Fizik Öğretmen Adaylarının MEB’nca Önerilen 10. Sınıf Fizik Ders Kitabına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 33 Sayı: 2, 549 - 570, 10.03.2015

Nevzat Kavcar , Gülbin Özkan Gizem Arıkan Serap Kaya Şengören

Öz

Araştırmada, fizik öğretmen adaylarının 2007 Ortaöğretim Fizik Programına göre hazırlanan ve MEB’nca önerilen Fizik 10 ders kitabını tanıma yollarının, tanıma durumlarının, tanıma derecelerinin, fizik programının tümünü ve 10. sınıf fizik programını tanıma durumlarının belirlenmesi ve kitaba ilişkin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 2009-2010 ve 2010-2011 öğretim yıllarında öğrenim gören 68 son sınıf öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel ve nitel veri toplama aracı, Croanbach α güvenirlik katsayısı 0,92 olan 131 maddelik ders kitabı değerlendirme ölçeği ve açık uçlu sorulardan oluşan ankettir. Nicel verilerin betimsel analiziyle Fizik 10, bütünsel ve yedi alt boyutu açısından iyi olarak değerlendirilmiş, nitel verilerin içerik analiziyle öğretmen adaylarının Fizik 10’a yönelik olumlu/olumsuz düşünceleri ve Fizik 10’un uygulanmasına yönelik yaşanan güçlükler ortaya konulmuştur. Fizik 10’un etkinlik temelli ve öğrenci merkezli olması, güncel yaşam bağlantıları ile bilimsel bilgiye ve bilimin doğasına önem vermesi olumlu bulunmuştur. Modern Fizik ünitesinin başlangıç düzeyinde verilmesi, Fizik 10 kitabının özellikle ölçme değerlendirme yönüyle geliştirilmesi, fizik öğretim programı ile ders kitaplarının niteliğine yönelik araştırmaların; öğretmenler, öğretmen adayları ve alan eğitimcilerinin görüşlerinden de yararlanılarak yapılması ve araştırma sonuçlarının öğretmenlerle paylaşılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fizik öğretmen adayları, Ortaöğretim Fizik Programı, ders kitabı, kitap değerlendirme, öğretmen adayları görüşleri

Kaynakça

• AKTAMIŞ, H., FEYZİOĞLU, B., ÖZENOĞLU KİREMİT, H. ve DELİOĞLU, Y. (2010). ‘‘9. Sınıf Fizik Öğretim Programına göre hazırlanan ders kitabının deney türleri ve bilimsel süreç becerileri açısından değerlendirilmesi’’. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (UFBMEK) Özet Kitabı, s. 80, 23-25 Eylül 2010, Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• ARIKAN, G., KARATAŞ, T., ŞENGÖREN, S. K. ve KAVCAR, N. (2013). “Fizik öğretmenlerinin 12. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşleri: İzmir ili örneği”. Türk Fizik Derneği 30. Uluslararası Fizik Kongresi (TFD-30) sözlü bildirisi, Bildiri Özetleri Kitabı, s. 260, 2-5 Eylül 2013, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, İstanbul.
• ARSLAN, A., TEKBIYIK, A. ve ERCAN, O. (2012). ‘‘Fizik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi’’. Turkish Journal of Education, 1(2), 67-79.
• BAHÇIVAN, E. ve ERASLAN, F. (2011). ‘‘Critical Investigation of 10th Class Physics Textbook Submitted by Turkey Ministry of National Education: Chapter of Modern Physics’’. Balkan Physics Letters, 19, 126-128.
• ÇEPNİ, S., AYVACI, H. Ş., ŞENEL ÇORUHLU, T. ve YAMAK, S. (2014). ‘‘Ortaöğretim 9. Sınıf Fizik Ders Kitabının Güncellenen 2013 Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlara ve Kazanımlarda Verilen Sınırlamalara Uygunluğunun Araştırılması’’. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11 (2), 137-160.
