STEM Etkinliklerinin 8. Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Becerilerine, Bilimsel Epistemolojik İnançlarına ve Fen Başarılarına Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 39 Sayı: 1, 1 - 22, 30.06.2020

Alaattin Bahşi , Esra Açıkgül Fırat

Öz

Bu çalışmanın amacı, STEM
etkinliklerinin 8.sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine, bilimsel
epistemolojik inançlarına ve fen başarılarına etkisini incelemektir. Araştırma,
nicel araştırma yöntemlerinden ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel
desen kullanılarak yürütülmüştür. Araştırma, Adıyaman iline bağlı bir devlet
okulunda 8.sınıfta öğrenim gören uygun örnekleme ile seçilen 32 öğrencinin
katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Bu öğrencilerin 18’i deney, 14’ü kontrol
grubunda yer almaktadır. Deney grubunda öğretim STEM etkinlikleri ile
desteklenen yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı ile yürütülmüştür. Araştırmada
verileri toplamak amacıyla  “Bilimsel
Süreç Becerileri Testi” ve “Bilimsel Epistemolojik İnançlar Ölçeği” ve “Fen
Başarı Testi” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, bilimsel
süreç becerileri açısından, deney grubunun ön test-son test puanları arasında
istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilirken, kontrol
grubunun ön test-son test puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı
belirlenmiştir. Ayrıca deney ve kontrol gruplarının bilimsel süreç becerisi son
test puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı tespit
edilmiştir. Bilimsel epistemolojik inanç açısından ise deney grubu ve kontrol
grubunun ön test-son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir
farklılık olmadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin fen başarıları açısından da
grupların ön test-son test puanları arasında anlamlı bir farklılık
görülmemiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda STEM etkinliklerinin 8. Sınıf
öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerini katkısı nedeniyle fen bilimleri
derslerinin STEM etkinlikleriyle yürütülmesi önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

