Ortaokul Öğrencilerinin Okulda Olumsuz Öznel İyi Oluş Düzeyleri İle Problemli İnternet Kullanımı Arasındaki İlişkiler

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 2947 - 2962, 30.11.2023

Serkan Cengiz , Adem Peker

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1211583

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin problemli internet kullanımlarını okulda olumsuz öznel iyi oluş, cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından incelemektir. Araştırma Erzurum il merkezindeki 5 ila 7. sınıflar arasında öğrenim gören 433 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Okulda Mutluluk Envanteri ve Problemli İnternet Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler yapısal eşitlik modeli, bağımsız örneklemler için t testi ve varyans analizi kullanılarak incelenmiştir. Sonuçlar, öğrencilerin okulda olumsuz öznel iyi oluş düzeyleri ile problemli internet kullanımı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca okulda olumsuz öznel iyi oluşun problemli internet kullanımı pozitif olarak yordadığı belirlenmiştir. Bunun yanında mevcut araştırmada, öğrencilerin problemli internet kullanımı cinsiyete göre farklılık göstermiştir. Erkek öğrencilerin problemli internet kullanım puanları kız öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Bir diğer bulgu sonucunda ise altı ve yedinci sınıfa devam eden öğrencilerin problemli internet kullanım düzeyleri beşinci sınıftaki öğrencilerden anlamlı olarak daha yüksek çıkmıştır. Sonuç olarak ortaokul öğrencilerinde okulda olumsuz öznel iyi oluş ile problemli internet kullanımı arasında bir ilişki olduğu görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okulda olumsuz öznel iyi oluş, problemli internet kullanımı, ergenlik, cinsiyet, sınıf düzeyi

The Relationship Between Secondary School Students' Negative Subjective Well-Being Levels at School and Problematic Internet Use

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin problemli internet kullanımlarını okulda olumsuz öznel iyi oluş, cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından incelemektir. Araştırma Erzurum il merkezindeki 5 ila 7. sınıflar arasında öğrenim gören 433 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Okulda Mutluluk Envanteri ve Problemli İnternet Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler yapısal eşitlik modeli, bağımsız örneklemler için t testi ve varyans analizi kullanılarak incelenmiştir. Sonuçlar, öğrencilerin okulda olumsuz öznel iyi oluş düzeyleri ile problemli internet kullanımı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca okulda olumsuz öznel iyi oluşun problemli internet kullanımı pozitif olarak yordadığı belirlenmiştir. Bunun yanında mevcut araştırmada, öğrencilerin problemli internet kullanımı cinsiyete göre farklılık göstermiştir. Erkek öğrencilerin problemli internet kullanım puanları kız öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Bir diğer bulgu sonucunda ise altı ve yedinci sınıfa devam eden öğrencilerin problemli internet kullanım düzeyleri beşinci sınıftaki öğrencilerden anlamlı olarak daha yüksek çıkmıştır. Sonuç olarak ortaokul öğrencilerinde okulda olumsuz öznel iyi oluş ile problemli internet kullanımı arasında bir ilişki olduğu görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okulda olumsuz öznel iyi oluş, problemli internet kullanımı, ergenlik, cinsiyet, sınıf düzeyi