• DEMİR, C., MASKAN, A. K., ÇEVİK, Ş. ve BARAN, M. (2009). ‘‘Ortaöğretim 9. Sınıf Fizik Ders Kitabının Ders Kitabı İnceleme Ölçeğine Göre İncelenmesi’’. D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 125-140.
• DRİVER, R., ASOKO, H., LEACH, J., MORTİMER, E. ve SCOTT, P. (1994). ‘‘Constructing scientific knowledge in the classroom’’. Educational Researcher, 23 (7), 5-12.
• DUIT, R. ve TREAGUST, D. (1995). ‘‘Students’ conceptions and constructivist teaching’’. In. B. J. Fraser, and H. J. Walberg (Eds.), Improving Science Education. The National Society for the Study of Education (pp. 46-69).
• EARGED, (1998). Ortaöğretim Kurumları Fizik Dersi Taslak Öğretim Programı, Ankara: MEB.
• ELLİS, R. (1997). ‘‘The empirical evaluation of language teaching materials’’. ELT Journal, 51, 36-42.
• FRAENKEL, J. R., ve WALLEN, N. E. (1996). How to design and evaluate research in education. New York: Mcgraw-Hill. Capt. 7, pp.114-151.
• GÜZEL, H., ORAL, İ. ve YILDIRIM, A. (2009). ‘‘Lise II Fizik Ders Kitabının Fizik Öğretmenleri Tarafından Değerlendirilmesi’’. S. Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 133-142.
• GÜZEL, H. ve ADIBELLİ, S. (2011). ‘‘9. Sınıf Fizik Ders Kitabının Eğitsel, Görsel, Dil ve Anlatım Yönünden İncelenmesi’’. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 201-216.
• ISSITT, J. (2004). ‘‘Reflections on the study of textbooks’’. History of Education, 33 (6), 683-697.
• İSEN, İ. A. ve KAVCAR, N., (2006). ‘‘Ortaöğretim Fizik Dersi Yeryüzünde Hareket Ünitesindeki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi ve Ünitenin Öğretim Programının Geliştirilmesi Üzerine Bir Çalışma’’. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 84-90.
• KALEM, R., TANEL, Z. ve ÇALLICA, H. (2004). ‘‘Ortaöğretim Fizik Dersi Sıcaklık ve Isı Konusu Öğretim Programı Geliştirme Üzerine Bir Çalışma’’. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler, C. I, 16-18 Eylül 2002, ODTÜ, Ankara. Devlet Kitapları Md. Basımevi, Ankara: 519-524.
• KALYONCU, C., TÜTÜNCÜ, A., DEĞERMENCİ, A., ÇAKMAK, Y. ve PEKTAŞ, E. (2009). Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı, Devlet Kitapları (2. basım), İstanbul: Kelebek Matbaacılık.
• KALYONCU, C., PEKTAŞ, E., DEĞERMENCİ, A., KURNAZ, M. A., TÜTÜNCÜ, A., ÇAKMAK, Y. ve BAYRAKTAR, G. (2010). Ortaöğretim Fizik 10 Ders Kitabı, Devlet Kitapları (2. basım), İstanbul: Kelebek Matbaacılık.
• KARASAR, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi (25. basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KAVCAR, N., ŞENGÖREN, S. K. ve TANEL, R. (2010). ‘‘Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı Değerlendirme Raporu’’. Yayımlanmamış kitap inceleme raporu.
• KAVCAR, N., ŞENGÖREN, S. K. ve TANEL, R. (2011). ‘‘Ortaöğretim Fizik 9 Ders Kitabı Değerlendirme Raporu’’. Kitap editörü ile özel yazışmalar.
• KAVCAR, N. ve ŞENGÖREN, S. K. (2011). ‘‘Ortaöğretim Fizik 10 Ders Kitabı Değerlendirme Raporu’’. Yayımlanmamış kitap inceleme raporu.
