Yunus Emre: His Accepted Human Perception throughout The Ages

Yıl 2013, Cilt: 14 Sayı: 3, 153 - 168, 01.09.2013

Ömer Yılmaz

Öz

Yunus Emre has occupied an important place at the history of Turkish Sufism and Turkish literature from his own day until the present. Although seven century has passed since his death, his poems have been repeatedly recited by Turkish Muslims and his views have proved a universal character. Muslims, nonMuslims and the attendants of different Philosophies find a part from themselves in his views and are comforted by them. Even if some scholars called him as humanist because of his humane views, it would be obvious that he was a sincere Muslim Sufi mystic. His worth has been always appreciated as he wrote his poems with Turkish, the language of the folk. He was a multisided person. Everyone, regardless of religion or race, accepts Yunus, who had thoughts of and was affiliated to the same school of Ibn Arabi, Ahmed Yesevi, Hacı Bektashi Vali and Mawlana, as a person of love and tolerance

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Human Being, Sufism, Tolerance

Zaman ve Mekânı Aşan Söylemleriyle Yunus Emre’de İnsan Anlayışı

Öz

Yunus Emre yaşadığı zaman ve daha sonraki çağlarda Türk tasavvuf ve Türk Edebiyat tarihinde önemli bir yere sahiptir. Ölümünden yedi asır geçmesine rağmen ilahileri halk arasında okunmaya devam etmekte, söylemleri evrensel bir nitelik göstermektedir. Müslim, gayri müslim ve farklı ideoloji sahipleri Yunus’un sözlerinde kendileri için bir parça görebilmekte ve onunla teselli bulabilmektedir. Bazı ilim adamları savunduğu insancıl düşünceleri nedeniyle Yunus’u hümanist diye nitelendirse bile, onun öncelikle dinini iyi yaşayan bir Müslüman ve mutasavvıf olduğunda şüphe yoktur. Şiirlerinde halkın dili Türkçeyi kullanması ona ayrı bir özellik katmaktadır. Yunus tek yönlü değil çok yönlü bir şahsiyettir. İbn Arabi, Ahmed Yesevi, Hacı Bektaşı- Veli ve Mevlâna ekolüne bağlı düşüncelere sahip Yunus’ta insan hangi dinden ve ırktan olursa olsun sevilmeye ve hoşgörüye layık bir varlık şeklinde algılanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, İnsan, Tasavvuf, Hoşgörü

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail b. Muhammed, (1933). Keşfu’l- Hafa, c. I-II, Beyrut: Daru ihya-i turasi’l- arabiyye.
• Akpınar, Y. (1991). “Azeri Edebiyatında Yunus Emre”, Uluslararası Yunus Emre Sempozyum Bildirileri, 7-10 Ekim s. 285-300.
• Araz, N. (1966). Anadolu Evliyaları, İstanbul: Atlas Yayınları.
• Attar, F. (2009). Tezkiretü’l-evliyâ, Şam: Daru’l- Mektebi.
• Avşar, Z. (2013). Nasihatler Kitabı, Ankara: Sistem Ofset.
• Banarlı, N. S. (2008).Tarih ve Tasavvuf Sohbetleri, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Câmî, Abdurrahman, (2008). Nefehâtü’l-üns ve hadarâtü’l-kuds, ter. Lamî Çelebi, haz. S. Uludağ, M. Kara, İstanbul: Marifet Yayınları.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Çantay H. B. (1984). Kur’an-ı Hakim ve Meali Kerim, İstanbul: Çantay Matbaası.
• Çubukçu, İ. A. (1999). “Yunus Emre ve Din Felsefesi”, AÜİFD, 50.Yıl Özel Sayı, s. 1. Ankara: İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Dikmen, F. (2013). Yunus Emre, Ankara: Tutku Yayınları.
• Erden, F. (1966). “Yunus Emre Mezarları, Makamları veya Başka Yunuslar”, Ankara: Türk Yurdu Dergisi, c. V, S. 319, s. 183.
• Eyüpoğlu, S. (1972). Yunus Emre, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Gölpınarlı, A. (2011). Yunus Emre, Hayatı ve Bütün Şiirleri, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Gölpınarlı, A. (1992). Yunus Emre ve Tasavvuf, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Gölpınarlı, A. (1971). “Mevlâna-Yunus Uluslar arası Yunus Emre Semineri”, Bildiriler, İstanbul.
• Kabaklı, A. (1987). Yunus Emre, İstanbul: Türkiye Edebiyat Vakfı Yayınları.
• Karakoç , S. (2009). Mevlâna, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, S. (2012). Yunus Emre, İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Kılıç, M. E. (2007). Sufi ve Şiir, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Komisyon, (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi, ed. İ.Işık, Ankara: Elvan Yayınları.
• Komisyon, (1974). TDK Türkçe Sözlük, Ankara: Bilgi Basımevi.
• Köprülü, F. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Köprülü, F. (1999). Edebiyat Araştırmaları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Maraş, İ. (2005). “Yunus Emrenin Hümanist Yorumcuları”, Ankara: Dini Araştırmalar Dergisi, c.VIII, S. XXIII, ss. 29-38.
• Mevlâna, (1954). Fîh i Mâfîh, çev. M. Ülker Tarıkâhya, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mevlâna, (1990). Mesnevi, çev. V. İzbudak, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mevlâna, (1986). Rubâiler, ter. N. Gençosman, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Muzbeği, İ. (1991). “Yugoslav Türk Halk Şiirinde Yunus Emre”, Uluslararası Yunus Emre Sempozyum Bildirileri, 7-10 Ekim, ss. 277-284.
• Ocak, A.Y. (2012). Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öztelli, C. (1965). “Şeyhülİslam Ebus Suud Efendi’nin Fetvalarında Yunus İlahileri”, Emre Dergisi, c.II, s. 16.
• Öztelli, C. (2010). Yunus Emre Bütün Şiirleri, İstanbul: Özgür Yayınları.
• Şahin, H., (2011). “Tapduk Emre”, DİA, c. XXXX, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şeyh Gâlib, (1971). “Tercî-i Bend”, Şeyh Gâlib Divanı’ndan Seçmeler, Haz. A. Gölpınarlı, 1.baskı, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Tatçı, M. (1991). Yunus Emre Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Timurtaş, F. K. (1972). Yunus Emre ve Divanı, İstanbul.
• Topçu, N. (2001). İslam ve İnsan, Mevlâna ve Tasavvuf, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Toprak, B. (2006). Yunus Emre Divanı, Eskişehir: Odunpazarı Belediyesi Yayınları.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı Tarihi, c. I-VI, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yağmur, S. (2013). Yunus Emre Divanı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Yetim, F. (2005). “Yunus Emre’nin Kabri ile İlgili Görüşler Üzerine”, Eskişehir: ESOGÜ SB Dergisi, Haziran c.VI, S.1, ss. 171-185.