Kaynakça

• Abdul, A. M., Wan, I. W. S., Bahar, N., Mahadevan, R. ve Azhar, S. S. (2018). Internet addiction among secondary school students in Klang Valley, Malaysia: What is the Association with depressive symptoms, anxiety symptoms, and self-esteem? International Medical Journal Malaysia, 17, 17–25. https://doi.org/10.31436/imjm.v17i2.267
• Andreassen, C. S., Torsheim, T., Brunborg, G. S. ve Pallesen, S. (2012). Development of a Facebook addiction scale. Psychological Reports, 110(2), 1–17. https://doi.org/10.2466/02.09.18.PR0.110.2.501-517
• Andreassen, C., Pallesen, S. ve Griffiths, M. (2017). The relationship between addictive use of social media, narcissism, and self-esteem: Findings from a large national survey. Addictive Behaviors, 64, 287–293. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2016.03.006
• Beard, K. W. ve Wolf, E. M. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction. Cyberpsychology Behavior, 4, 377-383. https://doi.org/10.1089/109493101300210286.
• Beşaltı, M. (2016). Ergenlerde internet bağımlılığı ve kişilik özelliklerinin bazı sosyodemografik özelliklere göre incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Bickham, D. S. (2021). Current research and viewpoints on internet addiction in adolescents. Current Pediatrics Reports, 9(1), 1-10. https://doi.org/10.1007/s40124-020-00236-3
• Boer, M., Stevens, G. W., Finkenauer, C., de Looze, M. E. ve Van den Eijnden, R. J. (2021). Social media use intensity, social media use problems, and mental health among adolescents: Investigating directionality and mediating processes. Computers in Human Behavior, 116, 106645. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106645
• Boes, S. ve Winkelmann, R. (2006). The effect of income on positive and negative subjective wellbeing (No. 0605). Working paper.
• Brand, M., Laier, C. ve Young, K. S. (2014). Internet addiction: coping styles, expectancies, and treatment implications. Frontiers in Psychology, 5, 1256. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01256
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık. Cernja, I., Vejmelka, L. ve Rajter, M. (2019). Internet addiction test: Croatian preliminary study. BMC Psychiatry, 19(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/s12888-019-2366-2
• Chang, F. C., Chiu, C. H., Lee, C. M., Chen, P. H. ve Miao, N. F. (2014). Predictors of the initiation and persistence of Internet addiction among adolescents in Taiwan. Addictive Behaviors, 39(10), 1434-1440. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2014.05.010
• Chen, H. C., Wang, J. Y., Lin, Y. L. ve Yang, S. Y. (2020). Association of internet addiction with family functionality, depression, self-efficacy and self-esteem among early adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), 8820. https://doi.org/10.3390/ijerph17238820
• Cheung, C. K., Yue, X. D. ve Wong, D. S. W. (2015). Addictive internet use and parenting patterns among secondary school students in Guangzhou and Hong Kong. Journal of Child and Family Studies, 24(8), 2301-2309. https://doi.org/10.1007/s10826-014-0033-2
• Chi, X., Hong, X. ve Chen, X. (2020). Profiles and sociodemographic correlates of Internet addiction in early adolescents in southern China. Addictive Behaviors, 106, 106385. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2020.106385
• Clavio, G. ve Kian, T. M. (2010). Uses and gratifications of a retired female athlete’s Twitter followers. International Journal of Sport Communication, 3(4), 485-500. https://doi.org/10.1123/ijsc.3.4.485
• Creswell, J. W. (2011). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (Dördüncü Baskı). Pearson Press. Çelik, A., Çelen, F. K. ve Seferoğlu, S. S. (2014). Ortaokul öğrencilerinin İnternet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. AKAD Bilişim, 14, 373-82.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve lisrel uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dou, D. ve Shek, D. T. (2021). Concurrent and longitudinal relationships between positive youth development attributes and adolescent Internet addiction symptoms in Chinese Mainland high school students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(4), 1937. https://doi.org/10.3390/ijerph18041937
• Dufour, M., Brunelle, N., Khazaal, Y., Tremblay, J., Leclerc, D., Cousineau, M. M. ve Berbiche, D. (2017). Gender difference in online activities that determine problematic internet use. Journal de Thérapie Comportementale et Cognitive, 27(3), 90-98. https://doi.org/10.1016/j.jtcc.2017.05.002