• KAVCAR, N. (2012). ‘‘Ortaöğretim Fizik 11 Ders Kitabının Öğretmen Adayları Raporlarıyla Değerlendirilmesi’’. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (UFBMEK), sözlü bildiri, Özet Kitabı, s. 651-652, tam metin E:pdf2271-24_05_2012-13_43_01.pdf, 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• KAVCAR, N. (2014). ‘‘2013 Ortaöğretim Fizik Programına Uygun Fizik 9 Ders Kitabını Değerlendirme Raporu’’. Yayımlanmamış kitap inceleme raporu.
• KAVCAR, N., ÖZKAN, G., ARIKAN, G. ve ŞENGÖREN, S. K. (2011). ‘‘Fizik öğretmen adaylarının 10. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi’’. Türk Fizik Derneği 28. Uluslararası Fizik Kongresi, Özet Kitabı, s. 371, 6-9 Eylül 2011, Bodrum.
• KAVCAR, N., ÇINAR, G., DÖNMEZ, İ. ve KAYA ŞENGÖREN, S. (2012). “Fizik öğretmen adaylarının Ortaöğretim 11. Sınıf Fizik ders kitabına ilişkin görüşleri”. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (X. UFBMEK) sözlü bildirisi, Özet Kitabı, s. 653-654, 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• KAVCAR, N., KIRIK, N. S., KAPLAN, T. ve ŞENGÖREN, S. K. (2013). “Fizik öğretmen adaylarının 12. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi”. Türk Fizik Derneği 30. Uluslararası Fizik Kongresi (TFD-30) sözlü bildirisi, Bildiri Özetleri Kitabı, s. 262, 2-5 Eylül 2013, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, İstanbul.
• KAYA, S. ve KAVCAR, N. (2004). ‘‘Ortaöğretim Fizik Dersi Mercekler Konusu Öğretim Programı Geliştirme Üzerine Bir Çalışma’’. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler, C. I, 16-18 Eylül 2002, ODTÜ, Ankara. Devlet Kitapları Md. Basımevi, Ankara: 537-542.
• KAYA ŞENGÖREN, S., DÖNMEZ, İ., ÇINAR, G. ve KAVCAR, N. (2012). “Fizik öğretmenlerinin 11. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşleri: İzmir ili örneği”. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (X. UFBMEK) sözlü bildirisi, Özet Kitabı, s. 655-656, 27-30 Haziran 2012, Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Niğde.
• KILIÇ, A. ve SEVEN, S. (2003). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (3. basım). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• KNAPP, N. F. ve PETERSON, P. L. (1995). ‘‘Teachers implementation of ‘CGI’ after four years: Meanings and practices’’. Journal for Research in Mathematics Education, 26 (1), 40-65.
• LEWIN, K. (1990). ‘‘International perspectives on the development of science education: Food for thought’’. Stud. Sci. Educ., 18, 1-23.
• MEB (2007). Fizik Öğretim Programı. http://www.fizikprogrami.com; http://www.fizikprogrami.info, E.T: 29.05.2014.
• OGAN-BEKİROĞLU, F. (2007). ‘‘To what degree do the currently used physics textbooks meet the expectations?’’. Journal of Science Teacher Education, 18, 599-628.
• ÖZDEMİR, E., YILDIRIM BENLİ, A., DÖRTLEMEZ, D., YALÇIN Y., TANEL, R., KAYA ŞENGÖREN, S. ve KAVCAR, N. (2011). ‘‘2005 Ortaöğretim Fizik Programı Düzenlemelerinin Öğretmen Adayları ve Öğretmen Görüşleriyle Değerlendirilmesi’’. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 63-82.
• SADOSKI, M. (2001). ‘‘Resolving the effects of concreteness on interest, comprehension, and learning important ideas from text’’. Educational Psychology Review, 13 (3), 263-281.
• SARIAY, M. ve KAVCAR, N. (2009). ‘‘İtme ve Momentum Ünitesinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Etkililiğinin Araştırılması’’. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 9-24.
