Okullardaki Psikolojik İklim ve İş Motivasyonu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Yıl 2019,
Cilt: 20 , 83 - 106, 05.04.2019
Tayfun Eroğlu
,
Hamit Özen
Öz
Bu çalışmada öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki psikolojik iklim
algıları ile iş motivasyonları arasındaki ilişkiler ilişkisel tarama modeli ile
incelenmiştir. Araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Konya ili
Selçuklu, Meram ve Karatay ilçelerinde çalışan toplam 16.307 öğretmen,
örneklemini ise tek aşamalı küme örnekleme yöntemi ve uygun örnekleme yöntemi
ile seçilen 722 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre erkek
öğretmenlerin daha olumlu psikolojik iklim algısına sahip olduğu; yaş, mesleki
kıdem ve mevcut okuldaki çalışma süresinin artmasıyla öğretmenlerin motivasyon
düzeylerinin azaldığı ve iş motivasyonu alt boyutlarının psikolojik iklim
varyansının %13,5’ ini açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu
sonuçlar ışığında okul yöneticilerine, çalışma ortamında cinsiyet eşitsizliğine
neden olabilecek söylem ve davranışlarda bulunmamaları, öğretmenleri motive
edebilmek için onların ihtiyaçlarını, amaçlarını, beklentilerini
belirleyebilmeleri konusunda önerilerde bulunulmuştur.
Kaynakça
- Agron, T., & Limon, İ. (2017). Psikolojik iklim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2888-2901. doi:10.14687/jhs.v14i3.4614
Altunkese, T. N. (2002). Psikolojik iklimin örgüte adama ve örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
Amenumey, E. K., & Lockwood, A. (2008). Psychological climate and psychological empowerment: An exploration in a luxury UK hotel group. Tourism and Hospitality Research, 265-281. doi:10.1057/thr.2008.34
Aypay, A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Ankara: Nobel.
Blaskova, M. & Grazulis, V. (2009). Motivation of human potential: theory and pratice. Vilnius – Zilina: Mykolas Romeris University.
Brown, S. P. & Leigh, T. W. (1996). A new look at psychological climate and its relations-hip to job involvement, effort, and performance. Journal of Applied Psychology, 81(4), 358-368.
Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel davranış. Ankara: Siyasal Kitabe-vi.
Creswell, J. W. (2012). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Boston. MA Pearson.
Çelik, A. (2011). Spor kulüp yöneticilerinin çatışmayı yönetme stratejilerinin mükemmeli-yetçilik özellikler ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi üniversitesi, Ankara.
Çivilidağ, A. ve Şekercioğlu, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, 7(1), 143-156. doi:10.13114/MJH.2017.326
Emiroğlu, O. (2017). Öğretmen motivasyon kaynaklarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
Eren, E. (2017). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
Güney, S. (2017). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel.
Hauser, L. (2004). Work Motivation In Organizational Behavior. Economics, Management, and Financial Markets, 9(4), 239–246.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2015). Okulda bireyler (C. Erdağ, Çev.), Eğitim yönetimi. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
Jex, S. M. ve Britt, T. W. (2014). Organizational psychology: a scientist-practitioner appro-ach [e-kitap sürümü]. https://ebookcentral.proquest.com/lib/osmangazi-ebooks/detail.action?docID=1891000&query=Organizational+Psychology adre-sinden erişilmiştir.
Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentileri-nin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kerman, E. (2007). İş Motivasyonu ve Sonuçları: Bir Uygulama. Dönem Porjesi, Ankara Üniversitesi: Ankara.
Kesici, Ş. (2012). İş motivasyonu. H. Izgar (Ed.) Endüstri ve örgüt psikoloji içinde (s. 59-96). Konya: Eğitim Kitabevi.
Koys, D. J., & DeCotiis, T. A. (1991). Inductive Measures of Psychological Climate. Human Relations, 44(3), 265-285.
Lunenburg, F. C. (2011). Expectancy theory of motivation: motivating by altering expecta-tions. Internatıonal Journal Of Management, Business, and Administration, 15(1), 1-6.
Manning, R. L. (2010). Development of the psychological climate scale for small business. Journal of New Business Ideas & Trends, 8(1), 50-65.
Oran, F. Ç. (2012). Örgütsel Bağlılık ve iş motivasyonu ilişkisi: Kamu sektöründe bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi. Edirne.
Taş, E. (2017). Okul yöneticiliği yolunda kadın öğretmenlerin karşılaştıkları kariyer engelleri üzerine bir uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies, 60, 493-510.
Tutar, H. (2016). Örgütsel davranış: Örgüt teorileri ve çağdaş yaklaşımlar açısından. Anka-ra: Detay Yayıncılık.
