Mehmet Arif’s Recollections About Dersim And Dersimites in His Book of Binbir Hadis

Year 2023, Volume: 5 Issue: 19, 141 - 150, 30.06.2023

Translator: Veysel Yıldızhan

https://doi.org/10.55253/2023.nubihar.1296176

Abstract

Mehmet Arif or Mehmet Arif Bey was an Erzurum who studied at a madrasah and became an Ottoman civil servant with this education. He worked as a civil servant in many places. Although his books are mostly on religious and historical subjects, he also conveys his memories in his books. One Thousand and One Hadiths is the book in which he commented on one thousand and one hadiths of the Prophet Muhammad. He wrote some of his memories in this book. For example, when he was in Erzincan as a civil servant, he travelled to Dersim and wrote his memories about the region, the Zaza Kurds and the Alevi faith in line with his own views. He was an intolerant Sunni, and this is already evident in his writings. On the other hand, in this translation we also read the perspective of a Turkish and Ottoman civil servant. Only the part about Dersim and Dersimites has been translated here.

Keywords

dersim, zaza, kurd, kurdish, alevi, kirmanc

Mehmet Arif'in Binbir Hadis Kitabında Dersim ve Dersimliler Hakkındaki Hatıraları

Abstract

Mehmet Arif ya da Mehmet Arif Bey medrese okumuş ve bu tahsili ile osmanlı memuru olmuş bir Erzurumludur. Bir çok yerde memurluk yapmış. Kitapları daha çok dini ve tarihi konular üzerine olmasına rağmen kitaplarında anılarını da aktarmaktadır. Binbir Hadis Hz. Muhammed'in Binbir adet hadisini şerh ettiği kitabıdır. Bu kitabında bazı hatıralarını yazmıştır. Örneğin, memuriyet için Erzincan'da bulunduğu sırada Dersim'i de geşmiş, bölge, Zaza Kürtleri ve Alevi inancı hakkında kendi görüşleri doğrultusunda hatıralarını nakletmiştir. Kendisi tahammülsüz bir suni olup zaten yazılarında da bu görülmektedir. Öte yandan biz bu yazıdan türk ve osmanlı bir memurun bakış açısını da okuruz. Burada sadece Dersim ve Dersimliler hakkında olan kısım çevrilmiştir.

Keywords

dersim, zaza, kirmanc, alevi

Kitabê Mehmed Arîfî yê Binbir Hadisî De Derheqê Dersim û Dersimijan de Vîrardişê Ey

Abstract

Mehmed Arif yan zî Mehmet Arif Bey yew erzrumij o. Ey medrese wenda. Bi nê tehsîlê xo bîyo memurê osmanîyan. Zaf cayan de memurîyetîye kerda. Kîtabê ey zafane mewzuyanê dîn û tarîxî ser o yê, la reyna kîtabanê xo de tayî vîrardişanê xo zî nuseno. “Binbir Hadis” yew kîtabê ey o ke tede hezar û yew hedîsanê Hz. Muhammedî şerh keno. Nê kîtabê xo de tayî vîrardişê xo zî nuştê. Mavajê, wexto ke seba memurîyetîye Erzîngan de mendo mintiqayê Dêrsîmî de zî gêrayo. Derheqê mintiqa, kurdanê zazayan, bawerîyê alewîyan goreyê vînayişê xo neql kerdo. O yew sunnîyo wişk o û xora nuşteyanê ey ra zî no zaf eşkera yo. Hetêkê bînî ra ma nê açarnayîşî ra ewnîyayîşê yew memurê tirk û osmanî zî wanenê. Tîya de tena qismo ke derheqê Dersîm û dersîmijan de yo, açarnîyayo.

Keywords

Dêrsim, Kirmanckî, Zaza, Zazakî, Kurd, Alevi