• SMERDON, B. A. ve BURKAM, D. T. (1999). ‘‘Access to constructivist and didactic teaching: who gets it? Where is it practised?’’. Teachers College Record, 101 (1), 5-35.
• SWANEPOEL, S. (2010). The Assessment of the Quality of Science Education Textbooks: Conceptual Framework and Instruments for Analysis, doctoral thesis, University of South Africa.
• http://uir.unisa.ac.za/handle/10500/4041, E.T: 14.06.2014.
• ŞENGÖREN, S. K., TANEL, R., YILDIRIM BENLİ, A. ve KAVCAR, N. (2010). ‘‘Fizik öğretmenlerinin 9. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşleri: İzmir ili örneği’’. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (9. UFBMEK) Özet Kitabı, s. 82, 23-25 Eylül 2010, DEÜ Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• ŞENGÖREN, S. K., UYUMAZ, G., KAPLAN, T. ve KAVCAR, N. (2011). ‘‘Fizik öğretmenlerinin 10. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşleri: İzmir ili örneği’’. Türk Fizik Derneği 28. Uluslararası Fizik Kongresi Özet Kitabı, s. 372, 6-9 Eylül 2011, Bodrum.
• TANEL, R., ŞENGÖREN, S. K., YILDIRIM BENLİ, A. ve KAVCAR, N. (2010). ‘‘Fizik öğretmen adaylarının 9. Sınıf Fizik kitabına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi ve öğretmen görüşleriyle karşılaştırılması’’. 9. UFBMEK Özet Kitabı, s. 83, 23-25 Eylül 2010, Buca Eğitim Fakültesi, İzmir.
• TANEL, R., KAYA ŞENGÖREN, S., YILDIRIM BENLİ, A. ve KAVCAR, N. (2013). ‘‘Fizik Öğretmen Adaylarının 9. Sınıf Fizik Kitabına İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi ve Öğretmen Görüşleri ile Karşılaştırılması’’. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 96-113.
• TROWBRIDEGE, L. W. ve BYBEE, R. W. (1996). Teaching Secondary School Science: Strategies for Developing Scientific Literacy. New Jersey, NY: Prentice Hall, Inc.
• ÜNSAL, Y. ve GÜNEŞ, B. (2004). ‘‘Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak MEB Lise 1. Sınıf Fizik Ders Kitabının Eleştirel Olarak İncelenmesi’’. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (3), 305-321.
• WINDSCHITL, M. (2002). ‘‘Framing constructivism in practice as the negotiation of dilemmas: An analysis of the conceptual, pedagogical, cultural, and political challenges facing teachers’’. Review of Educational Research, 72 (2), 131-175.
• YALÇIN, Y., ÖZDEMİR, E., TANEL, R., ŞENGÖREN, S. K. ve KAVCAR, N. (2008). ‘‘A Study on View of Physics Teachers on Changes in Secondary School Physics Program’’. Türk Fizik Derneği 24. Uluslararası Fizik Kongresi (TFD-24), 28-31 Ağustos 2007, İnönü Üniversitesi, Malatya. Balkan Physics Letters, Special Issue, Boğaziçi Univ. Press: 623-630.
• YALÇIN, Y. ve KAVCAR, N. (2010). ‘‘Su Dalgaları Konusunun Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrenci Başarısına Etkisi’’. Milli Eğitim Dergisi, 185, 193-226.
• YILDIRIM, A., DÖRTLEMEZ, D., YALÇIN, Y., ÖZDEMİR, E., TANEL, R., ŞENGÖREN, S. K. ve KAVCAR, N. (2008). ‘‘Fizik öğretmen adaylarının lise fizik programındaki değişikliklere ilişkin görüşleri’’. 8. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-29 Ağustos 2008, İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• ZHANG, Z. ve BURRY-STOCK, J. A. ( 2003). ‘‘Classroom assessment practices and teachers’self-perceived assessment skills’’. Applied Measurement in Education, 16 (4), 323-342.