STEM, Bilimsel Süreç Becerileri, Bilimsel Epistemolojik İnançlar

Kaynakça

• Acat, M. B., Tüken, G., & Karadağ, E. (2010). Bilimsel epistemolojik inançlar ölçeği: Türk kültürüne uyarlama, dil geçerliği ve faktör yapısının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 67-89.
• Akın, V. (2019). FeTeMM uygulamalarının 7.snıf öğrencilerinin FeTeMM’e yönelik tutumlarına, bilimsel süreç becerilerine ve meslek seçimlerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
• Akgün, A., Özden, M., Çinicİ, A., Aslan, A. ve Berber, S. (2014). Teknoloji Destekli Öğretimin Bilimsel Süreç Becerilerine ve Akademik Başarıya Etkisinin İncelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 13(48), 27-46.
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T., & Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu. İstanbul: Scala Basım.
• Asığığan, S. İ. (2019). Oyunlaştırılmış stem uygulamalarının öğrencilerin içsel motivasyon düzeyleri eleştirel düşünme eğilimi ve problem çözme becerisi algıları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve Psikolojide Ölçme: Klasik Test Teorisi ve Uygulaması, Ankara, ÖSYM Yayınları.
• Biçer, A. (2019). STEM yaklaşımına dayalı elektrik devre elemanları konusu öğretiminin 5. sınıf özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığına etkisi. Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
• Bozkurt, H.A. (2018). Mühendislik tasarım temelli fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin fen başarıları, stem alanlarına yönelik tutumları ve stem kariyerine yönelik algıları üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Ağrı.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2016). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, J. (1988). Statisticalpower analysis for the behavioral sciences (2’EU.), HilIsUale, NJ: Lawrence Eribaum Associates.
• Conley, A. M., Pintrich, P. R., Vekiri, I., & Harrison, D. (2004). Changes in epistemological beliefs in elementary science students. Contemporary educational psychology, 29(2), 186-204.
• Çiftçi, M. (2018). Geliştirilen stem etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin bilimsel yaratıcılık düzeylerine, stem disiplinlerini anlamalarına ve stem mesleklerini fark etmelerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Çorlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Çorlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). Introducing STEM education: Implications for educating our teachers in the age of innovation. Eğitim ve Bilim, 39(171), 74-85.
• Çorlu, M. S. ve Çallı, E. (2017). STEM kuram ve uygulamalarıyla fen, teknoloji, mühendislik ve matematik eğitimi. Ankara: Pusula Yayıncılık.
• Daymaz, B. (2019). “Bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) etkinliklerinin 7.sınıf öğrencilerinin matematik başarı, motivasyon ve STEM kariyer alanlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Demir, S., & Akınoğlu, O. (2010). Epistemolojik İnanışlar ve Öğretme Öğrenme Süreçleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32(32), 75-93.
• Deryakulu, D., & Bıkmaz, F. H. (2003). Bilimsel epistemolojik inançlar ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(4), 243-257.
• Downing, S. M. (2006). Selected-response item formats in test development. Handbook of test development, 287-301.
• Duygu, E. (2018). Simülasyon tabanlı sorgulayıcı öğrenme ortamında fetemm eğitiminin bilimsel süreç becerileri ve fetemm farkındalıklarına etkisi, Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Ercan, S., & Bozkurt, E. (2013). Expectations from engineering applications in science education: decision-making skill. In IOSTE Eurasian Regional Symposium & Brojerage event Horizon (Vol. 2020).
• Fensham, P. (2008). Science education policy-making. Eleven Emerging Issues, 1-47.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Green, M. (2007). Science and engineering degrees: 1966-2004. Virginia: National Science Foundation.
• Gökbayrak, S. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (stem) uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının stem farkındalık düzeyleri, entegre stem öğretimi yönelimi ve bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi”, Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Gökbayrak, S., & Karışan, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin FeTeMM temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 25-40,
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education: principles, policy & practice, 6(1), 129-144.
• Hiğde, E. (2019). Ortaokul 7.sınıf öğrencileri için hazırlanan STEM etkinliklerinin farklı değişkenlere yönelik etkisinin incelenmesi, Doktora tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Irak, M. (2019). 5.sınıf fen bilimleri dersi Işığın Yayılması ünitesine yönelik STEM uygulamalarının akademik başarı ve STEM’e karşı tutum üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Irkıçatal, Z. (2016). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (fetemm) içerikli okul sonrası etkinliklerin öğrencilerin başarılarına ve fetemm algıları üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Jayarajah, K., Saat, R. M., Rauf, A., & Amnah, R. (2014). A Review of Science, Technology, Engineering & Mathematics (STEM) Education Research from 1999-2013: A Malaysian Perspective. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 10(3), 155-163.
• Karabulut, E. O., & Ulucan, H. (2012). Beden Eğitimi Öğretmenliği Adaylarının Bilimsel Epistemolojik İnançlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 3(2), 39-44.
• Karcı, M. (2018). STEM etkinliklerine dayalı senaryo tabanlı öğrenme yaklaşımının (STÖY) öğrencilerin akademik başarıları, meslek seçimleri ve motivasyonları üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kavak, T. (2019). STEM uygulamalarının 4. sınıf öğrencilerinin fen ve teknolojiye yönelik tutumlarına, bilimsel süreç ve problem çözme becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kurtuluş, M. A. (2019). STEM etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarılarına, problem çözme becerilerine, bilimsel yaratıcılıklarına, motivasyonlarına ve tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Alanya.
• Lacey, T. A., & Wright, B. (2009). Employment outlook: 2008-18-occupational employment projections to 2018. Monthly Lab. Rev., 132, 82-123.
• Liang, J. C., & Tsai, C. C. (2010). Relational analysis of college science‐major students’ epistemological beliefs toward science and conceptions of learning science. International Journal of Science Education, 32(17), 2273-2289.
• Lowell, B. L., & Regets, M. C. (2006). A half-century snapshot of the STEM workforce, 1950 to 2000, Washington, DC: Commission on Professionals in Science and Technology.
• MEB. (2005). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2017). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2017). Fen Bilimleri Ders Kitabı. Ankara: Öğün Yayıncılık.
• National Research Council (NRC). (2011). Successful K-12 STEM education: Identifying effective approaches in science, technology, engineering, and mathematics, Washington D.C., National Academies Press.
• Neccar, D. (2019). Fen bilimleri dersinde STEM etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin başarısına, fene ilişkin tutumlarına ve STEM’e yönelik görüşlerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Osman, K., & Saat, R. M. (2014). Science technology, engineering and mathematics (STEM) education in Malaysia. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 10(3), 153-154.
• Özbay, H. E. (2016) Ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarının bilimsel epistemolojik inançlar ve zihinsel risk alma davranışları ile ilişkisinin incelenmesi. Doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Padilla M. J., (1986), The science process skills, Research matters…to the science teacher, Archived by NARST as No. 9004, March 1, 1990.
• Raj, R. G., & Devi, S. N. (2014). Science process skills and achievement in science among high school students. Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies, 2(15), 2435-2443.
• Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of educational psychology, 82(3), 498.
• Simpson, R. D., & Steve Oliver, J. (1990). A summary of major influences on attitude toward and achievement in science among adolescent students. Science education, 74(1), 1-18.
• Sullivan, F. R. (2008). Robotics and science literacy: Thinking skills, science process skills and systems understanding. Journal of Research in Science Teaching: The Official Journal of the National Association for Research in Science Teaching, 45(3), 373-394.
• Şahin, A., Ayar, M. C., & Adıgüzel, T. (2014). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik içerikli okul sonrası etkinlikler ve öğrenciler üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 1-26.
• Tekindal, S. (2009). Okullarda ölçme ve değerlendirme yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Terzi, A.R. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Bilimsel Epistemolojik İnançları Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 298–311.
• Tezci, E. ve Uysal, A. (2004). Egitim teknolojisinin gelisimine epistemolojik yaklasimlarin etkisi. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(2), 158-164.
• Topçu, M. S., & Yılmaz-Tüzün, Ö. (2009). Elementary students' metacognition and epistemological beliefs considering science achievement, gender and socioeconomic status. İlköğretim Online, 8(3), 676-693.
• Ünlü, Z. K., ve Dökme, İ. (2017). Özel yetenekli öğrencilerin FeTeMM’in mühendisliği hakkındaki imajları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 196-204.
• Wells, C. S., & Wollack, J. A. (2003). An instructor’s guide to understanding test reliability. Testing & Evaluation Services. University of Wisconsin.
• Wendell, K. B., Connolly, K. G., Wright, C. G., Jarvin, L., Rogers, C., Barnett, M., & Marulcu, I. (2010). Incorporating engineering design into elementary school science curricula. In American Society for Engineering Education Annual Conference & Exposition, Louisville, KY.
• Williams, J. (2011). STEM education: Proceed with caution. Design and Technology Education: An International Journal, 16(1).
• Yamak, H., Bulut, N., & Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2).
• Yenice, N., & Özden, B. (2013). Analysis of scientific epistemological beliefs of eighth graders. International Journal of Education in Mathematics Science and Technology, 1(2), 107-115.
• Yıldırım, B., & Selvi, M. (2015). Adaptatıon of stem attıtude scale to turkısh. Electronic Turkish Studies, 10(3), 1117-1130.
• Yıldırım, B., & Altun, Y. (2014, Haziran). STEM eğitimi üzerine derleme çalışması: Fen bilimleri alanında örnek ders uygulanmaları. In International Congress of Education Research’ında sunulmuş bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.