TÜRKİYE’DE TARIMSAL KREDİLER VE TARIMSAL ÜRETİM İLİŞKİSİ: ZAMAN SERİSİ ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 20 - 27, 30.06.2022

Bahar Oğul

Öz

Tarım, dünya ülkeleri tarafından çeşitli gerekçelerle desteklenen önemli bir sektördür. Tarımsal üretimin; iklim koşullarına, mevsimlik üretime ya da arz-talep esnekliklerine bağlı olmasından dolayı politikalar ya da desteklemelerle yönlendirilmesi gerekmektedir. Tarımsal üretim, tarımsal desteklemelerden biri olan tarımsal kredilerle ilişkilidir. Tarımsal krediler, üretim faaliyetlerini yerine getiremeyen üreticinin başvurduğu kaynaklardan biridir. Bu çalışmada Türkiye ekonomisindeki tarımsal krediler ve tarımsal üretim arasındaki ilişki 1990-2020 dönemine ait yıllık verilerle incelenmektedir. Tarımsal krediler ve tarımsal üretim arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Johansen eşbütünleşme testi ile sınanmaktadır. Uzun dönem katsayı tahmincilerinden FMOLS, DOLS ve CCR yöntemleri ile katsayı tahmini yapılmaktadır. Elde edilen bulgular tarımsal krediler ve tarımsal üretim arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığını ortaya koymaktadır. Ayrıca tarımsal kredilerdeki artış Türkiye ekonomisi özelinde ilgili dönemde tarımsal üretimi artırmaktadır. Bu sonuç tarımsal kredilerin tarımsal üretimi desteklediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal Krediler, Tarımsal Üretim, Türkiye Ekonomisi, Johansen Eşbütünleşme Testi

THE RELATIONSHIP BETWEEN AGRICULTURAL CREDITS AND AGRICULTURAL PRODUCTION IN TURKEY: A TIME SERIES ANALYSIS

Öz

Agriculture is an important sector supported by various reasons by the governments. Policies or supports should guide agricultural production since it depends on climatic conditions, seasonal production or supply-demand elasticities. Agricultural production is related to agricultural credits, which are one of the agricultural supports. Agricultural credits are one of the resources applied by the producers who cannot fulfil their production activities. In this study, the relationship between agricultural credits and agricultural production in the Turkish economy is examined with annual data for the period 1990-2020. The cointegration relationship between agricultural credits and agricultural production is tested with the Johansen cointegration test. Coefficient estimation is made with FMOLS, DOLS and CCR methods, which are long-term coefficient estimators. The findings reveal the existence of a cointegration relationship between agricultural credits and agricultural production. In addition, the increase in agricultural credits increases agricultural production in the relevant period in the Turkish economy. This result shows that agricultural credits support agricultural production.

Anahtar Kelimeler

Agricultural Credits, Agricultural Production, Turkish Economy, Johansen Cointegration Test

Kaynakça

• Bahşi, N., & Çetin, E. (2020). Determining of agricultural credit impact on agricultural production value in Turkey. Ciência Rural, 50(11), 1-13.
• Baysa, E., & Cihangir, M. (2021). Tarımsal üretimin finansmanına yönelik sübvansiyonlu (faiz indirimli) olarak kullandırımı yaygın olan sıfır faizli kredilerin müşterilere olan maliyetinin tespiti. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(25), 323-343.
• Ceylan, R., & Başer, S. (2014). Türkiye’de petrol tüketimi ile reel GSYİH arasındaki uzun dönem ilişkinin Johansen eş-bütünleşme yöntemi ile analiz edilmesi. Business & Economics Research Journal, 5(2), 47-60.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Duramaz, S., & Taş, T. (2018). Kamusal, özel ve yabancı sermayeli bankaların kullandırdıkları tarımsal kredilerin tarımsal üretime etkisi: Ege Bölgesi’ne yönelik panel veri analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 35-50.
• Dünya Bankası (WDI). (2022). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#, Erişim Tarihi: 20 Ocak 2022.
• Hansen, B. E. (2002). Tests for parameter instability in regressions with I (1) processes. Journal of Business & Economic Statistics, 20(1), 45-59.
• Işık, H. B., Kılınç, E. B., & Bilgin, O. (2015). Tarım kredilerinin tarımsal üretim üzerindeki etkisi. EY International Congress on Economics II, Ankara.
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration-with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
• Kadanalı, E., & Kaya, E. (2020). Agricultural loan and agricultural production value in Turkey. Alinteri Journal of Agriculture Science, 35(1), 93-98.
• Kaya, E., & Kadanalı, E. (2022). The nexus between agricultural production and agricultural loans for banking sector groups in Turkey. Agricultural Finance Review, 82(1), 151-168.
• Kırca, M., & Topal, M. H. (2017). Türkiye’de turizm talebinin vergi gelirleri üzerindeki etkisinin analizi. BNEJSS Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(02), 96-108.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye’de Ar-Ge yatırımları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin VAR modeli ile analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(20), 3320-3330.
• Memiş, H. (2005). Türkiye’de uygulanan Uluslararası Para Fonu (IMF) destekli istikrar programlarının tarım sektörüne etkileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
• Obilor, S. I. (2013). The impact of commercial banks’ credit to agriculture on agricultural development in Nigeria: An econometric analysis. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(1), 85-94.
• Ogbuabor, J. E., & Nwosu, C. A. (2017). The impact of deposit money bank’s agricultural credit on agricultural productivity in Nigeria: Evidence from an error correction model. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(2), 513-517.
• Park, J. Y. (1992). Canonical cointegrating regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 119-143.
• Saleem, M. A., & Jan, F. A. (2011). The impact of agricultural credit on agricultural productivity in Dera Ismail Khan (District) Khyber Pakhtonkhawa Pakistan. European Journal of Business and Management, 3(2), 38-44.
• Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 783-820
• Terin, M., Güler, İ. O., & Aksoy, A. (2014). Türkiye’de tarımsal üretim ile tarımsal kredi kullanımı arasındaki nedensellik ilişkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(1), 67-72.
• Türkiye Bankalar Birliği (TBB), (2022). https://www.tbb.org.tr/tr, Erişim Tarihi: 20 Ocak 2022.
• Yıldız, E., & Oğuzhan, A. (2007). Türkiye’de uygulanan para politikalarının tarımsal üretime etkisi: model denemesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 206-225.