Woerkom, M. V., & Meyers, M. C. (2015). Effects of a strengths-based psychologıcal climate on positive affect and job performance. Human Resource Management, 54(1), 81-103.
Woodard, G. A. (1992). The relationship between psychological climate and work motivation ın a retail setting. (Doctoral Dissertation). http://elibrary.ogu.edu.tr/EOU adresinden erişilmiştir.
Yeşil, A. (2016). Liderlik ve motivasyon teorilerine yönelik kavram
Yıl 2019,
Cilt: 20 , 83 - 106, 05.04.2019
Tayfun Eroğlu
,
Hamit Özen
Kaynakça
- Agron, T., & Limon, İ. (2017). Psikolojik iklim ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 14(3), 2888-2901. doi:10.14687/jhs.v14i3.4614
Altunkese, T. N. (2002). Psikolojik iklimin örgüte adama ve örgütsel vatandaşlık davranışı ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
Amenumey, E. K., & Lockwood, A. (2008). Psychological climate and psychological empowerment: An exploration in a luxury UK hotel group. Tourism and Hospitality Research, 265-281. doi:10.1057/thr.2008.34
Aypay, A. (2015). Araştırma yöntemleri desen ve analiz. Ankara: Nobel.
Blaskova, M. & Grazulis, V. (2009). Motivation of human potential: theory and pratice. Vilnius – Zilina: Mykolas Romeris University.
Brown, S. P. & Leigh, T. W. (1996). A new look at psychological climate and its relations-hip to job involvement, effort, and performance. Journal of Applied Psychology, 81(4), 358-368.
Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel davranış. Ankara: Siyasal Kitabe-vi.
Creswell, J. W. (2012). Educational research planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Boston. MA Pearson.
Çelik, A. (2011). Spor kulüp yöneticilerinin çatışmayı yönetme stratejilerinin mükemmeli-yetçilik özellikler ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi üniversitesi, Ankara.
Çivilidağ, A. ve Şekercioğlu, G. (2017). Çok boyutlu iş motivasyonu ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması. Mediterranean Journal of Humanities, 7(1), 143-156. doi:10.13114/MJH.2017.326
Emiroğlu, O. (2017). Öğretmen motivasyon kaynaklarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış doktora tezi). Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
Eren, E. (2017). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta.
Güney, S. (2017). Örgütsel davranış. Ankara: Nobel.
Hauser, L. (2004). Work Motivation In Organizational Behavior. Economics, Management, and Financial Markets, 9(4), 239–246.
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2015). Okulda bireyler (C. Erdağ, Çev.), Eğitim yönetimi. S. Turan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
Jex, S. M. ve Britt, T. W. (2014). Organizational psychology: a scientist-practitioner appro-ach [e-kitap sürümü]. https://ebookcentral.proquest.com/lib/osmangazi-ebooks/detail.action?docID=1891000&query=Organizational+Psychology adre-sinden erişilmiştir.
Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentileri-nin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2(1), 3-14.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kerman, E. (2007). İş Motivasyonu ve Sonuçları: Bir Uygulama. Dönem Porjesi, Ankara Üniversitesi: Ankara.
Kesici, Ş. (2012). İş motivasyonu. H. Izgar (Ed.) Endüstri ve örgüt psikoloji içinde (s. 59-96). Konya: Eğitim Kitabevi.
Koys, D. J., & DeCotiis, T. A. (1991). Inductive Measures of Psychological Climate. Human Relations, 44(3), 265-285.
Lunenburg, F. C. (2011). Expectancy theory of motivation: motivating by altering expecta-tions. Internatıonal Journal Of Management, Business, and Administration, 15(1), 1-6.
Manning, R. L. (2010). Development of the psychological climate scale for small business. Journal of New Business Ideas & Trends, 8(1), 50-65.
Oran, F. Ç. (2012). Örgütsel Bağlılık ve iş motivasyonu ilişkisi: Kamu sektöründe bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi. Edirne.
Taş, E. (2017). Okul yöneticiliği yolunda kadın öğretmenlerin karşılaştıkları kariyer engelleri üzerine bir uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies, 60, 493-510.
Tutar, H. (2016). Örgütsel davranış: Örgüt teorileri ve çağdaş yaklaşımlar açısından. Anka-ra: Detay Yayıncılık.
Woerkom, M. V., & Meyers, M. C. (2015). Effects of a strengths-based psychologıcal climate on positive affect and job performance. Human Resource Management, 54(1), 81-103.
Woodard, G. A. (1992). The relationship between psychological climate and work motivation ın a retail setting. (Doctoral Dissertation). http://elibrary.ogu.edu.tr/EOU adresinden erişilmiştir.
Yeşil, A. (2016). Liderlik ve motivasyon teorilerine yönelik kavram