, M. P. (2010). One Report: Integrated Reporting for a Sustainable Strategy. John Wiley & Sons.
• Ergün, T. ve Çobanoğlu, N. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 97-123.
• Erol, M. ve Ayboğa, H. (2021). İktisadi açıdan kurumsal sürdürülebilirlik süreci ve raporlaması. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 5(2), 115-124.
• Eysenbach, G. ve Köhler, C. (2002). How do consumers search for and appraise health information on the world wide web? Qualitative study using focus groups, usability tests, and in-depth interviews. BMJ, 324(7337), 573-577.
• Golob, U. ve Bartlett, J. L. (2007). Communicating About corporate social responsibility: A comparative study of CSR reporting in Australia and Slovenia. Public Relations Review, 33(1), 1-9.
• GRI. (2024). A Short Introduction to the GRI Standards. https://www.globalreporting.org/media/wtaf14tw/a-short-introduction-to-the-gri-standards.pdf (Erişim Tarihi: 10/10/2024).
• Holcomb, J. L., Upchurch, R. S. ve Okumus, F. (2007). Corporate social responsibility: what are top hotel companies reporting? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19(6), 461-475.
• Kadıoğlu, C. T. ve Gürsoy, İ. (2021). Yeşil Pazarlama Örnekleri ve Yeşil Aklama Stratejileri; Editör: Karabulut Ş, Pazarlama ve Organizasyon Perspektifinden Kuramlar ve Tartışmalar, (ss. 109-130). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kaya, H. P. (2015). Entegre raporlama sisteminin ortaya çıkış sebepleri ve şirketlere sağlayacağı faydalar. Muhasebe ve Denetime Bakış, 15(45), 113-130.
• Kim, L., Rhou, Y., Uysal, M. ve Kwan, N. (2017). An examination of the links between corporate social responsibility (CSR) and its internal consequences. International Journal Hospital Management, 61, 26–34.
• Konyalılar, N. (2018). Sürdürülebilir otel paradigmasının, turizm işletmelerinde uygulanabilirliği üzerine bir araştırma. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 91-107. Lune, H. ve Berg, B. L. (2017). Qualitative Research Methods for the Social Sciences. London: Pearson Publishing. Malan, D. (2017). Health metrics for corporate reporting. The Journal of Corporate Citizenship, 68, 118-134.
• Mejia, A. B., Barrero, M. S. R. ve Hernández, P. I. (2023). Sustainability reports as drivers of social responsibility in healthcare companies. Revista de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales, 23 (3), 103-120.
• Oğuz, R. B. (2020). Sürdürülebilirlik raporlaması ve Türkiye’de Faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin sürdürülebilirlik raporlarının GRI standartlarıyla karşılaştırmalı analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Oruç, M. (2020). Entegre raporlama ve sürdürülebilirlik raporlaması: Karşılaştırmalı analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaşı Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Öktem, B. ve Karabınar, S. (2022). SASB raporu yayınlayan şirketlerin finansal başarısızlıkları ile sürdürülebilirlik raporları arasındaki ilişkinin analizi. İstanbul İktisat Dergisi - Istanbul Journal of Economics, 72(2), 823-845.
• Özdemir, Z. ve Pamukçu, F. (2016). Kurumsal sürdürülebilir raporlama sisteminin Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi kapsamındaki işletmelerde analizi. Mali Çözüm Dergisi, 314, 13-35.
• Özerhan, Y. ve Sultanoğlu, B. (2018). Sürdürülebilirlik raporu kapsamında çevresel bilgilerin raporlanması ve güvence denetimi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 17(53), 55-76.
• Perrini, F. (2005). Building a european portrait of corporate social responsibility reporting. European Management Journal, 23(6), 611-627.
• Sallan, G. S., ve Kahya, N. Ö. (2021). Sosyal bilimlerde içerik ve söylem analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (42), 181-198. https://doi.org/10.30794/pausbed.803182
• Savaş, A.B. (2022). Enerji muhasebesinde GRI 302 enerji raporlama standardının rolü: bist sürdürülebilirlik endeksindeki şirketlerin raporları üzerinde bir araştırma, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 6(3), 3043-3068.
• Toker, K., ve Çınar, F. (2018). Sağlık sektöründe kurumsal sürdürülebilirlik yönetimi ve İstanbul Avrupa yakasındaki hastaneler üzerine bir araştırma, International Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(16), 46-51.
• Tsai, W. H., Hsu, J. L., Chen, C. H., Lin, W. R. ve Chen, S. P. (2010). An integrated approach for selecting corporate social responsibility programs and costs evaluation in the international tourist hotel. International Journal of Hospitality Management, 29(3), 385-396.
• Turhan, G.D., Özen, T. ve Albayrak, R.S. (2018). Kurumsal sürdürülebilirlik kavramı, stratejik önemi ve sürdürülebilirlik performansı ölçümü: literatür çalışması, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(1), 17-37.
• Ültay, E., Akyurt, H. ve Ültay, N. (2021). Sosyal bilimlerde betimsel içerik analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201.
• Wiersum, F.K. (1995). 200 years of sustainability in forestry: Lessons from history. Environmental Management, 19(3), 321-329.
• Yakar Pritchard, G. ve Çalıyurt, K. T. (2021). Sustainability reporting in cooperatives. Risks, 9(6), 117. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zozik, A. ve Doğan, Z. (2022). Entegre raporlama ve güvence. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 361-385. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1041514.