• Ferreiro, S., Salgado, P., Harris, S., Tobio, T. ve Boubeta, A. (2017). Sex differences in internet use in Spanish adolescents. Behavioral Psychology, 25(1), 129–146.
• Gao, T., Hu, Y., Qin, Z., Cao, R., Liu, S., Mei, S. ve Meng, X. (2019). The role of school connectedness and maladaptive cognitions in the association between stress and internet addiction: A serial mediation model. Perspectives in Psychiatric Care, 55(4), 728-733. https://doi.org/10.1111/ppc.12417
• Gomez, P., Rial, A., Braña, T., Golpe, S. ve Varela, J. (2017). Screening of Problematic Internet Use among Spanish adolescents: Prevalence and related variables. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 20(4), 259-267. https://doi.org/10.1089/cyber.2016.0262
• Grant, J. E., Potenza, M. N., Weinstein, A. ve Gorelick, D. A. (2010). Introduction to behavioral addictions. Journal of Drug and Alcohol Abuse, 36(5), 233-241. https://doi.org/10.3109/00952990.2010.491884.
• Hatzichristou, C., Adamopoulou, E. ve Lampropoulou, A. (2014). A multilevel approach of promoting resilience and a positive school climate in the school community during unsettling times. Resilience Interventions for Youth in Diverse Populations, 299-325. https://doi.org/10.1007/978-1-4939-0542-3_14
• Ioannidis, K., Treder, M. S., Chamberlain, S. R., Kiraly, F., Redden, S. A., Stein, D. J. ... ve Grant, J. E. (2018). Problematic internet use as an age-related multifaceted problem: Evidence from a two-site survey. Addictive Behaviors, 81, 157-166. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2018.02.017
• Ivens, J. (2007). The development of a happiness measure for schoolchildren. Educational Psychology in Practice, 23(3), 221-239. https://doi.org/10.1080/02667360701507301
• Jarman, H. K., Marques, M. D., McLean, S. A., Slater, A. ve Paxton, S. J. (2021). Motivations for social media use: Associations with social media engagement and body satisfaction and well-being among adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 50(12), 2279-2293. https://doi.org/10.1007/s10964-020-01390-z
• Katz, E., Blumler, J. G. ve Gurevitch, M. (1973). Uses and gratifications research. The Public Opinion Quarterly, 37(4), 509-523.
• Kaya, A. ve Dalgıç, A. I. (2021). How does internet addiction affect adolescent lifestyles? Results from a school-based study in the Mediterranean region of Turkey. Journal of Pediatric Nursing, 59, 38-43. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2021.01.021
• Koyuncu, T., Unsal, A. ve Arslantas, D. (2014). Assessment of Internet addiction and loneliness in secondary and high school students. Journal of the Pakistan Medical Association, 64(9), 998–1002
• Küçük, Y. ve Çakır, R. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 133-154. https://dergipark.org.tr/en/pub/tujped/issue/58028/791123
• Laconi, S., Kaliszewska-Czeremska, K., Gnisci, A., Sergi, I., Barke, A., Jeromin, F. …. ve Kuss, D. J. (2018). Cross-cultural study of problematic internet use in nine European countries. Computers in Human Behavior, 84, 430–440. https://doi.org/10.1016/j.chb.2018.03.020
• Lai, C. M., Mak, K. K., Watanabe, H., Ang, R. P., Pang, J. S. ve Ho, R. C. (2013). Psychometric properties of the internet addiction test in Chinese adolescents. Journal of Pediatric Psychology, 38(7), 794-807. https://doi.org/10.1093/jpepsy/jst022
• Lampropoulou, A. (2018). Personality, school, and family: What is their role in adolescents' subjective well-being. Journal of Adolescence, 67, 12-21. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2018.05.013
• Lawal, A. M. ve Idemudia, E. S. (2018). Gender difference, class level and the role of internet addiction and loneliness on sexual compulsivity among secondary school students. International Journal of Adolescence and Youth, 23(4), 422-430. https://doi.org/10.1080/02673843.2017.1406380
• Li, D., Zhou, Y., Zhao, L., Wang, Y. ve Sun, W. (2016). Cumulative ecological risk and adolescent internet addiction: The mediating role of basic psychological need satisfaction and positive outcome expectancy. Acta Psychologica Sinica, 48(12), 1519. https://doi.org/10.3724/SP.J.1041.2016.01519
• Liang, L., Zhou, D., Yuan, C., Shao, A. ve Bian, Y. (2016). Gender differences in the relationship between internet addiction and depression: A cross-lagged study in Chinese adolescents. Computers in Human Behavior, 63, 463-470. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.04.043
• Lin, M. P. (2020). Prevalence of internet addiction during the COVID-19 outbreak and its risk factors among junior high school students in Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(22), 8547. https://doi.org/10.3390/ijerph17228547
• Ma, C. (2018). A latent profile analysis of internet use and its association with psychological wellbeing outcomes among Hong Kong Chinese early adolescents. Applied Research in Quality of Life, 13(3), 727-743. https://doi.org/10.1007/s11482-017-9555-2
• Mıhçı, P. ve Kılıç-Çakmak, E. (2017). Öğrenci siber sağlık ölçekleri geliştirme çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 457-491.
• Pan, P. Y. ve Yeh, C.B. (2018). Internet addiction among adolescents may predict self-harm/suicidal behavior: a prospective study. The Journal of Pediatrics, 197, 262-267. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2018.01.046
• Peng, W., Li, D., Li, D., Jia, J., Wang, Y. ve Sun, W. (2019). School disconnectedness and Adolescent Internet Addiction: Mediation by self-esteem and moderation by emotional intelligence. Computers in Human Behavior, 98, 111-121. https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.04.011
• Pontes, H. M., Patrão, I. M. ve Griffiths, M. D. (2014). Portuguese validation of the Internet Addiction Test: An empirical study. Journal of Behavioral Addictions, 3(2), 107–114. https://doi.org/10.1556/jba.3.2014.2.4
• Qayumi, S. (2001). Piaget and his role in problem based learning. Journal of Investigative Surgery, 14(2), 63–65.
• Salarvand, S., Bagheri, Z., Keshvari, M., Dalvand, P., Gheshlagh, R. G. ve Keshvari, M. (2018). The prevalence of internet addiction and its relations to the self esteem and life satisfaction in students of a medical university. Acta Medica Iranica, 392-397.
• Salmela-Aro, K., Upadyaya, K., Hakkarainen, K., Lonka, K. ve Alho, K. (2017). The dark side of internet use: Two longitudinal studies of excessive internet use, depressive symptoms, school burnout and engagement among Finnish early and late adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 46(2), 343-357. https://doi.org/10.1007/s10964-016-0494-2
• Sargın, N. (2012). Internet addiction among adolescence. Educational Research and Reviews, 7(27), 613-61. https://doi.org/10.5897/ERR12.202
• Shek, D. T. ve Yu, L. (2012). Internet addiction phenomenon in early adolescents in Hong Kong. The Scientific World Journal, 1-9. https://doi.org/10.1100/2012/104304
• Sung, J., Lee, J., Noh, H. M., Park, Y. S. ve Ahn, E. J. (2013). Associations between the risk of internet addiction and problem behaviors among Korean adolescents. Korean Journal of Family Medicine, 34(2), 115. https://doi.org/10.4082%2Fkjfm.2013.34.2.115
• Telef, B. B. (2014). School children's happiness inventory: The validity and reliability study. International Online Journal of Educational Sciences, 6(1), 130-143. http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2014.01.013
• Tian, Y., Bian, Y., Han, P., Gao, F. ve Wang, P. (2017). Associations between psychosocial factors and generalized pathological internet use in Chinese university students: A longitudinal crosslagged analysis. Computers in Human Behavior, 72, 178-188. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.02.048
• Tian, Y., Qin, N., Cao, S. ve Gao, F. (2021). Reciprocal associations between shyness, self-esteem, loneliness, depression and Internet addiction in Chinese adolescents. Addiction Research and Theory, 29(2), 98-110. https://doi.org/10.1080/16066359.2020.1755657
• Vigna-Taglianti, F., Brambilla, R., Priotto, B., Angelino, R., Cuomo, G. ve Diecidue, R. (2017). Problematic internet use among high school students: Prevalence, associated factors and gender differences. Psychiatry Research, 257, 163-171. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.07.039
• Waldo, A. D. (2014). Correlates of internet addiction among adolescents. Psychology, 5(18), 1999- 2008. http://dx.doi.org/10.4236/psych.2014.518203
• Wu, J. ve Li, H. (2021). Mindfulness for Sustainable Internet Use in Chinese Junior Secondary School Students: A Dual-Path Mediation Model. Sustainability, 13(9), 4626. https://doi.org/10.3390/su13094626
• Yang, Y., Li, P., Fu, X. ve Kou, Y. (2017). Orientations to happiness and subjective well-being in Chinese adolescents: The roles of prosocial behavior and internet addictive behavior. Journal of Happiness Studies, 18(6), 1747-1762. https://doi.org/10.1007/s10902-016-9794-1
• Zhu, J., Zhang, W., Yu, C. ve Bao, Z. (2015). Early adolescent Internet game addiction in context: How parents, school, and peers impact youth. Computers in Human Behavior, 50, 159-168. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.03.079